Έκθεση στο Παρίσι παρουσιάζει τους απειλούμενους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Γάζας που σώθηκαν από την καταστροφή

Ρωμαϊκό κολοσσιαίο μαρμάρινο άγαλμα του Δία από τη Γάζα της Παλαιστίνης, Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική περίοδος, 2ος αι. μ.Χ. [Credit: Dan Diffendal...

Ντιμπέιτ στην «Κ»: Είναι ακριβό το εισιτήριο για την Ακρόπολη;

Νέα ανακάλυψη συνδέει το κράνος του Sutton Hoo με τη Δανία και όχι με τη Σουηδία

Ρωμαϊκό κολοσσιαίο μαρμάρινο άγαλμα του Δία από τη Γάζα της Παλαιστίνης, Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική περίοδος, 2ος αι. μ.Χ. [Credit: Dan Diffendale, Flickr (CC BY-NC-SA 2.0)]

Μια έκθεση που εγκαινιάστηκε αυτόν τον μήνα στο Institut du Monde Arabe (IMA) του Παρισιού προσφέρει μια ματιά στην αρχαιολογική κληρονομιά της Γάζας στο φόντο των αδυσώπητων πολέμων και της καταστροφής στην περιοχή. 

Με τίτλο «Διασωθέντες θησαυροί της Γάζας: 5.000 χρόνια ιστορίας», η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 2 Νοεμβρίου 2025 και περιλαμβάνει πάνω από 130 αντικείμενα που μαρτυρούν την πλούσια και πολύπλοκη ιστορία της Γάζας ως σταυροδρόμι πολιτισμού και εμπορίου μεταξύ Ασίας, Αφρικής και Μεσογείου.

Τα αντικείμενα -από ρωμαϊκούς λύχνους πετρελαίου και αμφορείς από τερακότα μέχρι ένα βυζαντινό ψηφιδωτό εκκλησίας του 6ου αιώνα και ένα ελληνικής έμπνευσης αγαλματίδιο της Αφροδίτης- αφηγούνται την ιστορία της Γάζας από την Εποχή του Χαλκού μέχρι την περσική, ελληνική, ρωμαϊκή, βυζαντινή, μαμελούκικη και οθωμανική περίοδο. Η πλειονότητα των αντικειμένων ανασκάφηκε τη δεκαετία του 1990 κατά τη διάρκεια κοινών αρχαιολογικών αποστολών Γαλλίας-Παλαιστίνης, λίγο μετά τις συμφωνίες του Όσλο του 1993.

Ψηφιδωτό από την αρχαία συναγωγή στη Γάζα.
[Credit: Dr. Avishai Teicher / CC BY 2.5]

Το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής είχε αποκτηθεί από τον Παλαιστίνιο συλλέκτη και επιχειρηματία Jawdat Khoudary, ο οποίος αποθήκευσε τα αντικείμενα στο ιδιωτικό του μουσείο στη Γάζα. Κατά τη διάρκεια του 2006, περίπου 260 από τα αντικείμενα στάλθηκαν στη Γενεύη για να χρησιμοποιηθούν σε μια έκθεση, η οποία είχε χρηματοδοτηθεί από το Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας (MAH). Προοριζόταν να επιστρέψουν σε ένα μελλοντικό μουσείο στη Γάζα, αλλά τα σχέδια αυτά εκτροχιάστηκαν όταν η Χαμάς κατέλαβε την εξουσία το 2007 και το Ισραήλ και η Αίγυπτος επέβαλαν αποκλεισμό. Τα κιβώτια παρέμειναν αποθηκευμένα στη Γενεύη για σχεδόν δύο δεκαετίες.

«Παραδόξως, το γεγονός ότι ήταν κλειδωμένα σε μια μακρινή αποθήκη εξασφάλισε την επιβίωση μέρους της συλλογής του Khoudary», δήλωσε η επιμελήτρια του MAH Béatrice Blandin. Πρόσθεσε ότι τα αντικείμενα περιμένουν μόνο την άδεια για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Η παρούσα έκθεση προήλθε από ένα σχέδιο που είχε ακυρωθεί για μια έκθεση στον αρχαίο χώρο της Βύβλου του Λιβάνου λόγω των ισραηλινών βομβαρδισμών στη Βηρυτό.

Νόμισμα από τη Γάζα, 4ος αιώνας π.Χ., η περίοδος της υποταγής των Εβραίων στον τελευταίο Πέρση βασιλιά. [Credit: Public Domain]

Η έκθεση δεν αποφεύγει τη σύγχρονη πραγματικότητα. Μια ειδική ενότητα φέρνει στο προσκήνιο τον καταστροφικό αντίκτυπο του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς, ο οποίος ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου 2023. Σύμφωνα με την UNESCO, μέχρι τον Μάρτιο του 2025, 94 πολιτιστικοί και αρχαιολογικοί χώροι στη Γάζα έχουν αναφερθεί ως κατεστραμμένοι, μεταξύ των οποίων το αρχαίο ελληνικό λιμάνι του Ανθεδώνα, το παλάτι του 13ου αιώνα al-Basha και το τζαμί al-Omari.

«Η προτεραιότητα είναι προφανώς οι ανθρώπινες ζωές και όχι η πολιτιστική κληρονομιά», δήλωσε στο AFP η Elodie Bouffard, επιμελήτρια της έκθεσης. «Αλλά θέλαμε επίσης να δείξουμε ότι, για χιλιετίες, η Γάζα ήταν το τελικό σημείο των διαδρομών των καραβανιών, ένα λιμάνι που έκοβε το δικό του νόμισμα και μια πόλη που ευημερούσε στο σημείο συνάντησης του νερού και της άμμου».

Η έκθεση χρησιμεύει τόσο ως εορτασμός της ανθεκτικής πολιτιστικής κληρονομιάς της Γάζας όσο και ως μια απογοητευτική υπενθύμιση για το τι μπορεί να χαθεί.

Πηγή: Archaeology News