Παράνομη ανασκαφή στην Τουρκία αποκάλυψε ρωμαϊκό ψηφιδωτό 2.000 ετών με την Τρυφή

Η επιγραφή και η απεικόνιση της «Tρυφής» σε ένα ρωμαϊκό ψηφιδωτό ηλικίας 2.000 ετών που βρέθηκε σε ένα σπίτι με αμπελώνα στην περιοχή Ζήλα σ...

Η επιγραφή και η απεικόνιση της «Tρυφής» σε ένα ρωμαϊκό ψηφιδωτό ηλικίας 2.000 ετών που βρέθηκε σε ένα σπίτι με αμπελώνα στην περιοχή Ζήλα στο σημερινό Toka της Τουρκίας. [Credit: IHA]

Μια παράνομη ανασκαφή στα Ζήλα, στην σημερινή επαρχία Τοκάτ της Τουρκίας, οδήγησε στην ανακάλυψη ενός ρωμαϊκού ψηφιδωτού ηλικίας 2.000 ετών που απεικονίζει την προσωποποίηση της πολυτέλειας, την Τρυφή. Το ανησυχητικό είναι ότι ένας από τους υπόπτους φέρεται να μετέδωσε ζωντανά την παράνομη ανασκαφή και να μοιράστηκε βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκαλώντας την οργή των αρχαιολόγων.

Τέσσερα άτομα συνελήφθησαν να ανασκάπτουν ένα σπίτι με αμπελώνα στην περιοχή των Ζήλων. Η αστυνομία αποκάλυψε το ψηφιδωτό, διαστάσεων περίπου 3x3 μέτρων, καλυμμένο με σάκους σε μια προσπάθεια να το κρύψουν. Οι αρχαιολόγοι αναλύουν τώρα το εύρημα.

Η επιγραφή και η απεικόνιση της «Tρυφής» σε ένα ρωμαϊκό ψηφιδωτό ηλικίας 2.000 ετών που βρέθηκε σε ένα σπίτι με αμπελώνα στην περιοχή Ζήλα στο σημερινό Toka της Τουρκίας. [Credit: IHA]

Τρυφή: Το πρόσωπο της αρχαίας πολυτέλειας

Στο ψηφιδωτό απεικονίζεται η προτομή της Τρυφής (ΤΡΥΦΗ), της ελληνικής προσωποποίησης της κομψότητας και της πολυτέλειας. Απεικονίζεται φορώντας εκλεπτυσμένη ενδυμασία, με κυματιστά μαλλιά, σκουλαρίκια και λεπτή στάση του σώματος, με πρόσωπο ελαφρώς στραμμένο προς τα αριστερά σε ανοιχτόχρωμο φόντο. Η επιγραφή «ΤΡΥΦΗ» εμφανίζεται δίπλα στο κεφάλι της.

Η έννοια της Τρυφής προήλθε από την κλασική ελληνική περίοδο, φέροντας αρχικά αρνητικούς συνειρμούς, όπως η μαλθακότητα και η επιείκεια. Ωστόσο, από την ελληνιστική εποχή, αυτό άλλαξε. Η Τρυφή έγινε μια κρατικά υποστηριζόμενη ιδεολογία μεταξύ των ηγεμόνων, συμβολίζοντας τον άπειρο πλούτο, τα εξωτικά αγαθά και τη θεϊκή εύνοια. Τα μεγάλα συμπόσια και οι επιδείξεις πολυτέλειας χρησιμοποιούνταν για να επιβεβαιώσουν τόσο την εξουσία όσο και τη φινέτσα.

Η επιγραφή και η απεικόνιση της «Tρυφής» σε ένα ρωμαϊκό ψηφιδωτό ηλικίας 2.000 ετών που βρέθηκε σε ένα σπίτι με αμπελώνα στην περιοχή Ζήλα στο σημερινό Toka της Τουρκίας. [Credit: IHA]

Το ρήμα «τρυφάω», που σημαίνει «ζω με πολυτέλεια ή υπερβολή», συχνά συνδεόταν με γυναίκες, παιδιά και θηλυπρεπείς άνδρες, αντανακλώντας τόσο τον θαυμασμό όσο και την κριτική. Με την πάροδο του χρόνου, ο όρος Τρυφή έγινε ακόμη και βασιλικό επίθετο μεταξύ των Πτολεμαίων βασιλέων, προτού περάσει στην κοινή χρήση.

Ηχώ της Αντιόχειας και της Σινώπης

Αντίστοιχες προσωποποιήσεις της Τρυφής εμφανίζονται σε ρωμαϊκά ψηφιδωτά από περιοχές όπως η Αντιόχεια και η Σινώπη. Ένας αξιοσημείωτος παραλληλισμός εντοπίζεται στη λεγόμενη «Οικία του μεθυσμένου Διονύσου» στην αρχαία Αντιόχεια, όπου η Τρυφή απεικονίζεται ξαπλωμένη πολυτελώς σε ένα μαξιλάρι, κρατώντας ένα κύπελλο και στολισμένη με κοσμήματα και ένα λουλουδάτο στεφάνι. Το ομόλογό της, ο Βίος, εμφανίζεται επίσης, υποδηλώνοντας μια θεματική αντιπαράθεση της απόλαυσης και της ζωτικότητας.

Η επιγραφή και η απεικόνιση της «Τρυφής» σε ψηφιδωτό που ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1930 στην Αντιόχεια. [Credit: Arkitera]

Η επιγραφή και η απεικόνιση της «Τρυφής» σε ψηφιδωτό του 5ου αιώνα μ.Χ. που βρέθηκε στη Σινώπη το 2023. [Credit: Arkeofili]

Ένα άλλο ψηφιδωτό που ανακαλύφθηκε στη Σινώπη απεικονίζει την Τρυφή μέσα σε ένα μετάλλιο, το οποίο αναγνωρίζεται από μια ελληνική επιγραφή. Η φροντίδα και ο πλούτος στην ενδυμασία του ψηφιδωτού στα Ζήλα υποδηλώνουν καλλιτεχνικές επιρροές από εύπορες παράκτιες πόλεις όπως η Δάφνη, η Διοκαισάρεια Κιλικίας και η Αντιόχεια.

Πηγή: Turkiye Today