Ο Πολεμιστής του Ριάτσε, έργο αθηναϊκού εργαστηρίου του 460 π.Χ. Εκφραστικά μάτια, σμιλεμένη μύτη, πλούσια γενειάδα κι από τα μισάνοιχτα χεί...
 |
| Ο Πολεμιστής του Ριάτσε, έργο αθηναϊκού εργαστηρίου του 460 π.Χ. |
Εκφραστικά μάτια, σμιλεμένη μύτη, πλούσια γενειάδα κι από τα μισάνοιχτα χείλη μια σειρά από αστραφτερά δόντια χάρις στο ασήμι, που χρησιμοποίησε ο αρχαίος γλύπτης μην αφήνοντας στην τύχη και την παραμικρή λεπτομέρεια.
Ένα από τα διασημότερα και εντυπωσιακότερα αρχαιοελληνικά γλυπτά – παρ΄ότι δεν βρίσκεται στην Ελλάδα – είναι ο χάλκινος Πολεμιστής του Ριάτσε, που εκτίθενται σήμερα στο Εθνικό Μουσείο Μεγάλης Ελλάδας στο Ρήγιο της Καλαβρίας, μαζί με έναν ακόμη πολεμιστή, αφού δύο ήταν τα αγάλματα που είχαν ανελκυστεί το 1972 από την θάλασσα στα ανοιχτά των ακτών της Νότιας Ιταλίας.
Προερχόμενοι από αθηναϊκό εργαστήριο του 5ου π.Χ. αιώνα αν και με κάποια χρονική απόσταση μεταξύ τους αυτοί οι Πολεμιστές θεωρούνται υπόδειγμα κάλλους και ρώμης, με τα φώτα ωστόσο, να στρέφονται τώρα στον «νεότερο» ηλικιακά, επικεντρωμένα μάλιστα, στο χαμόγελό του.
Γιατί πολύ απλά μία νέα μελέτη επιβεβαιώνει, ότι πριν από 2.500 χρόνια τα δόντια του είχαν σχεδιαστεί σύμφωνα με τη χρυσή αναλογία των αρχαίων Ελλήνων, η οποία χρησιμοποιείται και σήμερα επίσης στη σύγχρονη οδοντιατρική!
Με άλλα λόγια η αρχαία ελληνική χρυσή τομή είναι το μυστικό για ένα αρμονικό χαμόγελο μέχρι σήμερα.
 |
| Οι δύο Πολεμιστές του Ριάτσε όπως εκτίθενται στο Εθνικό Μουσείο Μεγάλης Ελλάδας στο Ρήγιο της Καλαβρίας |
Η αρχαία ελληνική αναλογία
Γεγονός είναι, ότι στην εποχή της κατασκευής τους οι αρχές της χρυσής αναλογίας, που θα καθοδηγούσαν την κλασική τέχνη αλλά και σήμερα τις έννοιες της αισθητικής ισορροπίας ήταν γνωστές, έτσι χρησιμοποιήθηκαν και για τα αγάλματα του Ριάτσε.
Πραγματοποιώντας λοιπόν, μία καινοτόμο μορφομετρική μελέτη που εμβαθύνει στα χαρακτηριστικά του προσώπου και αναζητώντας την παρουσία χρυσών τομών, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Σαπιέντσα στη Ρώμη στόχευσαν ειδικά στον «Νεαρό» πολεμιστή, που διασώζει αυτήν την πολύτιμη και μοναδική λεπτομέρεια: Το ασημένιο φύλλο που καλύπτει τα επάνω δόντια.
Ο σχεδιασμός αυτού του συγκεκριμένου χάλκινου αγάλματος προέρχεται όντως από την αναζήτηση της ομορφιάς ως θεϊκής αναλογίας, όπως κατέληξε η έρευνα.
Κι όχι μόνον αυτό, καθώς το πρόσωπο και τα δόντια του αγάλματος, που έχουν δημιουργηθεί αριστοτεχνικά από τον αρχαίο έλληνα γλύπτη ακολουθούν την μαθηματική αναλογία της χρυσής τομής 1:1.6181, προκειμένου να επιτευχθούν οι ιδανικές αρμονικές αναπαραστάσεις του ανθρώπου.
Το αρμονικό χαμόγελο
Για την ταυτότητα των δύο γυμνών ανδρικών μορφών, που είναι ελαφρώς μεγαλύτερες του φυσικού – 2,05 μ. ο «Ηλικιωμένος» και 1,98 μ. ο «Νεαρός»- έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες, με επικρατέστερη αυτήν των πολεμιστών αποτυπώνοντας ίσως την στιγμή πριν από έναν αγώνα, δεδομένου και ότι κρατούσαν όπλα.
