Βυζαντινή εκκλησία με ψηφιδωτά ανακαλύφθηκε στην Ιορδανία

Η οβάλ πλατεία στην αρχαία Γέρασα της Ιορδανίας. Η λεηλασία των αρχαιολογικών χώρων στην Ιορδανία είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, αλλά...

Η οβάλ πλατεία
στην αρχαία Γέρασα της Ιορδανίας.

Η λεηλασία των αρχαιολογικών χώρων στην Ιορδανία είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, αλλά αυτή τη φορά έφερε στο φως το ψηφιδωτό δάπεδο μιας άγνωστης μέχρι σήμερα βυζαντινής εκκλησίας κοντά στη ρωμαϊκή πόλη της Γέρασας (Jerash).

«Σε βάθος ενός μέτρου κάτω από το έδαφος, το ψηφιδωτό δάπεδο της Kanisat Qirmerl είναι σχεδόν τέλεια διατηρημένο», δήλωσε ο Jacques Seigne, διευθυντής της Γαλλικής Αρχαιολογικής Αποστολής στη Γέρασα της Ιορδανίας.

Το δάπεδο, μεγέθους περίπου πέντε επί επτά μέτρων, διατηρεί πλήρως τα χρώματά του και απεικονίζει ένα ασυνήθιστο σκηνικό ανδρών να σκαρφαλώνουν σε δέντρα για να κρυφτούν από αρκούδες και λιοντάρια. Σύμφωνα με την επιγραφή, η οποία αναφέρει τον ιδιοκτήτη και τον κατασκευαστή του ψηφιδωτού δαπέδου, χρονολογείται στο 589-590 μ.Χ..

Τα υπολείμματα βρέθηκαν έξω από την αρχαία πόλη της Γέρασας, που βρίσκεται περίπου 40 χιλιόμετρα βόρεια του Αμμάν, σε ιδιωτική ιδιοκτησία, αναφέρει ο Seigne. Η σημερινή Jerash, γνωστή ως Γέρασα κατά τη διάρκεια της ελληνορωμαϊκής περιόδου, έφθασε στο απόγειό της τον 6ο αιώνα μ.Χ. ως μέρος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων (DoA), υπό την ηγεσία του διευθυντή του αρχαιολογικού χώρου της Γέρασας, Rafe Harahshah, μόλις ολοκλήρωσε μια επιχείρηση διάσωσης 45 ημερών για να αποκαλύψει και να ασφαλίσει τον αρχαιολογικό χώρο με τη βοήθεια του Seigne και της ομάδας του.

«Οι αρχαιοκάπηλοι έσκαβαν μέσα στη νύχτα και ανακάλυψαν τα ψηφιδωτά από καθαρή τύχη», δήλωσε ο Harahshah και ο συνάδελφός του, Ali Al Owaisi. «Το επόμενο πρωί ένας από τους αρχαιοκάπηλους ήρθε στο γραφείο του DoA στη Γέρασα και μας είπε γι 'αυτό, κάτι που δεν είναι και πολύ συνηθισμένο ... αυτό σήμαινε ότι θα έπρεπε να ανταποκριθούμε γρήγορα», τόνισε.

Ένα από τα πολλά ψηφιδωτά που βρέθηκαν στην βυζαντινή εκκλησία στην αρχαία Γέρασα.

Οι επιχειρήσεις διάσωσης, όπως αυτή στο Kanisat Qirmerl συνεπάγονται την εξασφάλιση του χώρου, την έναρξη μιας διερευνητικής ανασκαφής και τη συλλογή στοιχείων που θα υποβληθούν στο DoA, δηλώνει ο Owaisi.

«Το πρόβλημα είναι ότι η DoA στερείται οικονομικών πόρων, που χρειαζόμαστε για να φτάσουμε σε έναν αρχαιολογικό χώρο άμεσα και να τον προστατεύσουμε επαρκώς», είπε ο Harahshah. «Εξαρτόμαστε κυρίως από πληροφοριοδότες που μας δίνουν πληροφορίες σχετικά με λεηλασίες», εξήγησε.

Αν και ο Seigne τόνισε ότι δεν μπορούν να εξαχθούν ακόμη ιστορικά συμπεράσματα για αυτή την εκκλησία, επεσήμανε την ιστορική σημασία της. «Η ανακάλυψη της εκκλησίας αυτής είναι πολύ σημαντική, διότι μπορεί να υποστηρίξει το επιχείρημα ότι δεν υπήρξε συστηματική καταστροφή των εικόνων κατά την περίοδο της Εικονομαχίας», είπε.

Η περίοδος της Εικονομαχίας αναφέρεται σε δύο περιόδους του 8^ου και 9^ου αιώνα κατά τη διάρκεια της οποίας οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες και η Ορθόδοξη Εκκλησία απαγόρευσαν τις θρησκευτικές εικόνες και, κατά συνέπεια, πολλές από αυτές καταστράφηκαν συστηματικά σε ολόκληρη την επικράτεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αλλά και πέρα από αυτή.

«Οι εξαιρετικές συνθήκες υπό τις οποίες βρέθηκαν τα ψηφιδωτά δείχνουν επίσης ότι ο ναός είχε χρησιμοποιηθεί και διατηρηθεί καθ 'όλη την περίοδο Umayyad», δηλώνει ο Seigne. Αργότερα, κατά την περίοδο των Umayyad (661-750 μ.Χ.), η εκκλησία μετατράπηκε σε ιδιωτικό σπίτι και ένα πέτρινο δάπεδο κάλυψε όλη την επιφάνεια του ψηφιδωτού δαπέδου που έχει τώρα αποσυναρμολογηθεί κατά την επιχείρηση διάσωσης, προσθέτει.

Η ταχεία παρέμβαση της DoA μπορεί να εμπόδισε την πιθανή ζημιά στο ψηφιδωτό δάπεδο της Kanisat Qirmerl. Ωστόσο, τώρα που η επιχείρηση διάσωσης έχει ολοκληρωθεί, οι αποφάσεις πρέπει να παρθούν ως προς την προστασία και διατήρηση του χώρου, δηλώνει ο Harahshah.

«Μια επιτροπή της DoA θα αποφασίσει πώς θα προχωρήσει. Αν πρέπει να αγοραστεί η γη ή ίσως να μεταφερθεί το ψηφιδωτό σε ένα μουσείο, ανάλογα με τα διαθέσιμα οικονομικά κεφάλαια», πρόσθεσε.

Η Ιορδανία έχει χιλιάδες άγνωστες τοποθεσίες που είναι εύκολα προσβάσιμες, οπότε οι λεηλασίες ήταν πάντα ένα πρόβλημα, δηλώνει ο Seigne. «Ωστόσο η έκρηξη του πληθυσμού της Ιορδανίας τις τελευταίες δεκαετίες έχει ως αποτέλεσμα το θέμα της αρχαιοκαπηλίας να έχει γίνει πολύ χειρότερο», εξήγησε. «Η DoA πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά για να μπορέσει να συμβαδίσει με αυτή την εξέλιξη» πρόσθεσε ο αρχαιολόγος.

Πηγή: The Archaeology News Network