Το μυστικό της μπλε χρωστικής των αρχαίων Μάγια αποκαλύφθηκε από ρωγμές και ενδείξεις σε δώδεκα κύπελλα από το Chichén Itzá

Μια τοιχογραφία στο Bonampak  του Μεξικού παρουσιάζει ένα μπλε φόντο των Μάγια. [Credit: CC BY-SA 3.0 Ricardo David Sánchez] Μια έρευνα αποκ...

Βασιλίσσης Όλγας: Ανάδειξη των αρχαίων και δρόμος ήπιας κυκλοφορίας

Οργή στο Περού μετά τον βανδαλισμό μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO - Ανεγκέφαλος έκανε άσεμνο γκράφιτι

Μια τοιχογραφία στο Bonampak του Μεξικού παρουσιάζει ένα μπλε φόντο των Μάγια. [Credit: CC BY-SA 3.0 Ricardo David Sánchez]

Μια έρευνα αποκάλυψε την αρχαία μέθοδο για την παραγωγή της εκπληκτικής χρωστικής ουσίας που είναι γνωστή ως το Μπλε των Μάγια - και είναι διαφορετική από μια προηγούμενη μέθοδο που αποκαλύφθηκε πριν από σχεδόν 20 χρόνια από τον ίδιο ερευνητή.

Το μπλε των Μάγια, που ανακαλύφθηκε από σύγχρονους ερευνητές το 1931, δεν είναι μια εύκολη χρωστική ουσία για να παρασκευαστεί. Αντηχώντας το χρώμα του γαλάζιου ουρανού, η ανεξίτηλη χρωστική ουσία χρησιμοποιήθηκε για να τονίσει τα πάντα, από κεραμικά μέχρι ανθρώπινες θυσίες, στην Ύστερη Προκλασική περίοδο (300 π.Χ. έως 300 μ.Χ.).

Το μπλε των Μάγια είναι μια εξαιρετικά ασυνήθιστη χρωστική ουσία, επειδή είναι ένα μείγμα οργανικού indigo και ανόργανου αργιλικού ορυκτού που ονομάζεται παλυγορσκίτης. Το πλούσιο μπλε χρώμα δεν ξεθωριάζει με την πάροδο του χρόνου- έχει διατηρήσει τη ζωντάνια του ακόμη και στα σκληρά τροπικά δάση του νότιου Μεξικού και της Γουατεμάλας, όπου άνθισε ο πολιτισμός των Μάγια.

Επί δεκαετίες, οι επιστήμονες προσπαθούσαν να αποκωδικοποιήσουν την ακριβή μέθοδο παρασκευής του μπλε χρώματος των Μάγια, αλλά δεν τα κατάφεραν μέχρι το 2008. Αναλύοντας ίχνη της χρωστικής ουσίας που βρέθηκαν σε κεραμικά στον πυθμένα ενός πηγαδιού στο Chichén Itzá, μια τοποθεσία των Μάγια στη χερσόνησο Yucatán, μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Dean Arnold, επίκουρο επιμελητή ανθρωπολογίας στο Μουσείο Field στο Σικάγο, διαπίστωσε ότι το κλειδί για την αποκωδικοποίηση του χρώματος των Μάγια ήταν στην πραγματικότητα ένα ιερό λιβάνι που ονομαζόταν copal, ένα είδος ρητίνης που προέρχεται από τροπικά δέντρα. Θερμαίνοντας το μείγμα από indigo, copal και παλυγορσκίτη πάνω σε φωτιά, οι Μάγια παρήγαγαν τη μοναδική χρωστική ουσία.

Αλλά στην ετήσια συνάντηση της Εταιρείας Αμερικανικής Αρχαιολογίας στο Ντένβερ στις 25 Απριλίου, ο Arnold παρουσίασε την ανακάλυψη μιας δεύτερης μεθόδου για τη δημιουργία του μπλε των Μάγια. Η νέα έρευνα δημοσιεύτηκε στο βιβλίο του Arnold «Maya Blue» (University Press of Colorado, 2024).

Αφού εξέτασε προσεκτικά δώδεκα κύπελλα των Μάγια που βρέθηκαν στο Chichén Itzá, ο Arnold συνειδητοποίησε ότι τα λευκά υπολείμματα στα αγγεία ήταν πιθανότατα παλυγορσκίτης που αλέστηκε όταν ήταν υγρός, γεγονός που θα άφηνε ίχνη στα μικροσκοπικά σπασίματα που άφηναν τα εργαλεία λείανσης στα αγγεία. Η μικροσκοπική εξέταση των 12 αγγείων αποκάλυψε επιπλέον μικροσκοπικά, καμένα στελέχη φυτών και οι βάσεις τους έδειξαν ότι θερμαίνονταν από κάτω, όπως ανέδειξε η έρευνά του.

«Κατά συνέπεια, οι παρατηρήσεις αυτών των αγγείων παρέχουν ενδείξεις ότι οι αρχαίοι Μάγια χρησιμοποιούσαν αυτή τη μέθοδο ως δεύτερο τρόπο για τη δημιουργία του μπλε των Μάγια», ανέφερε ο Arnold στην παρουσίασή του.

«Αλλά το μπλε των Μάγια δεν ήταν απλώς ένα όμορφο χρώμα», δήλωσε ο Arnold στο Live Science. Αποτελεί μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς των Μάγια. «Πρόκειται για μια ιδιοφυή ανακάλυψη που έκαναν και προφανώς η γνώση γι' αυτό περιοριζόταν σε ειδικούς όπως οι ιερείς», είπε σχετικά.

Ο Arnold πιστεύει ότι το μπλε χρώμα των Μάγια ήταν ιδιαίτερα σημαντικό στις θυσίες που γίνονταν στον θεό της βροχής Chaak (γράφεται επίσης Chaac και Chac) των Μάγια κατά τη διάρκεια περιόδων ξηρασίας. «Το αποτέλεσμα της ανάμειξης του indigo, του παλυγορσκίτη και του copal», είπε ο Arnold, «είναι ίσως και μια ενσάρκωση του θεού της βροχής Chaak σε αυτό το αγγείο αφού το ζεστάνετε».

Ωστόσο, το ερώτημα για το πώς οι Μάγια έφτιαχναν αυτή τη μπλε χρωστική ουσία δεν έχει ακόμη λυθεί πλήρως. Ο Arnold δήλωσε ότι η μελλοντική έρευνα θα περιλαμβάνει μια μικροσκοπική μελέτη των φυτικών υπολειμμάτων που βρέθηκαν στα κύπελλα για να δούμε αν μπορεί να προσδιοριστεί το γένος και το είδος που παρήγαγε το μπλε χρώμα.

Πηγή: Live Science