«Σύντομα ο κόσμος θα έχει μια καλύτερη γνώμη όταν το δει ο καθένας με τα μάτια του», ανέφερε στη διάρκεια της διάλεξής του ο Μανόλης Κορρές....
 |
| «Σύντομα ο κόσμος θα έχει μια καλύτερη γνώμη όταν το δει ο καθένας με τα μάτια του», ανέφερε στη διάρκεια της διάλεξής του ο Μανόλης Κορρές. |
«Δεν βλέπω τον κ. Κορρέ». «Μα γιατί, μια χαρά φαίνεται». «Ελέγξτε τη σύνδεσή σας και ξαναμπείτε, παρακαλώ». Ο αριθμός των συμμετεχόντων στη διαδικτυακή διάλεξη «Ανάβαση στην Ακρόπολη» του ακαδημαϊκού Μανόλη Κορρέ ξεκίνησε διψήφιος αλλά γρήγορα έγινε τριψήφιος. Τελικά, περίπου 850 άτομα, δηλαδή ένα μικρό αμφιθέατρο, από αρχιτέκτονες και ιστορικούς τέχνης από την Ελλάδα και το εξωτερικό (κάποιοι συνδέθηκαν από Αμερική και Κολομβία) που εντέλει κατάφεραν να κλείσουν τις κάμερες και τα μικρόφωνά τους, παρακολούθησαν προχθές μια δίωρη διάλεξη για την ανάβαση στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης.
Η διάλεξη του κ. Κορρέ εντάσσεται σε μια μακρά παράδοση εβδομαδιαίων συναντήσεων των επιστημόνων του ΕΜΠ που συνεχίζεται εδώ και δεκαετίες, υπό την εποπτεία αρχικά του Χαράλαμπου Μπούρα, και διακόπηκαν, για λίγο, λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού. Αυτές οι συζητήσεις είναι μια ευκαιρία να αναλυθούν θέματα στο ιστορικό τους βάθος και ο συνδυασμός Ακρόπολης και Κορρέ είναι από μόνος του αρκετός για να τραβήξει την προσοχή.
 |
| Ο Μανόλης Κορρές μπορούσε να σχεδιάσει από μνήμης την Ακρόπολη στην αρχαιότητα όσο σπούδαζε (φωτ.) καθώς θυμόταν απέξω τις διαστάσεις των βασικών κτιρίων, όπως είπε στη χθεσινή διαδικτυακή διάλεξή του για την ιστορία της πρόσβασης στον Ιερό Βράχο, όπου αναφέρθηκε και στο έργο των νέων διαδρομών. |
Οι διαστρώσεις
Βέβαια, αν και ο ίδιος ξεκαθάρισε στην αρχή ότι τα αναστηλωτικά ζητήματα θα εξεταστούν στο προσεχές διεθνές συνέδριο της ΕΣΜΑ τον Νοέμβριο, το επίκαιρο θέμα των διαστρώσεων της Ακρόπολης τέθηκε στη συζήτηση που ακολούθησε και ο κ. Κορρές υπεραμύνθηκε των νέων διαδρομών που αποκαθιστούν, όπως είπε, την κανονική μορφή του μνημείου. «Με ικανοποιεί απολύτως διότι αυτό αντικαθιστά βράχο, δεν αντικαθιστά ένα οδόστρωμα», σημείωσε. Σε περιπτώσεις αρχαίου οδοστρώματος, συνέχισε, η λύση θα ήταν να βρεθούν τα ίδια υλικά και να επαναληφθεί το μοτίβο του οδοστρώματος (π.χ. λιθόστρωτος ή χωμάτινος δρόμος). Στην περίπτωση όμως που «ο δρόμος είναι ο ίδιος ο βράχος», ο οποίος έχει φθαρεί, οι επιλογές, είπε, είναι δύο: «Ο ιδανικός για εμένα τρόπος είναι η ανάπλαση επιφάνειας από παρόμοιο βράχο, αλλά αυτό κοστίζει πάρα πολύ και είναι πολύ δύσκολο. Αν ήμουν νέος ίσως το δοκίμαζα, αλλά ξέρω πόσο δύσκολα είναι να περνάμε από τη θεωρία στην πράξη. Κινηθήκαμε ρεαλιστικά με ένα υλικό που είναι στενός συγγενής του φυσικού βράχου. Το σκυρόδεμα είναι κοντά στη φύση», σημείωσε. Πρόσθεσε ακόμη ότι σέβεται απολύτως τις αισθητικές διαφωνίες αλλά δεν αποδέχεται τις κατηγορίες περί αλλοίωσης του ίδιου του βράχου. «Αυτό που μας ενόχλησε είναι ότι, αντί να περιοριστούν ότι δεν τους αρέσει (σ.σ. όσοι διαφωνούν), γράφουν ότι δεν είναι αντιστρεπτό και ότι για να αφαιρεθεί πρέπει να γίνει πόλεμος με τον βράχο κ.λπ. Αυτά είναι ισχυρισμοί που για να διεκδικούν την προσοχή της κοινωνίας πρέπει να αποδειχθούν. Δεν ισχύουν, και πιστεύω ότι σύντομα ο κόσμος θα έχει μια καλύτερη γνώμη όταν το δει ο καθένας με τα μάτια του».
