Αντικύθηρα και «δεσμώτες του Φαλήρου» στις σπουδαιότερες ανακαλύψεις

Από την ομαδική ταφή στο Φαληρικό Δέλτα και τις ενάλιες έρευνες στα Αντικύθηρα   Η ομαδική ταφή 80 δεσμωτών στο Φαληρικό Δέλτα και ο...

Από την ομαδική ταφή στο Φαληρικό Δέλτα και τις ενάλιες έρευνες στα Αντικύθηρα  

Η ομαδική ταφή 80 δεσμωτών στο Φαληρικό Δέλτα και ο σκελετός που βρέθηκε στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων συγκαταλέγονται στον ετήσιο κατάλογο των 10 σημαντικότερων ανακαλύψεων στον κόσμο για το 2016, σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό «Archaeology».

Εντυπωσιακές όντως ήταν κάποιες ελληνικές αρχαιολογικές αποκαλύψεις κατά τη διάρκεια ανασκαφών που έγιναν το 2016. Δεν προξενεί εντύπωση, λοιπόν, που στα ευρήματα δέκα κορυφαίων ανασκαφών του κόσμου συγκαταλέγονται και τα ευρήματα δύο ελληνικών ανασκαφών, εκείνης του νεκροταφείου στο Παλαιό Φάληρο και εκείνης του Ναυαγίου των Αντικυθήρων.

Θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι και τρεις, καθώς η ανεύρεση σκελετού νεαρού άνδρα στον χώρο όπου ήταν ο βωμός του Διός, στο Λύκαιον της Αρκαδίας, έδωσε λαβές για υπόθεση εργασίας των αρχαιολόγων ως προς το κατά πόσον βρήκαν ένα θύμα ανθρωποθυσίας. Αναμένοντας τα αποτελέσματα από την εξέταση των παλαιοανθρωπολόγων, το περιοδικό Archaeology (του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αμερικής) που κατήρτισε τον σχετικό κατάλογο, προφανώς δεν θέλησε να προτρέξει. Κι αυτή η ανασκαφή πάντως, της Άννας Καραπαναγιώτου και του Ντέιβιντ Γκ. Ρομάνο, έδωσε πάρα πολύ σημαντικά αποτελέσματα. Επιπλέον, ας μην είμαστε πλεονέκτες. Δεν συμβαίνει συχνά στο top 10 να περιλαμβάνονται δύο ανασκαφές από μία χώρα.

Δείτε εδώ τον κατάλογο με τις 10 σπουδαιότερες ανακαλύψεις.

Οι ανασκαφείς στη νεκρόπολη του Φαληρικού Δέλτα, στο πλαίσιο του έργου κατασκευής του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σ. Νιάρχος, αποκάλυψαν φέτος τα υπολείμματα 80 ανδρών, αλυσοδεμένων μεταξύ τους στους καρπούς, σε ομαδικό τάφο.

Όπως αναφέρει το περιοδικό, οι πιο πρόσφατες οστεολογικές εξετάσεις διαπίστωσαν ότι η πλειονότητά τους είναι άνδρες μεταξύ 20 και 30 ετών (οι τέσσερις από αυτούς ακόμα πιο νέοι) και ότι όλοι σκοτώθηκαν με τον ίδιο τρόπο: με ένα μοιραίο χτύπημα στο κεφάλι.

Η ανακάλυψη δυο μικρών αγγείων θαμμένων μαζί τους επέτρεψε τη χρονολόγηση της ταφής στα μέσα με τέλη του 7ου αι. π.Χ., γεγονός που, σύμφωνα με την επικεφαλής των ερευνών, προϊσταμένη της Εφορείας Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων, Στέλλα Χρυσουλάκη, υποδηλώνει ότι οι άνδρες αυτοί εκτελέστηκαν κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς τους να αποκτήσουν την πολιτική πρωτοκαθεδρία.

