Αρχαίο οστό αποκαλύπτει πως οι Νεάντερταλ φρόντιζαν τα ευάλωτα άτομα

Ένα απολιθωμένο οστό αυτιού που ανακαλύφθηκε σε ένα σπήλαιο στην Ισπανία πιθανώς ανήκει σε ένα παιδί που έζησε την εποχή των Νεάντερταλ και ...

Ένα απολιθωμένο οστό αυτιού που ανακαλύφθηκε σε ένα σπήλαιο στην Ισπανία πιθανώς ανήκει σε ένα παιδί που έζησε την εποχή των Νεάντερταλ και έπασχε από σύνδρομο Down, σύμφωνα με νέα μελέτη. Το εύρημα υποδηλώνει ότι τα μέλη της κοινότητας φρόντιζαν το ευάλωτο παιδί, το οποίο έζησε πριν από τουλάχιστον 146.000 χρόνια.

Η ερευνητική ομάδα αναφέρει στη μελέτη της ότι το γεγονός ότι το παιδί επέζησε τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των έξι ετών – παρά τη σοβαρή απώλεια ακοής και τα προβλήματα ισορροπίας – καταδεικνύει την πολυπλοκότητα της κοινωνικής φροντίδας των Νεάντερταλ. Επίσης, οι ερευνητές εκτιμούν πως το παιδί- το οποίο ονόμασαν Τίνα- επιβίωσε μέχρι αυτή την ηλικία επειδή δέχθηκε τη φροντίδα πολλών ενηλίκων. Άλλωστε είναι γνωστό ότι οι Νεάντερταλ φρόντιζαν τους αρρώστους και τους τραυματίες τους. Απολιθώματα από παιδιά με παθήσεις που χρειάζονταν τη βοήθεια άλλων μελών της ομάδας για να επιβιώσουν προσφέρουν μια σπάνια ευκαιρία να μελετηθεί περαιτέρω το θέμα αυτό.

CN- 46700 απολίθωμα κροταφικού οστού.  [Credit: Conde- Valverde et al., Science Advances, 2024]

CN- 46700 απολίθωμα κροταφικού οστού. Λ: οπίσθια όψη, Μ: μεσαία όψη, Ε: πρόσθια όψη. [Credit: Conde- Valverde et al., Science Advances, 2024]

Το απολίθωμα είναι ένα κροταφικό οστό από ένα σύνολο λειψάνων Νεάντερταλ που ανασκάφηκε το 1989 από την τοποθεσία του σπηλαίου Cova Negra στην Ισπανία, όπου κατοικούσε το είδος πριν από 273.000 με 146.000 χρόνια. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μικροσκοπικές αξονικές τομογραφίες για να κατασκευάσουν ένα τρισδιάστατο μοντέλο του απολιθώματος. Το μοντέλο έδειξε ότι το ακουστικό κανάλι είναι πολύ μεγαλύτερο από το φυσιολογικό, ενώ οι ερευνητές εντόπισαν ανατομικά χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να προκαλέσουν απώλεια ακοής, προβλήματα ισορροπίας και ζάλη.

«Το μόνο σύνδρομο που είναι συμβατό με το σύνολο των δυσμορφιών που υπάρχουν στο απολίθωμα είναι το σύνδρομο Down», έγραψε η επικεφαλής της μελέτης και παλαιοανθρωπολόγος Μερσέντες Κόντε- Βαλβέρντε από το Πανεπιστημίο της Alcala.

«Δεδομένων αυτών των συμπτωμάτων, είναι εντελώς απίθανο να μπορούσε μόνη της η μητέρα να προσφέρει την απαραίτητη φροντίδα ενώ κάλυπτε ταυτόχρονα τις δικές της ανάγκες. Για να επιζήσει επομένως η Τίνα για τουλάχιστον 6 χρόνια, η ομάδα πρέπει να βοηθούσε τη μητέρα, είτε απαλλάσσοντάς την από τη φροντίδα του παιδιού, είτε βοηθώντας την με τις καθημερινές εργασίες, είτε και τα δύο».

Αρχικό απολίθωμα κροταφικού οστού και τρισδιάστατη ανακατασκευή του απολιθώματος CN-46700 της Cova Negra. [Credit: Julia Diez-Valero]

Τρισδιάστατα μοντέλα που δείχνουν τους κοντύτερους ακουστικούς πόρους του απολιθώματος Cova Negra σε σύγκριση με το απολίθωμα Kebara 1 - ένα Νεάντερταλ χωρίς τις ανωμαλίες. [Credit: Julia Diez-Valero]

«Κατά συνέπεια, όλα τα διαθέσιμα στοιχεία υποδεικνύουν ότι το παιδί πιθανότατα έπασχε από σύνδρομο Down, το οποίο είναι η πιο συχνή γενετική διαταραχή του ανθρώπου και υπάρχει και στους μεγάλους πιθήκους» αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης.

Το ίδιο το απολίθωμα δεν έχει χρονολογηθεί, ωστόσο από προηγούμενες έρευνες είναι γνωστό ότι το σπήλαιο του Κόβα Νέγκρα κατοικούταν ανά διαστήματα από Νεάντερταλ από τα 273 μέχρι τα 146 χιλιάδες χρόνια πριν.

Το γεγονός ότι έζησε μέχρι την ηλικία των έξι ετών είναι αξιοσημείωτο – από τα τρία γνωστά παραδείγματα παιδιών που γεννήθηκαν με σύνδρομο Down στην Εποχή του Σιδήρου, κανένα δεν επέζησε περισσότερο από 16 μήνες. Άλλα απολιθώματα που φέρουν ανωμαλίες στο εσωτερικό του αυτιού και επηρεάζουν την ακοή και την ισορροπία ανήκουν σε ενήλικες με χαρακτηριστικά που συνήθως προκύπτουν από λοιμώξεις και όχι από καταστάσεις που υπήρχαν κατά τη γέννηση.

Το σύνδρομο Down προκύπτει συνήθως από ένα τυχαίο σφάλμα στην κυτταρική διαίρεση κατά τον σχηματισμό ωαρίων ή σπερματοζωαρίων, που οδηγεί σε ένα επιπλέον αντίγραφο (ή μερικό αντίγραφο) του χρωμοσώματος 21 στα κύτταρα του σώματος. Αυτό επηρεάζει την ανάπτυξη και αυξάνει τον κίνδυνο πολλαπλών προβλημάτων υγείας. Το 1900, το προσδόκιμο ζωής των ατόμων που έπασχαν από το συγκεκριμένο σύνδρομο ήταν τα 9 έτη. Σήμερα, χάρη στην πρόοδο που έχει γίνει στην ιατρική και την κοινωνική υποστήριξη, τα άτομα με το συγκεκριμένο σύνδρομο που ζουν σε ανεπτυγμένες χώρες μπορούν να ζήσουν πάνω από 60 χρόνια.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Science Advances».

Mercedes Conde-Valverde et al. ,The child who lived: Down syndrome among Neanderthals?.Sci. Adv.10,eadn9310(2024). doi:10.1126/sciadv.adn9310

Πηγή: Ε. Τσιριγωτάκη, ErtNews, Β. Πρατικάκης, in.gr, Science Alert