«Μπορεί σε κάποιον να μην αρέσουν κι εγώ αυτό το σέβομαι απολύτως. Ξέρω ότι είναι θέματα αισθητικής και στην αισθητική δεν υπάρχει αλήθεια ή ψέμα, αλλά είναι αυτό, που καθείς συμπαθεί περισσότερο. Αυτό όμως, το οποίο μας ενόχλησε είναι, ότι αντί να περιοριστούν στο ότι δεν τους αρέσει, γράφουν ότι δεν είναι αντιστρεπτό και ότι για να αφαιρεθεί πρέπει να γίνει ‘πόλεμος’ με το βράχο, πρέπει να έρθουν ειδικοί και να ασχοληθούν για πάρα πολύ καιρό και ότι προκλήθηκαν ζημιές στο βράχο», είπε o κ. Κορρές, απαντώντας στο τέλος της ομιλίας του σε σχετική ερώτηση.
Αυτά όμως, όπως είπε, δεν είναι θέματα γούστου, «είναι ισχυρισμοί, που για να περάσουν και να διεκδικούν την προσοχή της κοινωνίας πρέπει να αποδειχθούν πρώτα από εκείνον που τα διατυπώνει. Εάν δεν μπορεί να τα αποδείξει, πρέπει να περιοριστεί σ’ αυτά, που είναι αρμόδιος. Τα υπόλοιπα, ότι βλάπτει μηχανικά, υλικά, λειτουργικά κλπ το μνημείο, αυτά δεν ισχύουν», πρόσθεσε.
 |
| Τμήμα των νέων διαστρώσεων στην Ακρόπολη |
Το τσιμέντο και η χρήση του
Όσον αφορά στη χρήση τσιμέντου στις νέες διαστρώσεις με τεχνητό λίθο (η περιεκτικότητα σε τσιμέντο είναι 12%), όπως είπε ο ίδιος το αποτέλεσμα τον ικανοποιεί απολύτως. Χαρακτήρισε μάλιστα ως σνομπισμό τα σχόλια κάποιων περί τσιμέντου στην Ακρόπολη.
«Ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι εχθρεύονται σήμερα το τσιμέντο είναι, διότι έχει γίνει ένα πολύ συνηθισμένο υλικό, γιατί κάτι, που έχει χρησιμοποιηθεί πάρα πολύ, φθείρεται και στην εκτίμηση που έχουμε γι’ αυτό», όπως είπε ο κ, Κορρές.
«Εδώ διαφωνώ», τόνισε όμως. Λέγοντας, ότι είναι πολύ λάθος να κρίνουμε την αξία ενός υλικού από το γεγονός, ότι έχει χρησιμοποιηθεί από τους πολλούς και επομένως έχει γίνει, ας πούμε παρακατιανό.
«Αυτό που δίνει την αξία στο κάθε τι είναι η σκέψη με την οποία έχει χρησιμοποιηθεί. Η σκέψη κάνει τη διαφορά κι όχι το υλικό. Και με το πιο φτηνό πανί μπορεί να γίνει ένα καλό ένδυμα, εάν έχουν ληφθεί υπ΄όψιν όλα δεδομένα και οι απαιτήσεις», πρόσθεσε. Και θύμισε, ότι αυτό το υλικό, που είναι πολύ κοντά στη φύση, το χρησιμοποίησαν ευρύτατα οι Ρωμαίοι.
 |
| Ο Μανόλης Κορρές (όρθιος στο κέντρο) πάνω στον Παρθενώνα πριν από κάποια χρόνια |
Το ιδανικό και το εφικτό
Οι νέες διαστρώσεις εξάλλου αντικαθιστούν τον βράχο και όχι κάποιο οδόστρωμα, όπως είπε επεξηγώντας, ότι αν για παράδειγμα ένας αρχαίος δρόμος είχε οδόστρωμα τότε καλό θα ήταν να ξαναγίνει με τον ίδιο τρόπο, αν ήταν λιθόστρωτο επίσης ή αν ο δρόμος ήταν χωμάτινος, τότε προφανώς θα έπρεπε και ο νέος δρόμος να είναι με χώμα.
«Τι συμβαίνει όμως όταν ο δρόμος είναι ο ίδιος ο βράχος; Και εφ όσον ο βράχος έχει πλέον φθαρεί πάρα πολύ, έχει πολλές λακκούβες και είναι δύσβατος;», έθεσε το ερώτημα ο ίδιος. «Τότε υπάρχουν δύο τρόποι», είπε.
«Ο ιδανικός κατ΄εμέ, που τον ξέρουν οι συνεργάτες μου χρόνια τώρα είναι κάνεις ανάπλαση, δηλαδή με επιφάνειες από παρόμοιο βράχο. Θα μπορούσαμε να αγοράσουμε όντως παρόμοιο βράχο, από την Κωπαΐδα για παράδειγμα και να κάνουμε μία αναπαραγωγή των κοιλοτήτων σε μορφή «αρνητικού- θετικού» και συγκόλληση με άργιλο και νερό. Ξέρετε όμως, πόσο κοστίζει αυτό; Επιπλέον είναι πάρα πολύ δύσκολο. Αν ήμουν νέος, αν ήμουν σε άλλη εποχή θα μπορούσα να το δοκιμάσω ίσως, αλλά ξέρω πόσο δύσκολο είναι να κάνεις τη θεωρία πράξη, δεδομένου μάλιστα, ότι με τα ίδια χρήματα πρέπει να αντιμετωπίσουμε πολύ σοβαρότερα προβλήματα».
Με αφετηρία τη γεωλογική ιστορία της Ακρόπολης, ο κ. Κορρές παρουσίασε τις ιστορικές φάσεις, τις φυσικές και τεχνητές παρεμβάσεις που αφορούσαν την πρόσβαση στο μνημείο, φτάνοντας μέχρι τα έργα του Δημήτρη Πικιώνη.
Η διάλεξη του κ. Κορρέ μπορεί να ήταν αρκετά τεχνική για εμάς, αλλά ήταν επίσης γεμάτη από τις ιστορίες ενός ανθρώπου και επιστήμονα που δεν δίστασε να μπει «στα λαγούμια της Ακρόπολης», στις οπές και στις σπηλιές που έχει σε ορισμένα σημεία του ο βράχος, για να τις μελετήσει, ή που έκανε σχέδια για την κίνηση των υπόγειων υδάτων και λεπτομερείς αναπαραστάσεις της Ακρόπολης όπως ήταν στην αρχαιότητα, από μνήμης, γνωρίζοντας απέξω τις διαστάσεις των κτιρίων.
Να σημειωθεί, ότι από την διάλεξη που είχε τίτλο «Ανεβαίνοντας στην Ακρόπολη» προέκυψαν πολύτιμες πληροφορίες για τον ιερό βράχο και τα μνημεία του. Δόθηκε στο πλαίσιο της διαδικτυακής σειράς «Σεμιναρίων Εμβάθυνσης στην Ιστορία και Θεωρία της Αρχιτεκτονικής», που διοργανώνει το Εργαστήριο Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ και θα έχει και συνέχεια την επόμενη Πέμπτη.
Πηγή: Σ. Ιωαννίδης, Καθημερινή, Μ. Θερμού, MonoNews
Δεν υπάρχουν σχόλια