Ανακαλύφθηκε το ξεχασμένο αρχείο του γραφέα του ναού του Θεού Κροκόδειλου στην Αίγυπτο

Ο πλακόστρωτος δρόμος που οδηγεί στο ναό, τα ερείπια του οποίου διακρίνονται στο βάθος. [Credit: Bruno Bazzani / Wikimedia Commons] «Πώς είσ...

Ο πλακόστρωτος δρόμος που οδηγεί στο ναό, τα ερείπια του οποίου διακρίνονται στο βάθος. [Credit: Bruno Bazzani / Wikimedia Commons]

«Πώς είσαι; Και η γυναίκα σου; Και τι απέγινε ο XY;». Οι προσωπικές επιστολές που γράφτηκαν στην Αίγυπτο πριν από 2.000 χρόνια δεν διαφέρουν πολύ από τις σημερινές. Τα επίσημα έγγραφα παρουσιάζουν επίσης λίγες διαφορές, καθώς αφορούν θέματα όπως η αγορά γης ή η περιουσία της συζύγου σε περίπτωση χωρισμού.

Η Carolin Arlt είναι διδάκτωρ Αιγυπτιολογίας. Αφού σπούδασε Αιγυπτιολογία, Αρχαία Ιστορία και Κλασική Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Julius-Maximilians του Würzburg (JMU), απέκτησε το διδακτορικό της στο ίδιο ίδρυμα. Αργότερα εργάστηκε σε πανεπιστήμια της Κολωνίας, του Μπέρκλεϊ και της Ιερουσαλήμ προτού επιστρέψει στο JMU το 2009 ως ερευνήτρια σε ένα έργο που επικεντρώθηκε σε έναν ναό στην περιοχή Φαγιούμ της Αιγύπτου.

Τώρα ξεκινά ένα νέο ερευνητικό έργο που βασίζεται σε έναν άλλο ναό στο Φαγιούμ, ένα πτολεμαϊκό αρχείο από το ναό της Σοκνοπαίου Νήσου. Η έρευνά της θα επικεντρωθεί σε 75 έγγραφα από αυτόν τον ναό, γραμμένα σε πάπυρο στη δημώδη αιγυπτιακή γραφή πριν από 2.200 χρόνια από τον Tesenuphis, γιο του Marres, ο οποίος αναφερόταν στον εαυτό του ως «γραφέας των ιερέων».

Ερείπια ναού της Σοκνοπαίου Νήσου.
[Credit: Martin Stadler / Julius-Maximilians Universität Würzburg]

Η Σοκνοπαίος Νήσος ήταν ένας αιγυπτιακός οικισμός στη λεκάνη του Φαγιούμ, όπου μια λίμνη που τροφοδοτούνταν από έναν κλάδο του Νείλου λειτουργούσε ως κομβικό σημείο. Σήμερα, η περιοχή απέχει περίπου δύο ώρες οδικώς από το Κάιρο. Στο ναό του, ο Σοκνοπαίος, ένας θεός κροκόδειλος, λατρευόταν ως ο άρχοντας του νερού και σύμβολο της γονιμότητας.

Αυτό που κάνει αυτό το ναό ξεχωριστό είναι ότι το αρχείο του έχει διασωθεί. Είναι ένα από τα λίγα γνωστά αρχεία αιγυπτιακών ναών αυτής της περιόδου, λέει η Arlt. Αναφέρεται στην περίοδο μεταξύ 180 και 120 π.Χ., στο πλαίσιο της εποχής των Πτολεμαίων, η οποία διήρκεσε από το 323 έως το 30 π.Χ.. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Αίγυπτος κυβερνιόταν από τους Πτολεμαίους, μια μακεδονική δυναστεία που πήρε το όνομά της από τον Πτολεμαίο, στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος έγινε ο πρώτος Πτολεμαίος μονάρχης της Αιγύπτου.

Είναι πιθανό ότι τα κείμενα αυτά αποτελούσαν μέρος του ιδιωτικού αρχείου ενός γραφέα του ναού, ο οποίος μπορεί να τα αποθήκευσε σε μια αίθουσα μετά τη συνταξιοδότησή του, όπου αργότερα ξεχάστηκαν. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να προσδιοριστεί με βεβαιότητα. Δεν γνωρίζουμε πού βρέθηκαν οι πάπυροι. Προήλθαν από μια λεηλασία και αγοράστηκαν στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα από δύο Βρετανούς παπυρολόγους, εξηγεί η Carolin Arlt. Ως εκ τούτου, παραμένει άγνωστο αν τα έγγραφα αφαιρέθηκαν από το ναό ή ανήκαν στο σπίτι του γραφέα.

