Σημαντικά ευρήματα στο Διμήνι και άρτιο αποχετευτικό σύστημα

Στο επίκεντρο του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος βρίσκεται ο μυκηναϊκός οικισμός του Διμηνίου, όπου έχουν έρθει νέα ευρήματα στο φως, τα ...

Στο επίκεντρο του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος βρίσκεται ο μυκηναϊκός οικισμός του Διμηνίου, όπου έχουν έρθει νέα ευρήματα στο φως, τα οποία διερευνώνται πολύ προσεκτικά από τους αρχαιολόγους της ΙΓ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων.

Σημαντικά στοιχεία τα οποία σχετίζονται με την έκταση που καταλαμβάνει ο μυκηναϊκός οικισμός του Διμηνιού, φέρνει, συγκεκριμένα,  στο φως το νέο οικιστικό σύνολο που αποκαλύφθηκε πρόσφατα, στην διάρκεια σωστικών ανασκαφών.

Οι μυκηναϊκές οικίες που ανακαλύφθηκαν από την αρχαιολογική σκαπάνη, βρίσκονται εκτός του χώρου που είχε ήδη ανασκαφεί, σε παρακείμενο οικόπεδο, χρονολογούνται στην ίδια φάση με το μυκηναϊκό ανάκτορο του Διμηνιού, τον 13ο π Χ αιώνα και διατηρούν, σημειωτέον, εξαιρετικό δίκτυο αποχέτευσης, το οποίο σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση.

Το εν λόγω οικιστικό σύνολο που χρονολογείται, όπως προαναφέρθηκε, στην μυκηναϊκή εποχή,  παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο των εργασιών του 4ου Αρχαιολογικού Έργου Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας 2009-2011, που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, εμπλουτίζοντας με σημαντικές πληροφορίες το παζλ των αρχαιολογικών δεδομένων της περιοχής μας.

«Η έρευνα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και η εικόνα των αρχιτεκτονικών καταλοίπων είναι αποσπασματική, καθώς εκτείνονται εκτός των ορίων του οικοπέδου στο οποίο έχουν εντοπιστεί» αναφέρει η αρχαιολόγος της ΙΓ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Σταματία Αλεξάνδρου.             

Ιδιαίτερο στοιχείο αποτελεί το σύστημα αποχέτευσης το οποίο συγκέντρωνε και απομάκρυνε τα νερά των οικιών με ένα δίκτυο λιθόκτιστων αυλάκων. Σώζεται σε μήκος 4.00μ. περίπου, αλλά  ένα όρυγμα νεότερης καλλιεργητικής δραστηριότητας προκάλεσε φθορές και διακοπή της συνέχειάς του. Έχει πλάτος 0,40μ., είναι κατασκευασμένο από δύο παράλληλες σειρές με ακατέργαστες  πέτρες και καλύπτεται από σχιστόπλακες. 

Εντυπωσιάζει το αποχετευτικό σύστημα του αρχαίου οικισμού.

Ίχνη συστήματος αποχέτευσης έχουν εντοπιστεί παράλληλα σε μεμονωμένες οικίες του μυκηναϊκού οικισμού, αλλά όμοιο, τόσο καλά διατηρημένο δίκτυο διατηρείται στη βόρεια γωνία της αυλής του Μεγάρου Α΄ και κάτω από το συγκρότημα αποθηκών του Μεγάρου  Β΄, τα οποία εντάσσονται στο ανακτορικό συγκρότημα του Διμηνιού.                          

Η κεραμική που έχει βρεθεί, περιλαμβάνει άβαφα αγγεία καθημερινής χρήσης, που σχετίζονται με την παρασκευή, κατανάλωση και αποθήκευση της τροφής,  ενώ κοντά στον αγωγό, σε χώρο ελεύθερο,  συνελέγησαν  τμήματα  που πιθανώς ανήκουν σε λουτήρα, χωρίς προς το παρόν να μπορούν να συγκολληθούν.

Βρέθηκαν επίσης τμήματα γραπτών ανθρωπόμορφων ειδωλίων, τμήματα από ζωόμορφα ειδώλια, και άλλα κινητά ευρήματα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται χάλκινη τριχολαβίδα και λιγοστά λίθινα εργαλεία.  

Τμήματα ανθρωπόμορφων ειδωλίων ήρθαν στο φως.

