Πήλινο ειδώλιο ερμαϊκής στήλης

Πήλινο ειδώλιο ερμαϊκής στήλης BE 46695 Το ειδώλιο βρέθηκε σε σωστική ανασκαφή στο βόρειο νεκροταφείο της αρχαίας Δημητριάδας. Έχει ύψος: 21...

Πήλινο ειδώλιο ερμαϊκής στήλης BE 46695

Το ειδώλιο βρέθηκε σε σωστική ανασκαφή στο βόρειο νεκροταφείο της αρχαίας Δημητριάδας. Έχει ύψος: 21,2 εκ.

Αποκρουσμένο στη βάση. Κοίλο εσωτερικά, κατασκευασμένο από δύο μήτρες, μία για το κεφάλι και για το άνω τμήμα του σώματος και μία για το κάτω τμήμα του σώματος και τη βάση. Πηλός καστανέρυθρος, καθαρός, λευκό επίχρισμα.

Ορθογώνια βάση με τρεις βαθμίδες, σχηματοποιημένο πεσσόμορφο σώμα, στο οποίο αποδίδεται σε χαμηλό ανάγλυφο το ανδρικό μόριο, σταυρόσχημα σχηματοποιημένα χέρια. Η κεφαλή φυσιοκρατικά αποδοσμένη στρέφεται ελαφρά προς αριστερά και φέρει πόλο ή κάλαθο. Βόστρυχοι πλαισιώνουν το μέτωπο και καταλήγουν στους ώμους. Το πρόσωπο αγένειο νεανικό. Στην πίσω όψη, που είναι αδιαμόρφωτη, υπάρχουν δύο μικρές οπές αερισμού, μια κυκλική και μία ορθογώνια. Στην ίδια επιφάνεια διακρίνεται και το σημείο ένωσης των δύο μητρών.

Πήλινο ειδώλιο ερμαϊκής στήλης BE 46695

Σύμφωνα με μελετητές, το όνομα του Ερμή προέρχεται από τη λέξη έρμα (πέτρα» ή βράχος, όριο ή ορόσημο). Αργότερα με την επικράτηση της αντίληψης ότι οι θεοί έχουν ανθρώπινη μορφή, τα έρματα αντικαταστάθηκαν από λίθινους πεσσούς που  υποδήλωναν την ανθρώπινη μορφή και κατέληγαν ψηλά σε κεφάλι Ερμή.

Η ερμαϊκή στήλη  αποτελεί την κατεξοχήν αναπαράσταση του θεού. Η χρήση της σε εισόδους οικιών, κατώφλια, διασταυρώσεις οδών και αλλού σηματοδοτεί το όριο του γνωστού-πόλη, οικία  με το άγνωστο – ύπαιθρος χώρα. Οι στιβαρές στήλες – σύμβολα  καταπραΰνουν  το φόβο του άγνωστου.

Ο Ερμής αναφέρεται στις γραπτές πηγές από τα χρόνια του Ομήρου ως κλέφτης  (ραψ. Ω, στ. 24, ραψ.  τ 395 κ.ε.) και ως αγγελιοφόρος των θεών ( ραψ. Ω, στ.  335 – 339).  Στον ομηρικό ύμνο στον Ερμή  αναφέρεται ανάμεσα στις δραστηριότητές του η κλοπή  των βοδιών του Απόλλωνα (στ. 18), η κατασκευή της λύρας  (στ. 41-55) και της σύριγγας (στ. 510 κ.ε.), το άναμμα της φωτιάς  (στ. 108,)  η ιδιότητα του  νεκροπομπού (στ. 572), όπου ως προστάτης της ανθρώπινης ψυχής τη συντροφεύει στη δύσκολη διαδρομή της μετά τον σωματικό θάνατο.

Πήλινο ειδώλιο ερμαϊκής στήλης BE 46695

Η εύρεση του ειδωλίου αυτού σε χώρο νεκροταφείου πιθανότατα είχε αποτροπαϊκή χρήση.

Βιβλιογραφία

Βάσκανος οφθαλμός. Σύμβολα μαγείας από ιδιωτικές αρχαιολογικές συλλογές.

Ελληνική Μυθολογία 1986, επιμ. Ι. Κακριδής, Εκδοτική Αθηνών.

Πηγή: Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας