Η ραδιοχρονολόγηση αποκαλύπτει την επιβίωση του ρωμαϊκής Καράνης στην Αίγυπτο μέχρι τον 7ο αιώνα μ.Χ.

Η αρχαία Καράνη στην Αίγυπτο. [Credit: Einsamer Schütze, Wikimedia Commons] Μια νέα μελέτη αναδιαμόρφωσε την κατανόησή μας για τον αρχαίο ελ...

Η αρχαία Καράνη στην Αίγυπτο. [Credit: Einsamer Schütze, Wikimedia Commons]

Μια νέα μελέτη αναδιαμόρφωσε την κατανόησή μας για τον αρχαίο ελληνορωμαϊκό οικισμό της Καράνης, που βρίσκεται στην όαση Φαγιούμ της Αιγύπτου.

Οι προηγούμενες πεποιθήσεις υποστήριζαν ότι η Καράνη εγκαταλείφθηκε στα μέσα του 5ου αιώνα μ.Χ., αλλά η νέα έρευνα δείχνει το αντίθετο. Η ραδιοχρονολόγηση φυτικών υπολειμμάτων από τις δομές του οικισμού δείχνει ότι η Καράνη μπορεί να κατοικήθηκε μέχρι τα μέσα του 7ου αιώνα μ.Χ.

Η μελέτη που διεξήχθη από το Κέντρο 14CHRONO του Πανεπιστημίου Queen's του Μπέλφαστ, επαναξιολόγησε τη χρονολογία της Καράνης αναλύοντας 13 δείγματα φυτικών υπολειμμάτων. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν μια συνεχή κατοίκηση της περιοχής για αιώνες πέρα από αυτό που είχε γίνει κατανοητό προηγουμένως. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα συμπεράσματα που είχαν εξαχθεί από παπύρους και νομίσματα, τα οποία έδειχναν εγκατάλειψη γύρω στο 460 μ.Χ., η νέα έρευνα δείχνει μια πιο παρατεταμένη κατοίκηση του οικισμού.

Οι αρχικές ανασκαφές στη Καράνη, που χρονολογούνται από το 1924-1935, οδήγησαν τους αρχαιολόγους να πιστέψουν ότι γεγονότα όπως η πανούκλα του Αντωνίου και η οικονομική παρακμή προκάλεσαν την εγκατάλειψή του. Ωστόσο, η πρόσφατη μελέτη αποκαλύπτει μια πιο διαφοροποιημένη εικόνα. Ενώ ορισμένες περιοχές του οικισμού μπορεί να γνώρισαν ερήμωση στα μέσα του 5ου αιώνα, άλλα μέρη παρέμειναν κατοικημένα μέχρι τον 7ο αιώνα, που συμπίπτει με την ισλαμική κατάκτηση της Αιγύπτου.

Επάνω σειρά: Οικία C51, δωμάτιο Β πριν (αριστερά) και μετά (δεξιά) την εκσκαφή της επίχωσης εγκατάλειψης- το στρώμα άμμου είναι ορατό κάτω από την κατάρρευση του δεύτερου ορόφου. Kάτω αριστερά: κατόψεις και τομές της οικίας στην αρχική της διαμόρφωση. Kάτω δεξιά: τομή που δείχνει τον δεύτερο όροφο ως οικία B227 και το στρώμα άμμου στο δωμάτιο C51B.
[Credit: Laura Motta κ.ά. / Antiquity (2024)]

Ο μετασχηματισμός της Καράνης με την πάροδο του χρόνου είναι εμφανής στην επαναχρησιμοποίηση και την αναδιαμόρφωση των κατασκευών, γεγονός που υποδηλώνει μια σταδιακή προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές και πολιτικές συνθήκες. Οι διακυμάνσεις του κλίματος και της στάθμης του Νείλου, παράλληλα με τις βυζαντινές και αραβικές κατακτήσεις, επηρέασαν πιθανότατα την επιβίωση και την εξέλιξη του οικισμού.

«Οι χρονολογήσεις μας τοποθετούν την εγκατάλειψη του οικισμού εντός της Μικρής Εποχής των Παγετώνων της Ύστερης Αρχαιότητας και κατά τη διάρκεια μιας περιόδου πολιτικών μεταβάσεων, όπως η κατάκτηση της Αιγύπτου από τους Σασσανίδες, η βυζαντινή ανακατάκτηση και η επακόλουθη αραβική κατάκτηση», γράφουν οι ερευνητές στο άρθρό τους. Τα γεγονότα αυτά ρίχνουν φως σε ευρύτερες συζητήσεις σχετικά με την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και τους κοινωνικοοικονομικούς μετασχηματισμούς στην αρχή του Μεσαίωνα.

Οικία 120, δωμάτιο Β κατά τη διάρκεια της ανασκαφής και το δοχείο με τους σπόρους λούπινου. [Credit: Laura Motta el al. / Antiquity (2024)]

Τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη λεπτή ισορροπία μεταξύ περιβαλλοντικών παραγόντων και ανθρώπινης δράσης στη διαμόρφωση της τύχης οικισμών όπως της Καράνης. Η τύχη του οικισμού είναι συνυφασμένη με περιβαλλοντικούς παράγοντες, πολιτική αστάθεια, οικονομικές διαδικασίες και δυναμική του πληθυσμού.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Motta L, Johnson TD, Burton S, Reimer PJ, Erdkamp P, Heinrich F. (2024). Re-dating Roman Karanis, Egypt: radiocarbon evidence for prolonged occupation until the seventh century AD. Antiquity:1-19. doi:10.15184/aqy.2024.69

Πηγή: Archaeology News