Όπως είναι, δε, γνωστό, η εποχή αυτή, δηλαδή τα τέλη του 7ου αι. π.Χ., είναι μια ιδιαίτερα ταραγμένη περίοδος στην ιστορία της Αθήνας, γεμάτη εξεγέρσεις και επαναστάσεις μεταξύ οπαδών των αριστοκρατών και επίδοξων ανατροπέων, η οποία μπορεί να συσχετιστεί, όσον αφορά το συγκεκριμένο εύρημα, είτε με το Κυλώνειον Άγος και τις ταραχές που ακολούθησαν είτε με αντίστοιχα ιστορικά γεγονότα.

Σημειώνεται ότι το Κυλώνειον Άγος ήταν μια σειρά από δυστυχίες και θεομηνίες που έπληξαν την αρχαία Αθήνα και οι οποίες αποδόθηκαν στην οργή των θεών για τη σφαγή των οπαδών του Κύλωνα, ενός δημοφιλούς Αθηναίου που επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία στην Αθήνα γύρω στο 632 π.Χ.

«Για πρώτη φορά» λέει η κα Χρυσουλάκη, «μπορούμε να εικονογραφήσουμε ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα ανάμεσα σε αριστοκράτες τον έβδομο αιώνα και οδήγησαν, μέσα από μια μακρά πορεία, στην εγκαθίδρυση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην πόλη- κράτος των Αθηνών».

Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων (περίπου 65 π.Χ.) είναι το μεγαλύτερο, πλουσιότερο και ίσως το πιο διάσημο αρχαίο ναυάγιο του κόσμου. Ανακαλύφθηκε το 1900 στα ανοιχτά των Αντικυθήρων, φέρνοντας στην επιφάνεια εκατοντάδες θησαυρούς, μεταξύ των οποίων χάλκινα και μαρμάρινα αγάλματα, καθώς και τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, που συχνά αναφέρεται ως ο παλαιότερος υπολογιστής παγκοσμίως.

Φέτος το καλοκαίρι, όμως, έγινε άλλη μια σημαντική ανακάλυψη στο ναυάγιο: Η εύρεση ενός ανθρώπινου σκελετού. Τα υπολείμματα, που περιλαμβάνουν τμήμα κρανίου, γνάθου, δόντια, μακρά και μικρότερα οστά χεριών και ποδιών, υποδηλώνουν ότι πιθανότατα ανήκε σε νεαρό άνδρα.

Βέβαια, οστά από τουλάχιστον τέσσερα διαφορετικά άτομα είχαν ήδη εντοπιστεί στο ναυάγιο κατά τις έρευνες των ετών 1900-1901 και 1976, αλλά η νέα ανακάλυψη ανθρώπινων υπολειμμάτων είναι η πρώτη μετά από 40 χρόνια, εποχή που η ανάλυση του DNA είναι εφικτή. Σύμφωνα μάλιστα με τον ειδικό στο αρχαίο DNA, Χάνες Σρέντερ η ανακάλυψη παρέχει μιας πρώτης τάξης ευκαιρία να εξεταστεί το γενετικό υλικό ενός αρχαίου ναυτικού.

«Ανθρώπινα υπολείμματα από αρχαία ναυάγια είναι εξαιρετικά σπάνια» δηλώνει ο ίδιος, σύμφωνα με το «Archaeology». «Η ανάλυση DNA μπορεί δυνητικά να μας δώσει συναρπαστικές νέες πληροφορίες για τη γενετική καταγωγή του πληρώματος και τη γεωγραφική του προέλευση» προσθέτει.

Σύμφωνα, τέλος, με τον συνδιευθυντή της έρευνας, Μπρένταν Φόλεϊ, μέρος του σκελετού που εντοπίστηκε το 2016 παραμένει στο σημείο ανακάλυψής του, το οποίο θα ερευνηθεί εκ νέου το ερχόμενο καλοκαίρι. Ο ίδιος μάλιστα πιστεύει ότι μπορεί να υπάρχουν κι άλλα ανθρώπινα λείψανα στη θέση του ναυαγίου, μαζί με άλλα πολύτιμα φορτία.

Η έρευνα διενεργείται από διεθνή ομάδα επιστημόνων, υπό τη διεύθυνση της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με προϊσταμένη τη δρ Αγγελική Γ. Σίμωσι, και την τεχνογνωσία του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole της Μασσαχουσέττης.