«Παρά την έλλειψη ολοκληρωμένης εικόνας, το εν λόγω σύνολο,  προσθέτει μία ακόμη, μικρή έστω, ψηφίδα στα ευρήματα και στο χάρτη της έκτασης του μυκηναϊκού οικισμού», υπογραμμίζει η κ. Αλεξάνδρου και προσθέτει ότι:  «η αύξηση του πληθυσμού  την περίοδο  της ακμής του πυκνοδομημένου οικισμού, είχε ως συνέπεια την επέκταση της κατοίκησης στις ανατολικές παρυφές του, σύμφωνα με τον πολεοδομικό σχεδιασμό που διέπει όλο τον οικισμό». 

Αρχαιολογικές έρευνες

Στην ανοικτή πεδιάδα νοτιοανατολικά του λόφου με τα λείψανα του νεολιθικού οικισμού, εκτείνεται ο μυκηναϊκός οικισμός Διμηνίου, ο οποίος ερευνάται από το 1977. Καλύπτει μια έκταση πάνω από 100 στρέμματα, αλλά τα όριά του δεν μπορούν να προσδιοριστούν με σαφήνεια, καθώς εκτείνεται κάτω από τα σπίτια του σύγχρονου οικισμού.

Ο κεντρικός πυρήνας του ερευνήθηκε συστηματικά από την  Δρ. Βασιλική Αδρύμη-Σισμάνη και περιλαμβάνει ένα επιβλητικό κτιριακό συγκρότημα (Μέγαρο Α και Β), έναν κεντρικό δρόμο με καλοκτισμένες ιδιωτικές οικίες εκατέρωθέν του, αλλά και μεμονωμένες οικίες, ενώ σποραδικά, στα πλαίσια σωστικών ερευνών, εντοπίστηκαν οικίες, βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, καθώς και τάφοι της Ύστερης Εποχής Χαλκού (σημείωσε σε παρακαλώ την χρονολόγηση της συγκεκριμένης περιόδου).

Παλαιότερα ως ανατολικότερο όριο του οικισμού θεωρήθηκε ένας κεραμικός κλίβανος   που λειτούργησε μέχρι το τέλος της Ύστερης Εποχής Χαλκού, αλλά οι σωστικές έρευνες των τελευταίων ετών, που διενεργήθηκαν σε παρακείμενα οικόπεδα, έδωσαν νέα στοιχεία  για την επέκταση του πολεοδομικού ιστού  του Μυκηναϊκού Διμηνίου.                

 Άποψη αρχαίας οικίας που ανακαλύφθηκε στο Διμήνι.

Η έρευνα στο οικόπεδο όπου βρέθηκε, συγκεκριμένα, το εντυπωσιακό οικιστικό σύνολο, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και η εικόνα των αρχιτεκτονικών καταλοίπων του είναι μάλλον αποσπασματική καθώς εκτείνονται εκτός των ορίων του.  Έχουν μάλιστα τον ίδιο προσανατολισμό  με τα υπόλοιπα σύνολα του οικισμού που ακολουθεί έναν ενιαίο πολεοδομικό σχεδιασμό με μελετημένη χωροταξική οργάνωση.

Οι τεχνικές δομής είναι όμοιες καθώς οι τοίχοι τους σώζονται σε μικρό ύψος 0,30μ.- 0,40μ., έχουν κατά μέσο όρο πλάτος 0,50μ. και είναι κτισμένοι με ακατέργαστους λίθους σε δύο παράλληλες σειρές, ενώ ενδιάμεσα  υπάρχει σκληρό χώμα και μικρότερες πέτρες.  

Σε κάποια σημεία σώζεται τμήμα του δαπέδου από σκληρό πατημένο χώμα το οποίο είναι τοποθετημένο πάνω σε λεπτή στρώση από χαλίκι. «Τα δωμάτια  ήταν σχεδόν άδεια και έτσι είναι δύσκολο να διαπιστωθεί η χρήση τους, αλλά ανήκουν μάλλον σε ιδιωτικές οικίες που τοποθετούνται  στην μυκηναϊκή περίοδο, παρότι υπάρχουν ενδείξεις και για προηγούμενες φάσεις» αναφέρει η αρχαιολόγος της ΙΓ Εφορείας.