Σε κάθε περίπτωση όμως, το ασημένιο χαμόγελο του νεαρού πολεμιστή είναι αποκαλυπτικό. Και παρ΄ότι τα δόντια δεν είναι πλήρως εκτεθειμένα, είναι ωστόσο, επαρκώς ορατά για να αξιολογηθούν ορισμένοι χαρακτήρες τους, γεγονός που ώθησε επιστήμονες από το Τμήμα Ανατομικών, Ιστολογικών, Ιατροδικαστικών και Ορθοπεδικών Επιστημών να ενώσουν τις δυνάμεις τους με το Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών και το Τμήμα Ιατρικών-Χειρουργικών Επιστημών και Βιοτεχνολογιών, προκειμένου να θέσουν για πρώτη φορά ένα ζήτημα επιστημονικού, ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος σχετικά με το αρχικό μεθοδολογικό πλαίσιο με το οποίο δημιουργήθηκαν τα χάλκινα αγάλματα του Ριάτσε.
Στην πραγματικότητα, η ίδια χρυσή αισθητική αναλογία, που επαληθεύτηκε, ότι εφαρμόστηκε στη δημιουργία του προσώπου και των δοντιών του αγάλματος εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη οδοντιατρική, καθώς και στις εικαστικές τέχνες, παρατηρεί η μελέτη.
«Οι παράγοντες που επηρεάζουν περισσότερο την αισθητική του χαμόγελου είναι η σχέση των άνω κοπτήρων ως προς το αντίστοιχο μήκος και το πλάτος και την αναλογία ορατού πλάτους των κεντρικών κοπτήρων προς τους πλάγιους και τους κυνόδοντες», όπως αναφέρεται.
Έτσι «Για ένα αρμονικό χαμόγελο, τα δόντια πρέπει να είναι ανάλογα μεταξύ τους αλλά και ανάλογα με το πρόσωπο. Τόσο το μέγεθος όσο και το σχήμα των δοντιών επηρεάζουν μια καλή και ισορροπημένη αισθητική εμφάνιση σε σχέση με το πρόσωπο».
 |
| Η ανέλκυση των αγαλμάτων από την θάλασσα το 1972 |
«Μέσος και άκρος λόγος»
Ο πρώτος που έκανε λόγο για την χρυσή τομή ήταν ο Ευκλείδης, ο οποίος είχε προσδιορίσει το σημείο τομής ενός ευθύγραμμου τμήματος, ώστε να προκύψει μία εντυπωσιακή αναλογία: Ο λόγος όλου του τμήματος προς το μεγαλύτερο κομμάτι του να είναι ίσος με το λόγο του μεγαλύτερου κομματιού προς το μικρότερο.
Ο ίδιος είχε δώσει τον όρο «μέσος και άκρος λόγος» αλλά η αναλογία ήταν γνωστή και πριν από αυτόν, στους Πυθαγόρειους, στον Πλάτωνα, στην αρχαία ελληνική μουσική, στην αρχιτεκτονική κλπ .(Η ονομασία χρυσή τομή δόθηκε πολύ αργότερα, τον 19ο αιώνα από τον γερμανό μαθηματικό Μάρτιν Ομ.)
Περισσότερο από μισό αιώνα μετά την ανακάλυψή τους στο Ιόνιο Πέλαγος κοντά στο Ριάτσε τα χάλκινα αγάλματα εξακολουθούν να συναρπάζουν με την τελειότητά τους, καθώς θεωρούνται αριστουργήματα της κλασικής ελληνικής γλυπτικής. Ο «Νεαρός» χρονολογείται στο 460 π.Χ. και είναι αυστηρού ρυθμού ενώ ο ώριμου κλασικού ρυθμού «Ηλικιωμένος» στο 430 π.Χ. Ο γλύπτης δεν είναι γνωστός αν και αποδίδονται στο εργαστήριο του Πολύκλειτου ή και στον Φειδία.
Όσο για την ανεύρεσή τους στην θάλασσα πιθανότατα χάθηκαν μεταξύ του 1ου και του 2ου αιώνα π.Χ., όταν οι αρχαίοι Ρωμαίοι λεηλάτησαν μεγάλο αριθμό ελληνικών έργων τέχνης και τα μετέφεραν στη σημερινή Ιταλία.
Πηγή: Μ. Θερμού, MonoNews
Δεν υπάρχουν σχόλια