Ο Μέγας Αλέξανδρος του μεγάλου ελληνιστή

Ο ημίθεος Ηρακλής έφερε εις πέρας δώδεκα άθλους. Αν υπήρχε σήμερα, ίσως να είχε κληθεί να αναγνωρίσει έναν δέκατο τρίτο: την ολοκλήρωση στα ...

Ο ημίθεος Ηρακλής έφερε εις πέρας δώδεκα άθλους. Αν υπήρχε σήμερα, ίσως να είχε κληθεί να αναγνωρίσει έναν δέκατο τρίτο: την ολοκλήρωση στα ελληνικά της εξάτομης έκδοσης «Ιστορία του Μακεδονικού Ελληνισμού» του Γερμανού ιστορικού Γιόχαν Γκούσταβ Ντρόιζεν (1808-1884).


Μια μεγάλη περιπέτεια στη μετάφραση και στις χιλιάδες υποσημειώσεις, η οποία ξεκίνησε από την ιερή τρέλα του Ρένου Αποστολίδη (1924-2004), μια σπουδαία περίπτωση, πραγματικά μονάκριβη. Μαζί με τους γιους του, Στάντη και Ηρκο Αποστολίδη, δημιούργησε, από το 1985, μία φιλολογική τριανδρία. Ετσι, έπειτα από είκοσι έξι χρόνια, μπαίνει μία μεγάλη τελεία σε μια μεγάλη μεταφραστική και εκδοτική προσπάθεια.

1.458 σημειώσεις

Προσφάτως, το έργο ολοκληρώθηκε, με την κυκλοφορία του δεύτερου τόμου -και τελευταίου του έργου- «Ιστορία των Επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου» (εκδόσεις Alpha Τράπεζα, α' τόμος: 40,76 ευρώ και β' τόμος: 47,93 ευρώ ). Ενώ ο πρώτος της ενότητας των «Επιγόνων» περιέχει σκέτο και ακέραιο το κείμενο του Ντρόιζεν, ο μόλις κυκλοφορήσας είναι «διάστικτος» από 1.458 σημειώσεις, από τις οποίες οι 100 ανήκουν στον Ρένο και ξεχωρίζουν, καθώς έχουν το διακριτικό μονόγραμμά του. «Γενεαλογικά δέντρα, ευρετήρια, εκτενέστατη βιβλιογραφία, και έγχρωμη εικονογράφηση συνοδεύουν το έργο, που παρ' όλο το σεβασμό στο πρωτότυπο μοιάζει να μην έχει πια καμιά σχεδόν σχέση μαζί του!..», επισημαίνει ο Στάντης Αποστολίδης και η προϊστορία του πατέρα και του αδελφού του πάνω στο ντροϊζενικό έργο δικαιολογεί την επιστημονική υπερηφάνεια του.


Η «Ιστορία των Επιγόνων» περιλαμβάνει τα χρόνια από την καταστροφική εισβολή των Γαλατών στην Ελλάδα, το 280 π.Χ., ίσαμε τη μάχη της Σελλασίας, όπου οι Μακεδόνες συνέτριψαν τη δύναμη της Σπάρτης. Εκτίθεται η εκστρατεία του Πύρρου στη Δύση, με λεπτομερέστατη αποτύπωση της μάχης στο Ασκλο και συνοδεύεται από μεγάλο αναδιπλούμενο χάρτη με σημειωμένες όλες τις πορείες του στην ιταλική χερσόνησο.

Η μεγάλη περιπέτεια στη μετάφραση του έργου του
Γιόχαν Γκούσταβ Ντρόιζεν ξεκίνησε από τον
Ρένο Αποστολίδη. 

Και ακόμη: Ιστορείται η άνοδος της Αχαϊκής και της Αιτωλικής Συμπολιτείας, καθώς και η ανάπτυξη της Σπάρτης, υπό τον Αγι και τον Κλεομένη με τις ριζοσπαστικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις τους. Ο τόμος ολοκληρώνεται με τη γέννηση της επικράτειας των Ατταλιδών στην Πέργαμο και τη γενναία ανάπτυξη των τεχνών, καθώς και την εγκαθίδρυση των Αρσακιδών Πάρθων στα εδάφη του Ιράν.

Τα δύο πρώτα δίτομα η «Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου» και η «Ιστορία των Διαδόχων», τα οποία είχαν προηγηθεί, μοιράστηκαν από την «Ελευθεροτυπία», το 1993, σε 100.000 αντίτυπα. «Ήταν», θυμάται, ο Στάντης Αποστολίδης, «τα πρώτα σοβαρά βιβλία που διανεμήθηκαν με τη μέθοδο τών κουπονιών και η "Ελευθεροτυπία" τότε είχε συρθεί στα δικαστήρια γι' αθέμιτο ανταγωνισμό...Ύστερα όλοι οι άλλοι ακολούθησαν...».

Καθιερωτής του Ελληνισμού

Ποιος, όμως, ήταν ο Γιόχαν Γκούσταβ Ντρόιζεν; Μεγάλος ιστορικός και φιλόλογος, μαθητής του Έγελου και του Μπεκ, υπήρξε ο εισηγητής του Ελληνισμού με έψιλον κεφαλαίο και αυτός που καθιέρωσε τον όρο. Επέλεξε με το έργο του να ασχοληθεί με τον Μεγαλέξανδρο, τους διαδόχους και τους επιγόνους του, γνωρίζοντας ότι είχε κληθεί να διερευνήσει μια μεταιχμιακή εποχή. Εκεί όπου ο κλασικός κόσμος είχε αρχίσει να παραδίδεται στη Ρωμαιοκρατία και να χτίζεται το πέρασμα από τον παγανισμό στο χριστιανισμό. Η μεταλλαγή του ελληνικού πνεύματος σε κοσμοπολιτικό, από την Αίγυπτο ώς την Ινδία, επηρέασε δεκάδες λαούς, συνιστώντας βάση σύγκρασης σε επίπεδο θρησκείας, τέχνης, λόγου, ιδιωτικού βίου.

Πηγή: Β. Καλαμαράς, Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"