Στο δυτικό τμήμα του οικοπέδου αναπτύσσεται τετράπλευρος χώρος  (4,00μ.x 4,30μ.) ο οποίος αποτελεί τμήμα μεγαλύτερης οικίας που εκτείνεται εκτός  του οικοπέδου, ενώ ανατολικά και νότια έχουν προστεθεί  βοηθητικοί   χώροι. Έξω από την ανατολική γωνία του εντοπίστηκε αβαθής κυκλικός λάκκος διαμέτρου 2.00μ. περίπου από τον οποίο συλλέχθηκαν όστρεα, (θαλασσινά όστρακα),  οστά, κυρίως βοοειδών, καύσεις, κεραμική και τμήματα ειδωλίων.  Στο νότιο τμήμα του οικοπέδου διατηρείται τμήμα οικίας που αποτελείται  από δύο χώρους, οι οποίοι επικοινωνούν με μία θύρα. Στo εσωτερικό του δεύτερου χώρου εντοπίστηκε μικρή κυκλική λίθινη θήκη, προφανώς για την στήριξη αποθηκευτικού αγγείου. Ανατολικά υπάρχουν αποσπασματικά λείψανα  που συνθέτουν την  κάτοψη δύο χώρων, των οποίων η έρευνα συνεχίζεται.   

Παρά την έλλειψη ολοκληρωμένης εικόνας, το σύνολο που ήρθε πρόσφατα στο φως, προσθέτει μία ακόμη ψηφίδα στα ευρήματα και στο χάρτη της έκτασης του μυκηναϊκού οικισμού. Η αύξηση του πληθυσμού  την περίοδο  της ακμής του Διμηνιού,  είχε ως συνέπεια την επέκταση της κατοίκησης στις ανατολικές παρυφές του, σύμφωνα με τον πολεοδομικό σχεδιασμό που διέπει όλο τον οικισμό. 

Η  παρουσία των αρχιτεκτονικών λειψάνων, η διάταξη και η σύνδεσή τους με τα όμορα ευρήματα δείχνουν μια πυκνοδομημένη «γειτονιά» του μυκηναϊκού οικισμού Διμηνίου, ο οποίος ερήμωσε οριστικά τα μεταγενέστερα χρόνια, φέρνοντας, ωστόσο, στο φως, πολύ σημαντικά αρχαιολογικά δεδομένα.                                                                                      

Μεγάλη επισκεψιμότητα

Στην πρώτη γραμμή του διεθνούς ενδιαφέροντος βρίσκεται ταυτόχρονα και ο νεολιθικός οικισμός του Διμηνίου, που χρονολογείται από την 5η χιλιετία μέχρι την 3η χιλιετία π.Χ. Είναι εντυπωσιακός ο αριθμός των επισκεπτών που εκδηλώνουν ενδιαφέρον να γνωρίσουν από κοντά τον συγκεκριμένο αρχαιολογικό χώρο, καθώς επίσης και των μαθητών σχολείων από όλη την Ελλάδα.

Ο συνολικός αριθμός των επισκεπτών της προηγούμενης χρονιάς ήταν 9.314, ενώ το πρώτο τετράμηνο του 2013 έχουν ήδη καταμετρηθεί  7.129 επισκέπτες, εκ των οποίων οι 5.508 είναι μαθητές σχολείων από όλη την Ελλάδα. Μέχρι στις 13 Ιουνίου, σημειωτέον,  ο συνολικός αριθμός έφτασε στους 9.119 επισκέπτες. «Πραγματοποιούμε εκπαιδευτικές περιηγήσεις στα σχολεία, που εκδηλώνουν μεγάλο ενδιαφέρον τόσο για τον νεολιθικό οικισμό, όσο και για τους δύο θολωτούς μυκηναϊκούς τάφους, που είναι επίσης επισκέψιμοι.

Όταν ολοκληρωθεί,  το 2014 η κατασκευή  των στεγάστρων των Μεγάρων Α΄ και Β΄, στα πλαίσια έργου  του  ΕΣΠΑ, θα είναι επισκέψιμος και ο μυκηναϊκός οικισμός του Διμηνίου» αναφέρει η αρμόδια αρχαιολόγος της ΙΓ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, Σταματία Αλεξάνδρου.Σε ότι αφορά ειδικότερα στις εθνικότητες των αλλοδαπών επισκεπτών, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι προέρχονται από όλα τα μήκη και πλάτη της γης.

Οι αλλοδαποί επισκέπτες του Διμηνίου προέρχονται κυρίως από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και την μακρινή Αμερική, γεγονός που αποδεικνύει την διεθνή απήχηση που έχουν οι καρποί της πολυετούς αρχαιολογικής έρευνας.  Παράλληλα, δεκάδες τηλεοπτικά συνεργεία από την Ελλάδα και το εξωτερικό έχουν αποτυπώσει τον πολύ σημαντικό αρχαιολογικό χώρο και την ιστορία χιλιάδων χρόνων, που συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας.

Πηγή: Γ. Υδραίου, Ταχυδρόμος