Οι υπόλοιπες οκτώ «καλύτερες» ανασκαφές είναι:

- Σύνολο από 405 ξύλινες κερωμένες πινακίδες της Ρωμαϊκής εποχής που βρέθηκαν στο Λονδίνο (Londinium) με ονόματα, γεγονότα και συναλλαγές της καθημερινής ζωής στις πρώτες δεκαετίες ζωής του οικισμού. Πρόκειται για το αρχαιότερο χειρόγραφο και μάλλον προέρχεται από σχολική τάξη.

- Το παλαιότερο υφαντό ένδυμα του κόσμου (μεταξύ 3482 και 3103 π.Χ.) που είχε βρεθεί στην Αίγυπτο το 1913 αλλά φέτος χρονολογήθηκε με ακρίβεια. Είναι το παλαιότερο υφαντό που έχουμε στα χέρια μας.

- Άγνωστες πόλεις που ανακαλύφθηκαν στα πυκνά δάση του Ανγκορ της Καμπότζης μέσω αερομεταφερόμενου λέιζερ σκάνερ. Είχαν ταφεί εδώ και αιώνες, ενώ, καθώς ανήκαν στα εδάφη των Ερυθρών Χμερ, δεν είχαν ερευνηθεί ούτε τις τελευταίες δεκαετίες με την ανάπτυξη των μεθόδων της αρχαιολογίας.

- Εγκατάσταση Νεάντερταλ σε βάθος 320 περίπου μέτρων στο σπήλαιο Bruniquel της Γαλλίας με χρονολόγηση 176 χιλιάδες χρόνια από σήμερα! Με σταλακτίτες και σταλαγμίτες δημιούργησαν δακτυλιόσχημες κατασκευές που μέχρι τώρα όλοι θεωρούσαν ότι ανήκαν στο 46.000 π.Χ. άρα συνδέονταν με τον σύγχρονο άνθρωπο.

- Γυναικεία ταφή στο Περού πριν από 4600 χρόνια, που δείχνει τη σημαντική θέση των γυναικών στις κοινωνίες στα πρώτα στάδια του πολιτισμού. Κτερίσματα και κοσμήματα από θαλασσινά που είχαν μεταφερθεί από εκατοντάδες χιλιόμετρα, και από άλλα υλικά, πολύτιμα για την περιοχή και την εποχή.

- Τα θύματα μιας μάχης, 21 ενήλικες και έξι παιδιά που σκοτώθηκαν πριν από 10.000 χρόνια στην Κένυα (λίμνη Τουρκάνα). Οι αρχαιολόγοι εικάζουν πως ήταν θύματα πολέμου, τα οποία, μάλιστα, αφέθηκαν άταφα. Φέρουν ίχνη βελών και ροπάλων.

- Ανθρώπινη ιστορία αιώνων καταγεγραμμένη στο τεράστιο δίκτυο σπηλαίων του νησιού Μόνα του Πουέρτο Ρίκο. Στο μικρό νησί αποκαλύφθηκαν σε σπήλαιο με ζωγραφιές αυτοχθόνων, νεώτερες ζωγραφιές και επιγραφές ισπανών του 16ου αιώνα. Εχουν γίνει πλάι στα έργα των ιθαγενών και περιλαμβάνουν λατινικές φράσεις από την Βίβλο, υπογραφές κ.α.


-Και… μάγισσες του Σάλεμ αφού εντοπίστηκε το σημείο όπου είχαν απαγχονιστεί 19 γυναίκες κατηγορούμενες για μαγεία το 1692 και το1693. Στο Σάλεμ υπάρχουν περίπου 1.000 ντοκουμέντα και ιστορίες από τις δίκες των μαγισσών ανάμεσα στα 1692 και 93. Αλλά ελάχιστα συνδέονται με τους 19 απαγχονισμούς που έλαβαν χώρα εκείνη την περίοδο της παράνοιας και της υστερίας. Χώρος στις υπώρειες του λόφου Γκάλοους μελετήθηκε ξανά με νέες τεχνολογίες και αποκαλύφθηκαν ταφές τα οστά των οποίων αποδόθηκαν στις οικογένειες των θυμάτων.

Πηγή: in.gr , με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, Αντ,. Καρατάσου, Liberal