Επιπλέον, οι αγοραστές ενδιαφέρονταν μόνο για τους ελληνικούς παπύρους, οπότε έδωσαν τα δημώδη κείμενα σε έναν συνάδελφό τους στην Οξφόρδη, ο οποίος δεν τα μελέτησε ποτέ. Τα έγγραφα αυτά φυλάσσονται σήμερα στο Μουσείο Τέχνης και Αρχαιολογίας Ashmolean στην Οξφόρδη και τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν ακόμη αναλυθεί.

Μεταξύ αυτών των παπύρων υπάρχουν θραύσματα, αλλά και πολλά πλήρη κείμενα. Αποτελούνται κυρίως από διοικητικά έγγραφα: επιστολές που αποστέλλονται ή γράφονται από το ναό, ερωτήσεις που απευθύνονται στο μαντείο, πιστοποιητικά, λογαριασμοί, κατάλογοι και αποδείξεις, εξηγεί η αιγυπτιολόγος.

«Τα κείμενα αυτά παρέχουν βασικές πληροφορίες για τη ζωή στο ναό πριν από 2.000 χρόνια, τόσο όσον αφορά τις θρησκευτικές πρακτικές όσο και την οικονομική διαχείριση. Γνωρίζουμε ότι ο ναός είχε ορισμένα μονοπώλια και τα εκμίσθωνε περιοδικά», λέει η Carolin Arlt. Αυτά τα μονοπώλια περιλάμβαναν μια υπηρεσία πορθμείου στη λίμνη, ένα πλυντήριο, ένα ζυθοποιείο και διάφορες γεωργικές εκτάσεις.

Μεταξύ των παπύρων που έχουν ήδη μελετηθεί, η Arlt έχει εντοπίσει 15 προσφορές μίσθωσης, στις οποίες οι υποψήφιοι περιέγραφαν τις οικονομικές τους προτάσεις για την απόκτηση παραχωρήσεων του ναού. Έχουν επίσης βρεθεί αποδείξεις που επιβεβαιώνουν αυτές τις πληρωμές. Αυτού του είδους η τεκμηρίωση είναι εξαιρετικά σπάνια αλλού, σημειώνει η ίδια.

Η Carolin Arlt εργάζεται με κείμενα όπως αυτό. Στην προκειμένη περίπτωση, πρόκειται για μια ελλιπή αίτηση για την εκμίσθωση του ναού.
[Credit: P.Oxf. Griffith C 10]

Η Carolin Arlt θα είναι υπεύθυνη για τη μεταγραφή αυτών των 75 επιλεγμένων κειμένων, δηλαδή τη μεταγραφή τους σε ένα σύγχρονο σύστημα, τη μετάφραση, την ανάλυση, τον σχολιασμό και τη δημοσίευσή τους μαζί με φωτογραφίες. Ωστόσο, πολλοί από αυτούς τους παπύρους απαιτούν αποκατάσταση προτού μπορέσουν να μελετηθούν. Αφού θάφτηκαν στην άμμο για 2.000 χρόνια και πέρασαν πάνω από έναν αιώνα ανάμεσα σε φύλλα χαρτιού στην Οξφόρδη, η κατάστασή τους είναι τραγική.

Η δημώδης αιγυπτιακή γραφή είναι τόσο ένας γλωσσικός όρος όσο και ένα σύστημα γραφής της αρχαίας Αιγύπτου, που χρησιμοποιήθηκε από τον 7ο αιώνα π.Χ. έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. «Λατρεύω την αποκρυπτογράφηση της δημώδης γραφής», εξομολογείται η Carolin Arlt. Ωστόσο, η δουλειά της δεν αφορά απλώς τη γραμμική ανάγνωση και μετάφραση. Ορισμένοι παπύροι έχουν πλάτος μόνο μερικά εκατοστά, με κείμενο που εκτείνεται μεταξύ 10 και 25 γραμμών, ωστόσο μπορεί να χρειαστούν 30 έως 60 λεπτά για την αποκρυπτογράφηση μιας μόνο λέξης. Μερικές φορές, ακόμη και μετά από όλη αυτή την προσπάθεια, το νόημά της παραμένει ασύλληπτο.

«Περιστασιακά, εμφανίζονται άγνωστες λέξεις, οι οποίες απαιτούν επαγωγικές ικανότητες. Ευτυχώς, έχουμε αναφορές από τα αρχαία αιγυπτιακά και μπορούμε να συμπεράνουμε πώς μπορεί να ακουγόταν η λέξη σε παλαιότερες εποχές ή πώς εξελίχθηκε στα κοπτικά. Είναι επίσης πιθανό η λέξη να δανείστηκε από τα ελληνικά», εξηγεί η ίδια. Χάρη σε αυτή τη διαδικασία, καταφέρνει συχνά να λύνει το μυστήριο άγνωστων προηγουμένως λέξεων - αν και όχι πάντα με επιτυχία.

Πηγή: LBV Magazine