Ένας από τους 30 τάφους Βίκινγκ που βρέθηκαν στη Δανία περιέχει μία εξαιρετική μικρή ξύλινη θήκη

Αεροφωτογραφία της ανασκαφής 30 τάφων Βίκινγκς στο Άαρχους. [Credit: Μουσείο Moesgaard] Επτά χιλιόμετρα βόρεια του Άαρχους, στην πόλη Lisbje...

Αεροφωτογραφία της ανασκαφής 30 τάφων Βίκινγκς στο Άαρχους.
[Credit: Μουσείο Moesgaard]

Επτά χιλιόμετρα βόρεια του Άαρχους, στην πόλη Lisbjerg της Δανίας, μια ομάδα αρχαιολόγων ανακάλυψε 30 τάφους της εποχής των Βίκινγκς που περιείχαν πολυάριθμα αντικείμενα, μεταξύ των οποίων γυάλινες χάντρες, νομίσματα, κεραμικά, ψαλίδια και, κυρίως, ένα εξαιρετικό ξύλινο κιβώτιο διακοσμημένο με πολύτιμα μέταλλα, το οποίο μπορεί να ανήκε σε μια υψηλόβαθμη γυναίκα.

Η ανακάλυψη εντάσσεται σε μια σειρά προηγούμενων ευρημάτων που έγιναν στην περιοχή του Άαρχους -γνωστό ως Aros κατά την εποχή των Βίκινγκς- τα οποία επιβεβαιώνουν τον ρόλο του ως ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά και εμπορικά κέντρα της Σκανδιναβίας.

«Τα ευρήματα αυτά στο Lisbjerg έρχονται να προστεθούν σε άλλες αξιοσημείωτες ανακαλύψεις στην περιοχή του Aarhus. Μαζί, σκιαγραφούν το πορτρέτο μιας αριστοκρατικής ελίτ συνδεδεμένης με τη βασιλική εξουσία, ενταγμένης στο τεράστιο και δυναμικό δίκτυο των Βίκινγκς», εξηγεί ο Kasper H. Andersen, ιστορικός στο Μουσείο Moesgaard που ειδικεύεται σε αυτή την περίοδο.

Μια άλλη άποψη της ανασκαφής των 30 τάφων των Βίκινγκς στο Άαρχους.Αεροφωτογραφία της ανασκαφής των 30 τάφων των Βίκινγκς στο Άαρχους. [Credit Μουσείο Moesgaard]

Ένα μοναδικό κιβώτιο και ο ιδιοκτήτης του

Το σημαντικότερο αντικείμενο που βρέθηκε είναι ένα φέρετρο διαστάσεων περίπου 32 επί 32 εκατοστά, σκαλισμένο από ξύλο βελανιδιάς και ενισχυμένο με εξαρτήματα στις γωνίες και τις πλευρές του, ορισμένα από τα οποία φέρουν σημάδια ότι ήταν καλυμμένα με ασήμι.

Η περίτεχνη κλειδαριά του και οι διακοσμητικές λεπτομέρειες -όπως τα λεπτοδουλεμένα πριτσίνια- υποδηλώνουν ότι δεν ήταν ένα καθημερινό αντικείμενο αλλά μάλλον ένα πολύτιμο αγαθό. Στο εσωτερικό του, οι ερευνητές βρήκαν ένα ψαλίδι 14 εκατοστών, μια ασημένια χάντρα από φίλτ (πιθανότατα καρφίτσα), μια βελόνα και κάτι που φαίνεται να είναι μια κορδέλα διακοσμημένη με χρυσή κλωστή.

«Αυτού του είδους τα σεντούκια είναι εξαιρετικά σπάνια. Γνωρίζουμε μόνο ένα άλλο παρόμοιο παράδειγμα, που βρέθηκε στο Χάλντουμ, περίπου 12 χιλιόμετρα από εδώ», εξηγεί η ομάδα. Το γεγονός ότι περιέχει πολυτελή προσωπικά αντικείμενα υποστηρίζει τη θεωρία ότι ανήκε σε μια γυναίκα υψηλού κύρους που θάφτηκε με τα πιο πολύτιμα υπάρχοντά της. Το σεντούκι είναι ακόμη ενσωματωμένο στον όγκο χώματος όπου βρέθηκε, ενώ αναλύεται μέσω ακτίνων Χ για να μην καταστραφεί η εύθραυστη δομή του.

Το τμήμα του εδάφους στο οποίο βρίσκεται η θήκη και ένα σχέδιο της εμφάνισής της όπως παρατηρήθηκε με την βοήθεια ακτίνων Χ. [Credit: Μουσείο Moesgaard]

Οι τάφοι, τους οποίους οι αρχαιολόγοι χρονολογούν σήμερα μεταξύ των ετών 900 και 1000 μ.Χ., παρουσιάζουν κάποια ποικιλία - μερικοί περιέχουν πλούσια κτερίσματα με μέταλλα και χάντρες, ενώ άλλοι είναι πιο μέτριοι - μια ανισότητα που υποδηλώνει κοινωνικές διαφορές μεταξύ των θαμμένων ατόμων. «Θα μπορούσε να πρόκειται για μια ισχυρή οικογένεια και τους υπηρέτες της», προτείνει ο Andersen.

Ο χώρος δεν είναι απομονωμένος, καθώς μόλις ένα χιλιόμετρο μακριά βρισκόταν ένα αρχοντικό αγρόκτημα, που ανασκάφηκε για πρώτη φορά το 1989, το οποίο κάλυπτε μια έκταση 19.000 τετραγωνικών μέτρων -ισοδύναμο με δύο εκτάρια- και προστατεύονταν από έναν αναλημματικό περίβολο με μια μνημειώδη είσοδο πλάτους τριών μέτρων που έβλεπε νότια, προς το Aros. «Η σύνδεση μεταξύ του αγροκτήματος και της πόλης ήταν σαφής: ένας κεντρικός δρόμος συνέδεε τα δύο σημεία, διευκολύνοντας τη διακίνηση αγαθών και ανθρώπων», προσθέτει ο ιστορικός.

Οι προκαταρκτικές μελέτες δείχνουν ότι οι τάφοι είναι παγανιστικοί, δηλαδή προϋπήρχαν του εκχριστιανισμού της Δανίας, και αντικατοπτρίζουν πολύπλοκα ταφικά έθιμα. «Δεν έθαβαν απλώς τους νεκρούς μαζί με τα υπάρχοντά τους - τα αντικείμενα αυτά αποκαλύπτουν εμπορικές συνδέσεις μεγάλων αποστάσεων», τονίζει ο Andersen. Νομίσματα και υλικά όπως το κεχριμπάρι ή ο χρυσός, για παράδειγμα, δείχνουν δεσμούς με άλλες περιοχές της Ευρώπης.

Η ανακάλυψη επιβεβαιώνει τη σημασία της περιοχής του Άαρχους κατά τον 9ο και 10ο αιώνα, όταν λειτουργούσε ως κόμβος εμπορίου και βασιλικής πολιτικής, και το Άρος και τα περίχωρά του φιλοξενούσαν μια διαστρωματωμένη κοινωνία στην οποία οι ελίτ έλεγχαν τους πόρους και διατηρούσαν δίκτυα επιρροής. «Η παρουσία τόσο διαφορετικών τάφων κοντά σε ένα οχυρωμένο αγρόκτημα υποδηλώνει ότι το Lisbjerg ήταν ένας τόπος εξουσίας και όχι ένα απλό χωριό», καταλήγει ο Andersen.