Δακτυλικά αποτυπώματα ηλικίας 4500 ετών δείχνουν ότι οι αρχαίοι αγγειοπλάστες στη Συρία ήταν παιδιά-εργάτες

Ερείπια της νότιας συνοικίας, με την πόρτα της Δαμασκού στο βάθος και την αμυντική ζώνη στην Ebla. Αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Τελ Α...

Ερείπια της νότιας συνοικίας, με την πόρτα της Δαμασκού στο βάθος και την αμυντική ζώνη στην Ebla.

Αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και το Εθνικό Μουσείο της Κοπεγχάγης ανακάλυψαν δακτυλικά αποτυπώματα παιδιών ηλικίας 7 ή 8 ετών σε κεραμικά αγγεία ηλικίας 4.500 ετών που βρέθηκαν σε αρχαιολογικό χώρο στη Συρία.

Οι αρχαιολόγοι ανέλυσαν 450 κεραμικά αγγεία που κατασκευάστηκαν στην Tel Hama, μια πόλη στην άκρη του Βασιλείου της Ebla, ενός από τα σημαντικότερα συριακά βασίλεια της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, και διαπίστωσαν ότι τα δύο τρίτα των κεραμικών αγγείων κατασκευάστηκαν από παιδιά - ξεκινώντας από την ηλικία των επτά και οκτώ ετών.

Εκτός από τη χρήση των παιδιών για τις ανάγκες του βασιλείου, ανακάλυψαν στοιχεία για ανεξάρτητες δημιουργίες των παιδιών εκτός του βιομηχανικού πλαισίου, αποδεικνύοντας τη σπίθα της παιδικής ηλικίας ακόμη και στις πρώιμες αστικές κοινωνίες.

Το δακτυλικό αποτύπωμα ενός παιδιού διατηρήθηκε στην πλευρά αυτού του πήλινου αγγείου ηλικίας 4500 ετών από την Tel Hama. [Credit: Akiva Sanders]

Τα αποτελέσματα της έρευνας προσθέτουν πολύτιμο βάθος στην εκτίμησή μας για το τι σήμαινε να είσαι παιδί στο παρελθόν. Όταν αναλυθούν σωστά, οι παρατηρήσεις αυτές δείχνουν ότι η μελλοντική έρευνα των αρχαιολογικών δακτυλικών αποτυπωμάτων έχει τη δυνατότητα να εμβαθύνει την κατανόηση της παιδικής ηλικίας σε μια ποικιλία τόπων και εποχών.

Επικεφαλής της έρευνας ήταν ο Akiva Sanders από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ σε συνεργασία με ερευνητές από την Κοπεγχάγη. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Childhood in the Past.

«Η έρευνa μaς επιτρέπει μια σπάνια ματιά στη ζωή των παιδιών που ζούσαν στην περιοχή του βασιλείου Ebla, ενός από τα παλαιότερα βασίλεια στον κόσμο», λέει ο Sanders. «Ανακαλύψαμε ότι στην ακμή του, περίπου από το 2.400 έως το 2.000 π.Χ., οι πόλεις που σχετίζονταν με το βασίλειο άρχισαν να βασίζονται στην παιδική εργασία για τη βιομηχανική παραγωγή κεραμικών. Τα παιδιά εργάζονταν σε εργαστήρια από την ηλικία των επτά ετών και εκπαιδεύονταν ειδικά για να δημιουργούν όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφα αγγεία - τα οποία χρησιμοποιούνταν στο βασίλειο στην καθημερινή ζωή και στα βασιλικά συμπόσια».

Όπως είναι γνωστό, τα δακτυλικά αποτυπώματα ενός ατόμου δεν αλλάζουν καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. Για το λόγο αυτό, το μέγεθος της παλάμης μπορεί να συναχθεί κατά προσέγγιση μετρώντας την πυκνότητα των περιθωρίων του δακτυλικού αποτυπώματος - και από το μέγεθος της παλάμης μπορεί να εκτιμηθεί η ηλικία και το φύλο του ατόμου.

