Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τις αρχαιότερες πέτρινες βελόνες στον κόσμο στο οροπέδιο του Θιβέτ

Οι λίθινες βελόνες ήταν ισχυρότερες από εκείνες που ήταν φτιαγμένες από οστά και μπορεί να χρησιμοποιούνταν για να ράβουν πιο χοντρά υλικά, ...

Οι λίθινες βελόνες ήταν ισχυρότερες από εκείνες που ήταν φτιαγμένες από οστά και μπορεί να χρησιμοποιούνταν για να ράβουν πιο χοντρά υλικά, όπως μια σκηνή. [Credit: Yun Chen/Sichuan University]

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν έξι αρχαία λίθινα αντικείμενα κοντά στην ακτή της λίμνης Xiada Co στο δυτικό Θιβέτ. Τα αντικείμενα αυτά, που πιστεύεται ότι είναι λίθινες βελόνες ραψίματος, χρονολογούνται πριν από 9.000 χρόνια, καθιστώντας τα ενδεχομένως τις αρχαιότερες πέτρινες βελόνες που έχουν βρεθεί ποτέ.

Η ανακάλυψη έγινε το 2020 κατά τη διάρκεια ανασκαφής με επικεφαλής την Yun Chen, μεταπτυχιακό φοιτητή στο Πανεπιστήμιο Sichuan. Τα ευρήματα, το καθένα περίπου στο μισό μήκος ενός μπαστουνιού του γκολφ με μυτερή άκρη στο ένα άκρο και ένα άνοιγμα σαν μάτι στο άλλο, μοιάζουν με χοντρές βελόνες ραψίματος. «Σοκαρίστηκα από την ομορφιά τους», παρατήρησε η Chen σχετικά με τον περίπλοκο σχεδιασμό αυτών των αντικειμένων.

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Archaeological Science: Reports, η μελέτη που διεξήγαγε η Chen και η ομάδα της καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα αντικείμενα αυτά είναι πράγματι πέτρινες βελόνες ραψίματος. Το συμπέρασμα αυτό βασίζεται στην ανάλυση των υλικών και της κατασκευής των βελόνων. Οι βελόνες είναι κατασκευασμένες από τρεμολίτη, σερπεντίνη, ακτινόλιθο και τάλκη, με τον τρεμολίτη να είναι σχεδόν 70 φορές σκληρότερος από τον τάλκη. Οι πέτρες έχουν χρώμα από πράσινο έως κρεμ, και η σχολαστική διαδικασία κατασκευής περιελάμβανε απόξεση, λείανση και διάτρηση για να διαμορφωθούν οι βελόνες και να δημιουργηθεί το μάτι.

Μια πιο κοντινή άποψη του "ματιού" μιας από τις βελόνες.
[Credit: Yun Chen/Sichuan University]

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μικροσκόπιο εξαιρετικά βαθύ πεδίου και τρισδιάστατη μοντελοποίηση για να μελετήσουν τις βελόνες, ιδιαίτερα τη βελόνα 1, το μακρύτερο και παχύτερο δείγμα. Ανακάλυψαν πυκνά και βαθιά σημάδια απόξεσης που διατρέχουν το μήκος της, τα οποία καλύπτονται από λεπτότερα, πολυκατευθυντικά σημάδια λείανσης. Αυτό το μοτίβο έδειξε ότι η βελόνα πρώτα ξύστηκε σε σχήμα και στη συνέχεια αλέστηκε για να σχηματιστεί μια αιχμηρή άκρη, με το μάτι τρυπημένο στην κορυφή. Η μεγαλύτερη οπή είχε πλάτος 3 χιλιοστά και η μικρότερη 1,37 χιλιοστά.

