Αρχαιολόγοι ανακαλύπτουν τεράστιο νεολιθικό κύκλο με λάκκους γύρω από τα Τείχη του Durrington κοντά στο Stonehenge

Άποψη των τειχών του Durrington και του Woodhenge από το LiDAR. [Credit: Dr John Wells / CC BY 4.0] Αρχαιολόγοι που εργάζονται κοντά στα Τεί...

Άποψη των τειχών του Durrington και του Woodhenge από το LiDAR. [Credit: Dr John Wells / CC BY 4.0]

Αρχαιολόγοι που εργάζονται κοντά στα Τείχη του Durrington στο Wiltshire έχουν πλέον επιβεβαιώσει την ύπαρξη μιας τεράστιας νεολιθικής κατασκευής σε σχήμα λάκκου που περιβάλλει το Stonehenge, προσθέτοντας νέα στοιχεία στην κατανόησή μας για το αρχαίο τοπίο βόρεια αυτού.

Τα τελευταία ευρήματα βασίζονται σε μια ανακάλυψη που έγινε για πρώτη φορά το 2020, στην οποία οι ερευνητές εντόπισαν μια σειρά από μεγάλα, κυκλικά χαρακτηριστικά που σχημάτιζαν δύο τόξα γύρω από τον χώρο. Οι αρχικές ερμηνείες υποδείκνυαν ότι μπορεί να πρόκειται για τα ερείπια ενός από τα μεγαλύτερα προϊστορικά κτίσματα στη Βρετανία. Αυτή η άποψη έχει πλέον ενισχυθεί περαιτέρω μέσω της επακόλουθης έρευνας, η οποία έδειξε ότι τουλάχιστον δεκαέξι τεράστια λάκκοι σχημάτιζαν κάποτε έναν σχεδόν τέλειο δακτύλιο γύρω από τα Τείχη του Durrington.

Το πρόγραμμα συνεργασίας, υπό την ηγεσία του Πανεπιστημίου του Bradford και με σημαντική συμβολή του Πανεπιστημίου του St. Andrews, πραγματοποίησε εκτενείς γεωφυσικές έρευνες, έρευνες γεωτρήσεων και μια σειρά εργαστηριακών αναλύσεων. Χαρακτηριστικά που προηγουμένως θεωρούνταν φυσικές καταβόθρες, ειδικά κατά μήκος του βόρειου τόξου, επανεξετάστηκαν το 2021. Τα νέα δεδομένα έδειξαν ότι δεν επρόκειτο για τυχαίες σχηματισμούς στο ασβεστολιθικό υπόστρωμα, αλλά για σκόπιμα σκαμμένους λάκκους που χρονολογούνται από την ύστερη Νεολιθική περίοδο.

Σύνθετη εικόνα 14 μαγνητικών ανωμαλιών (1A–9A, 10D–13D και 16D) παρόμοιου μαγνητικού χαρακτήρα και μεγέθους. Τα χαρακτηριστικά 14D και 15D τεκμηριώθηκαν μέσω ανασκαφών και είναι παρόμοιας φύσης και μεγέθους με τις μαγνητικές ανωμαλίες.
[Credit: V. Gaffney et al., Internet Archaeology (2025); CC BY 3.0]

Πρόσφατες εργασίες που χρησιμοποιούν χρονολόγηση με οπτικά διεγερμένη φωταύγεια τοποθετούν την κατασκευή των λάκκων γύρω στο 2.480 π.Χ. Η συνέπεια μεταξύ των ημερομηνιών υποδηλώνει ότι αυτά τα χαρακτηριστικά δημιουργήθηκαν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, υποδηλώνοντας μια προγραμματισμένη και οργανωμένη προσπάθεια. Πολλοί από τους λάκκους έχουν διάμετρο περίπου δέκα μέτρων και βάθος έως και πέντε μέτρα, υποδηλώνοντας ένα έργο που απαιτούσε σημαντική εργασία και ακριβή οργάνωση.

Εκτός από τη χρονολόγηση, η έρευνα συνδύασε μια σειρά τεχνικών που σπάνια χρησιμοποιούνται μαζί σε τέτοια κλίμακα. Οι αναλύσεις ιζηματογενούς DNA έδειξαν ίχνη αρχαίων φυτών και ζώων από το περιβάλλον ασβεστολιθικό τοπίο, που επέτρεψαν στους ερευνητές να ανακατασκευάσουν πτυχές του τοπικού περιβάλλοντος την εποχή που οι λάκκοι ήταν σε χρήση. Τα γεωχημικά χαρακτηριστικά μέσα στα ιζήματα αποδείχθηκαν επίσης εξαιρετικά παρόμοια από λάκκο σε λάκκο, ενισχύοντας την άποψη ότι ανήκαν σε ένα ενιαίο, ενοποιημένο μνημειακό σχέδιο.

Επάνω αριστερά – Χαρακτηριστικά της λύσης Station Quarter South Ebbsfleet. Παρατηρήστε το σκούρο καφέ χρώμα στο σημείο επαφής μεταξύ του ασβεστόλιθου και των υπερκείμενων ιζημάτων. Επάνω δεξιά – Μεγάλος λάκκος που έχει σκαφτεί στον ασβεστόλιθο και την άμμο Thanet κοντά στο Ebbsfleet, Kent. Παρατηρήστε τις απότομες πλευρές, την υποοριζόντια στρωματοποίηση και την απουσία του καφέ χρώματος κατά μήκος της άκρης που συναντάται στις κοιλότητες της λύσης.
Κάτω – Χαρακτηριστικά διάλυσης στην κιμωλία στα έργα Dartford A2/M25. Παρατηρήστε τις κυματιστές επιφάνειες και τα τυχαία γεμισμένα χαρακτηριστικά. [Credit: V. Gaffney et al., Internet Archaeology (2025); CC BY 3.0]

Η επιτόπια έρευνα και στις δύο περιοχές επιβεβαίωσε την ταυτότητα ορισμένων χαρακτηριστικών που προηγουμένως ήταν αβέβαια και αύξησε τον συνολικό αριθμό των λάκκων σε δεκαέξι. Μια τοποθεσία δυτικά των Τειχών του Durrington έδειξε ασαφή αποτελέσματα λόγω σύγχρονων διαταραχών, αλλά το συνολικό σχέδιο είναι πλέον σαφές: ένας μνημειώδης κύκλος από μεγάλους, τεχνητούς λάκκους περιέβαλε κάποτε τον τεράστιο περίβολο του Stonehenge.

Το μέγεθος της κατασκευής, η ακρίβεια της και η εργασία που θα απαιτούσε παρέχουν νέες ενδείξεις για τις κοινότητες που ζούσαν στην περιοχή κατά την ύστερη Νεολιθική εποχή. Ακόμη και σε ένα τοπίο ήδη γνωστό για τα εξαιρετικά μνημεία του, όπως το Stonehenge, ο κύκλος των λάκκων αποτελεί μια απροσδόκητη και περίτεχνη προσθήκη στο συγκρότημα των Τειχών του Durrington.

Δείτε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Gaffney, V., Baldwin, E., Allaby, R., Bates, M., Bates, R., Finlay, A., Gaffney, C., Hansford, T., Kinnaird, T., Neubauer, W., Löcker, K., Sparrow, T., Trinks, I., Wallner, M. and Ch’ng, E. (2025). The Perils of Pits: further research at Durrington Walls henge (2021-2025). Internet Archaeology, (69). doi:10.11141/ia.69.19

Πηγή: Archaeology News