Από την αρχική ανασκαφή της περιοχής τη δεκαετία του 1930, η κεραμική από την Tel Hama, η οποία βρίσκεται στο νότιο άκρο του Βασιλείου της Ebla, φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας. Με βάση την ανάλυση των δακτυλικών αποτυπωμάτων των κεραμικών, φαίνεται ότι την πλειονότητά τους την έφτιαξαν παιδιά. Στη Hama, τα δύο τρίτα των κεραμικών κατασκευάστηκαν από παιδιά, ενώ το υπόλοιπο ένα τρίτο δημιουργήθηκε από μεγαλύτερους άνδρες.

Βασιλικό παλάτι «G». [Credit: Marina Milella]

«Στις αρχές της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, μερικές από τις πρώτες πόλεις-βασίλεια του κόσμου εμφανίστηκαν στο Λεβάντε και τη Μεσοποταμία», λέει ο Sanders. «Θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε τα δακτυλικά αποτυπώματα στην κεραμική για να κατανοήσουμε πώς διαδικασίες όπως η αστικοποίηση και η συγκέντρωση των κυβερνητικών λειτουργιών επηρέασαν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά της κεραμικής βιομηχανίας. Στην πόλη Hama, ένα αρχαίο κέντρο παραγωγής κεραμικών, βλέπουμε αρχικά αγγειοπλάστες γύρω στην ηλικία των 12 και 13 ετών, με τους μισούς αγγειοπλάστες να είναι κάτω των 18 ετών και με αγόρια και κορίτσια σε ίσες αναλογίες».

«Αυτή η στατιστική αλλάζει με τη δημιουργία του βασιλείου της Ebla, όταν βλέπουμε ότι οι αγγειοπλάστες άρχισαν να παράγουν περισσότερα κύπελλα για συμπόσια. Και επειδή γίνονταν όλο και περισσότερew γιορτές με αλκοόλ, τα κύπελλα έσπαζαν συχνά - και επομένως έπρεπε να κατασκευάζονται περισσότερα κύπελλα».

«Όχι μόνο το Βασίλειο άρχισε να βασίζεται όλο και περισσότερο στην παιδική εργασία, αλλά τα παιδιά εκπαιδεύονταν να φτιάχνουν τα κύπελλα όσο το δυνατόν πιο όμοια μεταξύ τους. Αυτό είναι ένα φαινόμενο που βλέπουμε και στη βιομηχανική επανάσταση στην Ευρώπη και την Αμερική: είναι πολύ εύκολο να ελέγχεις τα παιδιά και να τους διδάσκεις συγκεκριμένες κινήσεις για να δημιουργήσεις τυποποίηση στις χειροτεχνίες».

Ωστόσο, υπήρχε ένα φωτεινό σημείο στη ζωή των παιδιών: η κατασκευή μικροσκοπικών ειδωλίων και μικροσκοπικών αγγείων για τον εαυτό τους. «Τα παιδιά αυτά μάθαιναν το ένα στο άλλο να φτιάχνουν μικροσκοπικά ειδώλια και αγγεία, χωρίς τη συμμετοχή των ενηλίκων», λέει ο Δρ Sanders.

«Είναι ασφαλές να πούμε ότι δημιουργήθηκαν από παιδιά - και πιθανώς συμπεριλαμβανομένων των ικανών παιδιών από τα εργαστήρια κατασκευής κυπέλλων. Φαίνεται ότι σε αυτά τα ειδώλια τα παιδιά εξέφραζαν τη δημιουργικότητά τους και τη φαντασία τους».

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Sanders, A. (2024). Child and Clay: Fingerprints of a Dual Engagement at Hama, Syria. Childhood in the Past, 17(2), 139–148. https://doi.org/10.1080/17585716.2024.2380137

Πηγή: ArkeoNews