Για να επιβεβαιώσουν την υπόθεσή τους, η ομάδα αναπαρήγαγε τη διαδικασία παραγωγής χρησιμοποιώντας πλάκες τρεμολίτη και οψιδιανό. Αναδημιούργησαν τις αποκαλυπτικές λωρίδες απόξεσης και τα σημάδια λείανσης και διαπίστωσαν ότι η διάνοιξη του ματιού διαρκούσε περίπου πέντε ώρες με ένα μυτερό τρυπάνι οψιδιανού. Αυτή η διαδικασία ήταν σημαντικά πιο χρονοβόρα από την κατασκευή οστέινων βελόνων, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι αρχαίοι Θιβετιανοί είχαν συγκεκριμένους λόγους για τη χρήση πέτρας. Σύμφωνα με την Chen: «Δεδομένου ότι ήταν πιο σκληρές και παχύτερες από τις βελόνες οστών, συμπεράναμε ότι αυτές οι λίθινες βελόνες μπορεί να χρησιμοποιούνταν για να ράβουν πιο παχιά υλικά, όπως μια σκηνή».

Η μικροσκοπική εξέταση της βελόνας 6 αποκάλυψε ίχνη ζωηρού κόκκινου χρώματος πλούσιου σε χρωστική ώχρα, υποδεικνύοντας ότι ολόκληρη η βελόνα ήταν κάποτε καλυμμένη με κόκκινο χρώμα. Το εύρημα αυτό αναβάλλει την πρώτη χρήση της ώχρας στο οροπέδιο του Θιβέτ κατά 4.500 χρόνια και υποδηλώνει ότι οι βελόνες αυτές μπορεί να είχαν πολιτιστική ή συμβολική σημασία. Το κόκκινο είχε βαθιά θρησκευτική σημασία για τους αρχαίους Θιβετιανούς, καθώς πίστευαν ότι έδινε ζωή και ενέργεια στα πέτρινα εργαλεία και απέτρεπε τα κακά πνεύματα.

Αυτές οι βελόνες από οστό και ελεφαντόδοντο που ανακαλύφθηκαν στο Xiaogushan της Κίνας είναι ηλικίας μεταξύ 23.000 και 30.000 ετών.
[Credit: Smithsonian Institution]

Παρά τα αδιάσειστα στοιχεία που παρουσίασε η Chen και η ομάδα της, δεν είναι όλοι οι ερευνητές πεπεισμένοι ότι τα αντικείμενα χρησιμοποιήθηκαν ως βελόνες ραψίματος. Ορισμένοι ερευνητές προτείνουν ότι τα αντικείμενα θα μπορούσαν να είναι εργαλεία για την ύφανση αλιευτικών διχτυών, δεδομένης της εγγύτητάς τους σε μια λίμνη. Εναλλακτικά, οι βελόνες μπορεί να ήταν μάλλον προσωπικά στολίδια παρά λειτουργικά εργαλεία. Η θεωρία αυτή υποστηρίζεται από την παρουσία ταλκ, ενός μαλακού υλικού, που βρέθηκε στα αντικείμενα.

Αν τα αντικείμενα αυτά είναι πράγματι βελόνες ραψίματος, θα αποτελούσαν σημαντική πρόοδο στην πρώιμη ανθρώπινη τεχνολογία. Η εμφάνιση της βελόνας με "μάτια" αποτέλεσε ορόσημο για τον ανθρώπινο πολιτισμό, επιτρέποντας στους προγόνους μας να κατασκευάσουν πιο ανθεκτικά και προστατευτικά ρούχα και καταφύγια, επιτρέποντάς τους έτσι να εξερευνήσουν και να κατοικήσουν μόνιμα σε ψυχρότερες περιοχές.

Οι αρχαιότερες γνωστές βελόνες είναι κατασκευασμένες από οστό και χρονολογούνται πριν από περίπου 50.000 χρόνια από το σπήλαιο Ντενίσοβα της Ρωσίας. Μέχρι τώρα, οι παλαιότερες πέτρινες βελόνες ήταν ηλικίας περίπου 2.700 ετών, που βρέθηκαν στην επαρχία Henan της Κίνας. Αυτή η νέα ανακάλυψη σπρώχνει το χρονοδιάγραμμα πίσω κατά πάνω από 6.000 χρόνια.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Chen, Y., Hu, Y., Li, Z., Zhao, Z., Li, M., Ciren, C., & Lu, H. (2024). The world’s earliest ground stone needles: Archaeological evidence from the early Holocene of the Western Tibetan Plateau. Journal of Archaeological Science, Reports, 57(104610), 104610. doi:10.1016/j.jasrep.2024.104610

Πηγή: Archaeology News