Αρχαία Ρωμαϊκή ταφόπλακα 1.900 ετών ανακαλύφθηκε σε αυλή στη Νέα Ορλεάνη

Αυτή η φωτογραφία, που παρέχει η αρχαιολόγος Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Tulane, Susann Lusnia, τον Οκτώβριο του 2025, δείχνει τ...

Αυτή η φωτογραφία, που παρέχει η αρχαιολόγος Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Tulane, Susann Lusnia, τον Οκτώβριο του 2025, δείχνει τον 1.900 ετών τάφο ενός Ρωμαίου ναύτη ονόματι Sextus Congenius Verus, που ανακαλύφθηκε σε μια αυλή στη Νέα Ορλεάνη.

Μια τυχαία ανακάλυψη από ανθρωπολόγο του Πανεπιστημίου Tulane αποκάλυψε μια επιτύμβια στήλη σχεδόν δύο χιλιετιών, ανοίγοντας συζήτηση για τον επαναπατρισμό της στην Ιταλία.

Η ανακάλυψη έγινε κατά τη διάρκεια μιας απλής εργασίας κηπουρικής στο σπίτι της ανθρωπολόγου και του συζύγου της, όταν έπεσαν πάνω σε αυτό το αρχαίο μαρμάρινο τεχνούργημα κάτω από το έδαφος. Από την πρώτη στιγμή ξεκίνησε μια προσπάθεια διερεύνησης της προέλευσής του καθώς και των νομικών και ηθικών ευθυνών γύρω από την κατοχή και μεταφορά πολιτιστικών θησαυρών.

Η προσπάθεια για επαναπατρισμό

Το εύρημα έχει κινητοποιήσει τον επιστημονικό κόσμο και τις αρμόδιες ιταλικές αρχές, καθώς το αντικείμενο θεωρείται πολιτιστική κληρονομιά της Ιταλίας και της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η διεθνής συνεργασία μεταξύ αμερικανικών και ιταλικών φορέων στοχεύει στην ασφαλή μεταφορά και επανένταξη της στήλης στον τόπο καταγωγής της.

Αυτή η φωτογραφία, που παρέχει η αρχαιολόγος Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Tulane, Susann Lusnia, τον Οκτώβριο του 2025, δείχνει τον 1.900 ετών τάφο ενός Ρωμαίου ναύτη ονόματι Sextus Congenius Verus, που ανακαλύφθηκε σε μια αυλή στη Νέα Ορλεάνη.

Οι αρχές τόνισαν την σημασία της προστασίας της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάγκη για ρυθμίσεις που θα αποτρέπουν την παράνομη μεταφορά και κλοπή αρχαιολογικών ευρημάτων. Παράλληλα, δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαιδευτική διάσταση, ώστε τέτοια ευρήματα να εκτίθενται υπεύθυνα και να συμβάλλουν στη γνώση της ιστορίας.

Μια μυστηριώδης πορεία από τη Ρώμη στη Νέα Ορλεάνη

Η παρουσία μιας τόσο παλιάς και σημαντικής επιτύμβιας στήλης στη Νέα Ορλεάνη, μια πόλη με ιστορία που ξεκινά περίπου δύο χιλιετίες μετά τη ρωμαϊκή εποχή, παραμένει ένα μυστήριο. Οι ιστορικοί και αρχαιολόγοι υποθέτουν ότι ίσως μεταφέρθηκε ως κειμήλιο ή δώρο ή ακόμα και ως κομμάτι ιδιωτικής συλλογής μεταγενέστερα, αλλά η ακριβής διαδρομή της μέχρι σήμερα παραμένει προς εξακρίβωση.

Η υπόθεση αυτή αναδεικνύει την πολυπλοκότητα της διαχείρισης αρχαιολογικών ευρημάτων παγκοσμίως και ενισχύει την ανάγκη για συνεργασία μεταξύ χωρών στην προστασία της ιστορίας και του πολιτισμού.

Η κάτοικος της Νέας Ορλεάνης, Daniella Santoro, δείχνει το σημείο στην αυλή του σπιτιού της όπου η οικογένειά της ανακάλυψε μια ταφόπλακα 1.900 ετών ενός Ρωμαίου ναύτη, η οποία είχε χαθεί εδώ και δεκαετίες από ένα ιταλικό μουσείο, την Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 2025.

«Ο Sextus Congenius Verus πέθανε σε ηλικία 42 ετών, από άγνωστη αιτία, αφού υπηρέτησε για περισσότερο από δύο δεκαετίες στον αυτοκρατορικό ναυτικό σε ένα πλοίο που ονομάστηκε προς τιμήν του ελληνορωμαϊκού θεού της ιατρικής, Ασκληπιού. Η ταφόπλακα αποκαλεί τον ναύτη «άξια τιμημένο» και ανατέθηκε από δύο άτομα που περιγράφονται ως «κληρονόμοι» του, οι οποίοι πιθανότατα ήταν συνάδελφοί του, καθώς οι Ρωμαίοι στρατιώτες δεν μπορούσαν να παντρευτούν εκείνη την εποχή», αναφέρει η αρχαιολόγος Sussan Lusnia, που κλήθηκε να βοηθήσει την Santoro.

