Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων: Μια τριήρης 23 μέτρων κάτω από τα αστέρια

Θα έχει μήκος 23 μέτρων και θα ζυγίζει 7 τόνους. Θα κατασκευαστεί με τεχνολογία 3D printing και θα συνοδεύεται από «σχηματισμούς» αστεριών, ...

Θα έχει μήκος 23 μέτρων και θα ζυγίζει 7 τόνους. Θα κατασκευαστεί με τεχνολογία 3D printing και θα συνοδεύεται από «σχηματισμούς» αστεριών, όπως εκείνοι που βοηθούσαν τους αρχαίους ναυσιπλόους στον προσανατολισμό τους. Είναι μια αρχαία τριήρης –το ομοίωμά της πιο σωστά– και ένα από τα εντυπωσιακά εκθέματα του υπό ανέγερση Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων, στον Πειραιά. [Credit: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ]

Τα μεγέθη του και μόνο εντυπωσιάζουν. Οπως για παράδειγμα η συνολική επιφάνειά του, που αγγίζει τα 26.380 τ.μ. και οι εκθεσιακοί χώροι του που φτάνουν τα 7.550 τ.μ., αλλά και τα 2.500 εκθέματα που θα φιλοξενεί, καλύπτοντας ένα εύρος από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η χρηματοδότησή του με 100 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης προκαλεί επίσης αίσθηση, όπως και η πολυετής καθυστέρησή του. Πρόκειται πάντως για το «μεγαλύτερο και σημαντικότερο έργο» του υπουργείου Πολιτισμού με πόρους του Ταμείου, όπως ειπώθηκε στο Συμβούλιο Μουσείων, που ενέκρινε ομόφωνα την τροποποιημένη μουσειολογική και την οριστική μουσειογραφική μελέτη του πολυαναμενόμενου Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων.

Πολλές ψηφιακές εφαρμογές - όπως ένα κινούμενο ολόγραμμα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων- 2.500 αρχαιότητες (300 περισσότερες από όσες είχαν αρχικά προβλεφθεί) και μία τρισδιάστατα εκτυπωμένη τριήρης μήκους 23 μ. που θα ίπταται πάνω από τους επισκέπτες καθώς και δύο ακόμη αντίγραφα ενός προϊστορικού μονόξυλου και μιας βυζαντινής δρομάδας (υπό κλίμακα) θα αποτελούν τον βασικό εκθεσιακό πυρήνα του υπό κατασκευήν μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στην Ηετιώνεια Ακτή στον Πειραιά. Το υπό ανέγερση μουσείο, το οποίο υλοποιείται 14 χρόνια μετά την ίδρυσή του, πρόκειται να υποδεχθεί τους πρώτους του επισκέπτες το 2026 σύμφωνα με την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. Αποτελεί το σημαντικότερο έργο από πλευράς δαπάνης του ΥΠΠΟ, με το κόστος του να αγγίζει τα 100 εκατ. ευρώ - χρηματοδότηση που προέρχεται κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης, και χωρίς να ληφθούν υπόψιν οι ιδιωτικές χορηγίες- σύμφωνα με τον Γιώργο Διδασκάλου, γενικό γραμματέα του ΥΠΠΟ και πρόεδρο του Συμβουλίου Μουσείου, το οποίο και γνωμοδότησε ομόφωνα χθες υπέρ της μουσειολογικής και της μουσειογραφικής μελέτης του νέου μουσείου. 

Φωτορεαλιστική απεικόνιση του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων, όπου διακρίνεται αριστερά το Σιλό καθώς και το υπό ανέγερση νέο κτίριο.
 [Credit: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ/TSOLAKIS ARCHITECTS]

Στα τρία κτίρια συνολικού εμβαδού 26.380 τ.μ. - εκ των οποίων οι εκθεσιακοί χώροι καταλαμβάνουν 7.550 τ.μ.- που συνθέτουν το νέο μουσείο (το εμβληματικό κτίριο του Silo 11.700 τ.μ., ένα νέο κτίριο και ο 170 μ. ταινιόδρομος του Silo) θα φιλοξενηθούν οι έξι εκθεσιακές ενότητες, σύμφωνα με τη μελέτη που υπογραφεί το αρχιτεκτονικό γραφείο του Γιώργου Τσολάκη. Και θα συνθέσουν το πρώτο παγκοσμίως μουσείο αφιερωμένο στις ενάλιες αρχαιολογικές έρευνες, όπως υποστήριξε ο προϊστάμενος της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, Δημήτρης Κουρκουμέλης, καθώς τα υφιστάμενα ανά τον κόσμο μουσεία, έχουν οργανωθεί γύρω από ένα βασικό έκθεμα, σε αντίθεση με το ελληνικό που φωτίζει τις υποθαλάσσιες έρευνες στις ελληνικές θάλασσες από το 1900 έως σήμερα και θα προβάλλει την υποβρύχια πολιτιστική κληρονομιά της χώρας από την προϊστορική εποχή έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε ένα κομβικό σημείο, πλησίον του χώρου αποβίβασης των κρουαζιερόπλοιων. 

Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων

Μια κλίμακα πλάτους 15 μ. - από τη γυάλινη οροφή της οποίας θα είναι ορατό το σκαρί της τριήρους - θα οδηγεί στο σύμπλεγμα των κλειστών αιθουσών που θα αιωρούνται πάνω από τον υπαίθριο χώρο του ισογείου και θα ενώνονται με γυάλινες γέφυρες. Οι επισκέπτες θα ακολουθούν μια διαδρομή συνολικού μήκους περίπου 800 μ. όπου θα συναντούν ευρήματα από λιμάνια που έχουν καταβυθιστεί και από νέες έρευνες, άλλοτε ελεύθερα και άλλοτε σε προθήκες.  Θα γνωρίζουν πως γίνεται μια υποθαλάσσια ανασκαφή. Θα «μπουν» στοαμπάρι του πλοίου που ναυάγησε στα Αντικύθηρα και θα δουν τα γλυπτά που κουβαλούσε - θα δανείσει εορισμένα γλυπτά το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ενώ ο περίφημος μηχανισμός θα αναπαριστάται μέσω ολογράμματος στο κέντρο της αίθουσας. Θα παρατηρήσουν την 23 μ. (κλίμακα 1/2) τριήρη βάρους 7 τόνων από ειδικά εσωτερικά μπαλκόνια. Θα περιεργαστούν τα 35.000 χάλκινα νομίσματα- έναν μοναδικό θησαυρό ρωμαϊκής εποχής που βρέθηκε στη Σύρνα και προοριζόταν για τη μισθοδοσία στρατιωτών- την τομή ενός βυζαντινού δρώμονα (πολεμικού πλοίου), μια ενότητα αφιερωμένη στον Μέντορα, το πλοίο που ναυάγησε ενώ μετέφερε τα Γλυπτά του Παρθενώνα, αλλά και ευρήματα από τη ναυαρχίδα του Καρά -Αλή που πυρπόλησε ο Κανάρης, όπως και από το δίδυμο πλοίο του Τιτανικού, τον Βρετανικό. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στα εκθέματα- εμπειρίες, όπου ο επισκέπτης με τη βοήθεια της τεχνολογίας μεταξύ άλλων θα «ταξιδέψει» σε ένα αρχαίο πλοίο και θα τραβήξει κουπί στον δρώμωνα. Τέλος προβλέπεται να παρουσιαστεί τόσο η ιστορία του Σιλό όσο και του Πειραιά από τον 19ο αι. έως σήμερα. 

Πηγή: Μ. Αδαμοπούλου, Τα Νέα, Ν. Ζώης, Καθημερινή