Ένας αρχαιολόγος δείχνει τη στήλη που βρέθηκε στην τοποθεσία Las Capellanías στην Huelva . Το 1898, ο μελετητής Manuel Roso de Luna βρήκε μι...
 |
| Ένας αρχαιολόγος δείχνει τη στήλη που βρέθηκε στην τοποθεσία Las Capellanías στην Huelva. |
Το 1898, ο μελετητής Manuel Roso de Luna βρήκε μια πέτρινη πλάκα ύψους 130 εκ. και πλάτους 65 εκ. στο χωριό Solana de Cabañas, Cáceres, στην περιοχή Extremadura της Ισπανίας. Η πλάκα έφερε χαραγμένη μια φιγούρα που περιβάλλεται από γραφικές παραστάσεις μιας καρφίτσας, ενός καθρέφτη, ενός σπαθιού, ενός ακοντίου και ενός άρματος με τέσσερις τροχούς. Ο Roso de Luna κατάλαβε ότι επρόκειτο για μια ταφική στήλη που απέδιδε φόρο τιμής σε μια προσωπικότητα πριν από χιλιάδες χρόνια. Ήταν η πρώτη φορά που μια στήλη από το 2.000 π.Χ., που περιελάμβανε τη Νεολιθική, την Εποχή του Χαλκού, του Χαλκού και του Σιδήρου, βρέθηκε στην Ιβηρική Χερσόνησο. Οι ειδικοί άρχισαν σύντομα να κάνουν ερωτήσεις σχετικά με τη σημασία της και έκτοτε εντόπισαν άλλες 300 στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
Τώρα, η εύρεση «μιας μεγάλης νεκρόπολης με αρχαίους ταφικούς τύμβους, πέτρινες κίστες και λάκκους αποτέφρωσης» στο Cañaveral de León στην Huelva έδωσε τη δυνατότητα στα πανεπιστήμια της Σεβίλλης, του Durham, του Southampton και της Huelva να διευρύνουν τις γνώσεις τους για τις συγκεκριμένες στήλες.
Η ανακάλυψη μιας νέας στήλης πριν από λίγες μέρες που περιλαμβάνει ένα διάδημα -η τρίτη στήλη που αποκαλύφθηκε σε αυτήν την τοποθεσία- «θέτει υπό αμφισβήτηση προηγούμενες ερμηνείες για το φύλο των μορφών που απεικονίζονται στις λίθινες πλάκες, καθώς τα διακοσμητικά μοτίβα γύρω από το κεφάλι της μορφής είχε παραδοσιακά οδηγήσει στην ερμηνεία της ως γυναικεία. Ωστόσο, η πρόσφατα ανακαλυφθείσα στήλη απεικονίζει μορφή που δείχνει ξεκάθαρα ανδρικά γεννητικά όργανα».
Ο Leonardo García Sanjuán, καθηγητής Προϊστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης και συνδιευθυντής των ανασκαφών στην τοποθεσία Las Capellanías, μαζί με τους Marta Díaz-Guardamino, David W. Wheatley και Timoteo Rivera Jiménez, δηλώνει ότι οι ταφικές στήλες «εκφράζουν γραφικά τη ρευστότητα και τη λεπτότητα των εννοιών του φύλου στις ιστορίες και τις αφηγήσεις με τις οποίες συνδέονταν, πιθανώς σχετιζόμενες με μυθικούς προγόνους, ήρωες και θρυλικές ηρωίδες».
Η Ιβηρική Χερσόνησος είναι μια από τις πλουσιότερες περιοχές της Ευρώπης όσον αφορά αυτές τις προϊστορικές λίθινες πλάκες, τόσο από άποψη ποσότητας όσο και από άποψη ποικιλομορφίας. Οι στήλες έχουν γενικά ύψος από μισό μέτρο έως αρκετά μέτρα, ανάλογα με τη σημασία της μορφής στην οποία αποτίνουν φόρο τιμής. Είναι σκαλισμένες ή ζωγραφισμένες με μοτίβα που απεικονίζουν αντικείμενα και σκηνές, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν και επιγραφικά κείμενα. Οι κύριες συλλογές με τέτοιες στήλες βρίσκονται στα αρχαιολογικά μουσεία του Badajoz, της Σεβίλλης και στο Εθνικό Μουσείο της Μαδρίτης.
Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει κατηγορηματικά για πρώτη φορά μετά από 100 χρόνια ότι οι στήλες λειτούργησαν ως ταφικά μνημεία, που ανεγέρθηκαν προς τιμή των ανθρώπων με ιδιαίτερη κοινωνική προβολή. Ο García Sanjuán εξηγεί ότι «παρά τον σημαντικό κατάλογο αυτών των ευρημάτων, την ομορφιά και την επιστημονική τους αξία, υπήρχε σοβαρή έλλειψη πληροφοριών σχετικά με το πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν».
