«Περί κακιών»: Το έργο του αρχαίου φιλόσοφου Φιλόδημου εντοπίστηκε σε πάπυρο που έκαψε ο Βεζούβιος

Ελληνικά γράμματα στον πάπυρο Herculaneum που φυλάσσεται στις βιβλιοθήκες Bodleian της Οξφόρδης . [Credit: Vesuvius Challenge] Σε απανθρακωμ...

Άνοιγμα στην πόλη: Το όραμα για το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Ανακαλύφθηκαν αποδείξεις για τη χρήση ενός πολυβόλου, του μυθικού ελληνικού επαναλαμβανόμενου όπλου, στην Πομπηία το 89 π.Χ.

Ελληνικά γράμματα στον πάπυρο Herculaneum που φυλάσσεται στις βιβλιοθήκες Bodleian της Οξφόρδης . [Credit: Vesuvius Challenge]

Σε απανθρακωμένο πάπυρο που ανακαλύφθηκε σε ρωμαϊκή έπαυλη η οποία θάφτηκε κάτω από την τέφρα του Βεζούβιου πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια, αναγνωρίστηκε έργο του αρχαίου Έλληνα φιλόσοφου Φιλόδημου.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν τον τίτλο και τον συγγραφέα στον πάπυρο του Ηράκλειου (Herculaneum ή Ερκολάνο) μετά από ακτινογραφία και εικονικό «ξετύλιγμα» του παπύρου σε υπολογιστή, αναφέρει ο Guardian.

Ίχνη μελάνης που είναι ορατά στις ακτινογραφίες αποκάλυψαν ότι το κείμενο είναι μέρος ενός πολυτομικού έργου, «Περί κακιών», γραμμένο από τον επικούρειο φιλόσοφο Φιλόδημο τον 1ο αιώνα π.Χ. Ο πάπυρος είναι ένας από τους τρεις του Ηράκλειου που φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη Μπόντλιαν στην Οξφόρδη.

«Είναι ο πρώτος πάπυρος στον οποίο το μελάνι ήταν ορατό μέσω σάρωσης», εξηγεί ο δρ Μάικλ ΜακΌσκερ, παπυρολόγος στο University College London, που συνεργάζεται με ερευνητές στην Οξφόρδη για τη μελέτη του κειμένου. «Δεν γνωρίζαμε καν αν υπήρχε γραφή πάνω του».

Είχε βρεθεί μαζί με εκατοντάδες άλλους στη βιβλιοθήκη μιας πολυτελούς ρωμαϊκής έπαυλης που πιστεύεται ότι ανήκε στον πεθερό του Ιουλίου Καίσαρα. Το Ηράκλειο, κοντά στη Νάπολη, καταστράφηκε μαζί με την Πομπηία κατά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.

Ανασκαφές του 18ου αιώνα ανέσυραν πολλούς από τους αρχαίους πάπυρους, οι περισσότεροι από τους οποίους φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νάπολης. Ωστόσο, είναι τόσο απανθρακωμένοι που διαλύονται όταν οι ερευνητές προσπαθούν να τους ξετυλίξουν. Το πρόβλημα αυτό έρχεται να λύσει το Vesuvius Challenge, ένας παγκόσμιος διαγωνισμός που ξεκίνησε το 2023 και προσφέρει βραβεία για την πρόοδο στην ανάγνωση των παπύρων από τρισδιάστατες ακτινογραφίες τους. Πέρυσι, μια ομάδα φοιτητών πληροφορικής μοιράστηκε το μεγάλο βραβείο των 700.000 δολαρίων για την ανάπτυξη λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης που τους επέτρεψε να διαβάσουν 2.000 αρχαία ελληνικά γράμματα από έναν άλλο πάπυρο.

Επιστήμονες «διαβάζουν» τον αρχαίο πάπυρο, που κάηκε στην έκρηξη του Βεζούβιου, με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης. [Credit: AP]

Η πρώτη ανάγνωση

Ο πάπυρος από τη Βιβλιοθήκη Μπόντλιαν, με την ονομασία PHerc. 172, σαρώθηκε τον περασμένο Ιούλιο και στις ακτινογραφίες ήταν ορατή κάποια μελάνη, με τους ερευνητές να εντοπίζουν την αρχαία ελληνική λέξη «διατροπή» (αηδία) τουλάχιστον δύο φορές στο έγγραφο.

Περαιτέρω έρευνα από τους Σον Τζόνσον στο Vesuvius Challenge και Μαρσέλ Ροθ και Μίτσα Νόβακ στο Πανεπιστήμιο του Βίρτσμπουργκ στη Γερμανία, εντόπισε τον τίτλο και τον συγγραφέα του κειμένου στο εσωτερικό τμήμα του παπύρου, κερδίζοντας βραβείο 60.000 δολαρίων στον διαγωνισμό.

Εκτός από τα «Περί κακιών» και «Φιλόδημου», ένα γράμμα που μοιάζει με «Α» δίπλα στον τίτλο μπορεί να υποδηλώνει ότι πρόκειται για το πρώτο μέρος του έργου. Το «Περί κακών» περιέχει τουλάχιστον 10 βιβλία, με άλλα να καλύπτουν θέματα όπως η αλαζονεία, η απληστία και η κολακεία.

Σε λίγο καιρό, οι ειδικοί θα γνωρίζουν πολύ περισσότερα για τους πάπυρους του Ηράκλειου. Δεκαοκτώ από αυτούς σαρώθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Μάρτιο και άλλοι 20 θα σαρωθούν στην Γκρενόμπλ της Γαλλίας αυτή την εβδομάδα.

Πηγή: CNN