Η πλάκα βρισκόταν σε ένα αρχαίο νεκροταφείο με περίπου 20 τάφους στρατιωτικών, που βρέθηκε τη δεκαετία του 1860 στην Civitavecchia, μια παραθαλάσσια πόλη στη βορειοδυτική Ιταλία, περίπου 48 χιλιόμετρα από τη Ρώμη. Το κείμενό της καταγράφηκε το 1910 και συμπεριλήφθηκε σε έναν κατάλογο λατινικών επιγραφών, ο οποίος σημείωνε ότι η τοποθεσία της πλάκας ήταν άγνωστη.

«Η πλάκα καταγράφηκε αργότερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Civitavecchia πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, το μουσείο «καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς» κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών των Συμμάχων και χρειάστηκαν αρκετές δεκαετίες για να ξαναχτιστεί», είπε η Lusnia. Το προσωπικό του μουσείου επιβεβαίωσε στην Lusnia ότι η πλάκα είχε χαθεί εδώ και δεκαετίες. Οι καταγεγραμμένες διαστάσεις της ταιριάζουν με το μέγεθος της πλάκας που βρέθηκε στην αυλή της Santoro.

«Δεν μπορείς να έχεις καλύτερο DNA από αυτό», είπε η Lusnia.

Μια τελική ανατροπή στην ιστορία υποδηλώνει πώς η πλάκα κατέληξε στη Νέα Ορλεάνη.

Όταν άρχισαν να κυκλοφορούν αυτή την εβδομάδα τα δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης για την ανακάλυψη, η Erin Scott O’Brien λέει ότι ο πρώην σύζυγός της την κάλεσε και της είπε να παρακολουθήσει τις ειδήσεις. Αμέσως αναγνώρισε το κομμάτι μαρμάρου, το οποίο πάντα θεωρούσε «ένα φοβερό έργο τέχνης». Το είχαν χρησιμοποιήσει ως διακοσμητικό στον κήπο και μετά το ξέχασαν πριν πουλήσουν το σπίτι στην Santoro το 2018.

Αυτή η φωτογραφία που παρέχει η Erin Scott O'Brien δείχνει τους παππούδες της, Charles και Adele Paddock, οι οποίοι ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν στην Ιταλία το 1946 και έφεραν την ρωμαϊκή πλάκα 1.900 ετών στη Νέα Ορλεάνη.

«Κανείς μας δεν ήξερε τι ήταν», είπε η O'Brien. «Παρακολουθούσαμε το βίντεο, σαν να ήμασταν σε κατάσταση σοκ».

Η O'Brien είπε ότι έλαβε την πλάκα από τους παππούδες της — μια Ιταλίδα και έναν ντόπιο της Νέας Ορλεάνης που είχε τοποθετηθεί στη χώρα κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

«Ίσως κανείς δεν θα ήταν πιο ενθουσιασμένος από την ανακάλυψη της ταφόπλακας από τον ίδιο τον Sextus. Οι ταφόπλακες ήταν σημαντικές στην ρωμαϊκή κουλτούρα για τη διατήρηση της κληρονομιάς, ακόμη και των απλών πολιτών», είπε η Lusnia.

«Τώρα ο Sextus Congenius Verus είναι στο επίκεντρο της συζήτησης», είπε η Lusnia. «Αν υπάρχει μετά θάνατον ζωή και αυτός βρίσκεται εκεί και το ξέρει, θα είναι πολύ χαρούμενος, γιατί αυτό είναι που θέλει ένας Ρωμαίος — να τον θυμούνται για πάντα».

Το ζευγάρι Santana-Lorenz δηλώνει έτοιμο να συνεργαστεί πλήρως με τις αρχές, επιδεικνύοντας σεβασμό προς την πολιτιστική αξία του ευρήματός τους, ενώ το πανεπιστήμιο Tulane αναμένει να ενισχύσει περαιτέρω την έρευνα για το συγκεκριμένο αντικείμενο και την ιστορία του.

Η ανακάλυψη αυτή φέρνει στην επιφάνεια μια σπάνια ιστορία από το παρελθόν που, μετά από σχεδόν δύο χιλιετίες, δικαιούται να βρει τον δρόμο της πίσω στην πατρίδα της και να αποκαλύψει ένα ακόμη κεφάλαιο της μεγάλης ιστορίας της αρχαίας Ρώμης.

Πηγή: Γ. Μαζιάς, Τα Νέα, Daily Journal