Η συντριπτική πλειονότητα των ιβηρικών στηλών βρέθηκαν τυχαία κατά τη διάρκεια γεωργικών εργασιών ή οδοποιίας, παρά ως αποτέλεσμα αρχαιολογικής έρευνας. «Οι υπάρχουσες θεωρίες σχετικά με τη θέση, τη λειτουργία και την κοινωνική τους σημασία ήταν εξαιρετικά ελλιπείς και εκκρεμούσαν επαλήθευση ή τεκμηρίωσή τους», λέει ο García Sanjuán.
 |
| Ο ταφικός τύμβος όπου βρέθηκε η στήλη. |
Σύμφωνα με τον García Sanjuán, «πολλές από τις προηγούμενες ερωτήσεις γύρω από τις στήλες έχουν απαντηθεί χάρη στα ευρήματα στο Las Capellanías». Ο García Sanjuán αναφέρεται στο γεγονός ότι το 2018, κατά τη διάρκεια εργασιών επισκευής σε δρόμο, βρέθηκε στο σημείο μια παρόμοια στήλη. Είχε μια μορφή με το κεφάλι να περιβάλλεται από ένα διακοσμητικό αντικείμενο ή φωτοστέφανο και συνοδευόταν από μια σειρά αντικειμένων που σχετίζονται με το ντύσιμο και την προσωπική φροντίδα, όπως χτένες, καθρέφτες, καρφίτσες και ζώνες.
Μετά την ανακάλυψή της, ξεκίνησαν εντατικές ανασκαφές, οι οποίες, τον Ιούνιο του 2022, αποκάλυψαν «μια μεγάλη νεκρόπολη» από την οποία προερχόταν η στήλη. Σε έναν από τους ταφικούς τύμβους, βρέθηκε μια δεύτερη στήλη του Τύπου «Πολεμιστής» με τη μορφή χαραγμένη πάνω της να περιβάλλεται από όπλα όπως ασπίδα, δόρυ και σπαθί, καθώς και άλλα στοιχεία τυπικά ενός πολεμιστή της Εποχής του Χαλκού (2200 π/Χ. έως 850 π.Χ.): δίτροχα άρματα, άλογα, σκυλιά — πιθανώς κυνηγετικά σκυλιά — καθρέφτες, χτένες, λεπίδες, τσιμπιδάκια, καρφίτσες, βάρη, τόξα και βέλη.
Η θέση αυτής της δεύτερης στήλης σε ένα τύμβο δεν αφήνει καμία αμφιβολία για την ταφική σημασία αυτών των λίθινων πλακών. Όμως η θέση τους χρησιμοποιήθηκε και για σήμανση στα προϊστορικά και αρχαία οδικά δίκτυα.
Η τρίτη στήλη που βρέθηκε μόλις πριν από λίγες μέρες διαθέτει ένα διάδημα και ανακαλύφθηκε μαζί με αποτεφρωμένα ανθρώπινα οστά. «Αυτό το εντυπωσιακό εύρημα όχι μόνο επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά και αναμφίβολα τη συσχέτιση αυτών των στηλών με ταφικούς χώρους, αλλά παρέχει επίσης περισσότερες ενδείξεις που μπορούν να ανατρέψουν πολλές προηγούμενες θεωρίες σε σχέση με αυτή την συγκεκριμένη στήλη με το διάδημα», λέει ο García Sanjuán. «Είχε ειπωθεί ότι αντιπροσώπευαν μόνο γυναίκες, αλλά αυτό που βρέθηκε τώρα απεικονίζει έναν άνδρα, όπως δείχνουν τα γεννητικά του όργανα. Από την άλλη πλευρά, περιβάλλεται επίσης από μια σειρά όπλων, όπως ακριβώς οι πολεμικές στήλες».
Η αρχαιολόγος Marta Díaz-Guardamino, ειδικός για τις στήλες, συμφωνεί ότι «η ανακάλυψη επομένως αμφισβητεί τις προηγούμενες ερμηνείες σχετικά με το φύλο των μορφών που αναπαρίστανται και επιβεβαιώνει την εννοιολογική και σημασιολογική σχέση μεταξύ των διαφορετικών τύπων στηλών». Με άλλα λόγια, είναι μνημεία που αφηγούνται περίπλοκες ιστορίες, γνωστές στον λαό από αυτό το πολιτιστικό πλαίσιο.
«Το Las Capellanías αποδεικνύει ότι πολλές από τις υποθέσεις μας ήταν λανθασμένες», προσθέτει ο Díaz-Guardamino. «Αυτές οι έρευνες σηματοδοτούν το πριν και το μετά στην επιστημονική ερμηνεία αυτών των πανέμορφων προϊστορικών γλυπτών, καθώς προσφέρουν πολύτιμες εμπειρικές πληροφορίες που διευκολύνουν την κατανόηση βασικών πτυχών στην κοινωνική οργάνωση των κοινοτήτων που κατοικούσαν στα νοτιοδυτικά της χερσονήσου κατά τη δεύτερη και την πρώτη χιλιετία π.Χ.».
Πηγή: El Pais
Δεν υπάρχουν σχόλια