Πράσινο φως για την ανάπλαση των τειχών

Το συνολικό μήκος των τειχών είναι περίπου 7 χλμ. και στις χερσαίες πλευρές του υπάρχουν επτά προμαχώνες και εννέα πύλες ( Φωτογραφία: Γ...

Το συνολικό μήκος των τειχών είναι περίπου 7 χλμ. και στις χερσαίες πλευρές του υπάρχουν επτά προμαχώνες και εννέα πύλες (Φωτογραφία: Γιώργος Πατρουδάκης)

Ζωντανεύουν τα Ενετικά Τείχη στην Κρήτη: Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει αναβάθμιση χώρων και εκδηλώσεις. Περιπατητικός, φυσιολατρικός, αθλητικός αλλά και πολιτιστικός περίπατος καθώς και ποδηλατοδρόμος θα περιλαμβάνονται στον ενιαίο σχεδιασμό των ελεύθερων χώρων πρασίνου στο ισόπεδο του περιβόλου, στους προμαχώνες και στην τάφρο των ενετικών τειχών.

Παράλληλα θα δημιουργηθούν οι αναγκαίοι χώροι στάσης-θέασης-ενημέρωσης, θα υπάρξει ο απαραίτητος φωτισμός και η τοποθέτηση αστικού εξοπλισμού, η τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων, πινακίδων πληροφόρησης, ενώ θα αξιοποιηθεί ο εμπλουτισμός του πρασίνου και η δημιουργία νέων χώρων πρασίνου, πάρκων κ.ά. (όπως αποκατάσταση του «Γεωπονικού Κήπου», δημιουργία Πάρκου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και πάρκου πανίδας Κρήτης στον χώρο του πρώην «Ζωολογικού Κήπου», «πάρκο Μπαντουβά» στην τάφρο στο Κομμένο Μπεντένι).

Η απόφαση

Όλα τα παραπάνω και αρκετά ακόμη ενέκρινε με σχετική απόφασή του ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Αριστείδης Μπαλτάς. Η «Πρόταση του Δήμου Ηρακλείου για τις χρήσεις της ζώνης της Ενετικής Οχύρωσης της πόλης του Ηρακλείου, Περιφέρειας Κρήτης» αναρτήθηκε στη «Διαύγεια». «Η σχετική απόφαση, σχεδόν στο σύνολό της, έρχεται να επισφραγίσει στην ουσία την προσπάθεια του δήμου για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση του μνημείου μέσα από χρήσεις απόλυτα συμβατές με τον χαρακτήρα του» τονίζει σε ανακοίνωσή του ο Δήμος Ηράκλειου.

Παράλληλα, εγκρίθηκαν οι προτάσεις του δήμου για την αξιοποίηση των χαμηλών πλατειών και στοών που μέχρι σήμερα δεν έχουν αξιοποιηθεί για πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις όπως είναι η δημιουργία εκθεσιακών χώρων για την ιστορία της πόλης στην πύλη του Παντοκράτορα, για τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο στη στοά του προμαχώνα Βηθλεέμ, για τη Μάχη της Κρήτης στο Μακάσι, δημιουργία υπαίθριας γλυπτοθήκης σε τμήμα της οχύρωσης, εκπαιδευτικό πάρκο πολιορκίας σε τμήμα της τάφρου του προμαχώνα Βηθλεέμ.

Αναφορικά με το θέμα των χώρων στάθμευσης υιοθετείται η πρόταση του δήμου για τη χρήση ορισμένων χώρων στάθμευσης για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών του Μνημείου όπως είναι ο χώρος στάθμευσης στη λεωφόρο Ικάρου, που θα εξυπηρετεί και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, ο χώρος στάθμευσης πλησίον της πύλης του Παντοκράτορα μόνο για ΑμΕΑ, ο χώρος στάθμευσης στη λεωφ. Πλαστήρα κάτω από τον προμαχώνα Μαρτινέγκο για τουριστικά λεωφορεία.

Ο Δήμος Ηρακλείου δεσμεύεται να επανέλθει για το συγκεκριμένο θέμα με συγκεκριμένη μελέτη που θα αφορά συνολικά τους χώρους στάθμευσης λόγω του ότι η χρήση τους θεωρείται αναγκαία για την καλύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών του μνημείου και λόγω του ότι οι χώροι αυτοί είχαν προβλεφθεί από τη μελέτη Τζομπανάκη.

Τέλος, αναφορικά με τις αθλητικές χρήσεις το υπουργείο απαντά με σταδιακή απομάκρυνση του συνόλου των αθλητικών εγκαταστάσεων σε αντίθεση με την τοπική Εφορεία, όπου γινόταν λόγος για άμεση απομάκρυνσή τους.

Στην μακροσκελή ανακοίνωση του ακόμη ο Δήμος αναφέρει:

«Υπό το πρίσμα αυτό:

1. εγκρίθηκε η πρόταση του Δήμου για έναν ενιαίο σχεδιασμό των ελεύθερων χώρων πρασίνου στο ισόπεδο του περιβόλου, στους προμαχώνες και την τάφρο με:

α) την δημιουργία περιπατητικού, φυσιολατρικού, αθλητικού αλλά και πολιτιστικού περιπάτου και ποδηλατοδρόμου, 

β) την δημιουργία των αναγκαίων χώρων στάσης - θέασης - ενημέρωσης, γ) τον απαραίτητο φωτισμό και την τοποθέτηση αστικού εξοπλισμού, την τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων, πινακίδων πληροφόρησης 

δ) την αξιοποίηση και τον εμπλουτισμό του πρασίνου και τη δημιουργία νέων χώρων πρασίνου, πάρκων κ.α. (όπως αποκατάσταση του «Γεωπονικού Κήπου», δημιουργία Πάρκου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και πάρκου πανίδας Κρήτης στο χώρο του πρώην «Ζωολογικού Κήπου», «πάρκο Μπαντουβά» στην τάφρο στο Κομμένο Μπεντένι), 

ε) την βελτίωση της εικόνας των υφιστάμενων αναψυκτηρίων και τη δημιουργία νέων που θα εντάσσονται στο σχεδιασμό της αξιοποίησης των ελεύθερων χώρων πρασίνου,

2. εγκρίθηκαν οι προτάσεις του Δήμου για την αξιοποίηση των χαμηλών πλατειών και στοών που μέχρι σήμερα δεν έχουν αξιοποιηθεί για πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις όπως είναι η δημιουργία εκθεσιακών χώρων για την ιστορία της πόλης στην πύλη του Παντοκράτορα, για τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο στην στοά του προμαχώνα Βηθλεέμ, για την Μάχη της Κρήτης στο Μακάσι, δημιουργία υπαίθριας γλυπτοθήκης σε τμήμα της οχύρωσης, εκπαιδευτικό πάρκο πολιορκίας σε τμήμα της τάφρου του προμαχώνα Βηθλεέμ,

3. αναφορικά με το θέμα των χώρων στάθμευσης υιοθετείται η πρόταση του Δήμου για τη χρήση ορισμένων χώρων στάθμευσης για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών του Μνημείου όπως είναι:

α) ο χώρος στάθμευσης στη λεωφόρο Ικάρου που θα εξυπηρετεί και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, 

β) ο χώρος στάθμευσης πλησίον της πύλης του Παντοκράτορα μόνο για ΑμΕΑ, 

γ) ο χώρος στάθμευσης στη λεωφ. Πλαστήρα κάτω από τον προμαχώνα Μαρτινέγκο για τουριστικά λεωφορεία.

Ο Δήμος Ηρακλείου δεσμεύεται να επανέλθει για το συγκεκριμένο θέμα με συγκεκριμένη μελέτη που θα αφορά συνολικά τους χώρους στάθμευσης λόγω του ότι η χρήση τους θεωρείται αναγκαία για την καλύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών του Μνημείου και λόγω του ότι οι χώροι αυτοί είχαν προβλεφθεί από τη μελέτη Τζομπανάκη.

4. Αναφορικά με τις αθλητικές χρήσεις το Υπουργείο απαντά με σταδιακή απομάκρυνση του συνόλου των αθλητικών εγκαταστάσεων σε αντίθεση με την τοπική Εφορεία όπου γινόταν λόγος για άμεση απομάκρυνσή τους.

Ο Δήμος Ηρακλείου θα επανέλθει με συγκεκριμένη πρόταση - μελέτη για το θέμα αυτό κρίνοντας ότι οι ήπιες αθλητικές χρήσεις δύνανται να εναρμονιστούν με το Μνημείο. Είναι αυτονόητο ότι όλες οι απαιτούμενες μελέτες που αφορούν σε νέες χρήσεις ή σε βελτίωση των υφιστάμενων στο χώρο του Μνημείου θα υποβάλλονται σε όλα τα αρμόδια προς έγκριση όργανα».

Χρειάστηκαν 200 χρόνια για την κατασκευή

Τα ενετικά τείχη του Ηρακλείου αποτελούν μεγάλου μεγέθους οχυρωματικό έργο, για την κατασκευή του οποίου εργάστηκαν πολλοί μηχανικοί και τεχνίτες και δαπανήθηκαν υπέρογκα ποσά. Τα τείχη άρχισαν να κατασκευάζονται το 1462 και ουσιαστικά ολοκληρώθηκαν το 1669, με την κατάληψη του Χάνδακα από τους Οθωμανούς. Τα αρχικά σχέδια των ενετικών τειχών ήταν του Τζάνο ντα Κομποφρεγκόζο, ενώ στη συνέχεια τροποποιήθηκαν από τον Μικέλε Σανμικέλι και η τελική χάραξη είναι έργο του Τζούλιο Σαρβονιάν. 

Τα τείχη έχουν περίγραμμα που προσομοιάζει ένα ισοσκελές τρίγωνο, με τη βορεινή πλευρά να είναι παραθαλάσσια και να αποτελεί τη βάση του τριγώνου και τον προμαχώνα Μαρτινέγκο, στο νότιο άκρο, να αποτελεί την κορυφή του τριγώνου. Η παραθαλάσσια πλευρά των τειχών έχει μήκος περίπου 2,7 χλμ. Το συνολικό μήκος των τειχών είναι περίπου 7 χλμ. Στις χερσαίες πλευρές του υπάρχουν επτά προμαχώνες, ο μεγαλύτερος στην κορυφή του τριγωνικού περιβόλου είναι ο προμαχώνας του Μαρτινέγκο. Το τείχος διέθετε τις εξής πύλες: Σαμπιονάρα, Αγίου Γεωργίου, Ιησού, Μαρτινέγκο, Βηθλεέμ, Παντοκράτορα, Αγίου Ανδρέα, Δερματά και του λιμανιού ή Μώλου.

Πηγή: Αντ. Καράλη , Έθνος, iefimerida