Θέριζαν οι ασθένειες τους σταυροφόρους

Οι αποδείξεις στα ερείπια κάστρου στην Κύπρο. Τι μπορεί να κρύβουν οι... τουαλέτες ενός μεσαιωνικού κάστρου; Με θέα το λιμάνι της Πάφο...

Οι αποδείξεις στα ερείπια κάστρου στην Κύπρο.

Τι μπορεί να κρύβουν οι... τουαλέτες ενός μεσαιωνικού κάστρου; Με θέα το λιμάνι της Πάφου και δίπλα σε ένα συγκρότημα από ρωμαϊκές επαύλεις με εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα, οι Σαράντα Κολώνες, ένα κάστρο των Σταυροφόρων χτισμένο από γρανίτη, πλην σήμερα σε ερειπιώδη κατάσταση είχε να αποκαλύψει πολλά στους ερευνητές. 

Κυρίως όμως, ότι οι Φράγκοι σταυροφόροι του Γκυ ντε Λουσινιάν, ο οποίος είχε αγοράσει το νησί το 1192 από τον άγγλο βασιλιά Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο ζούσαν σ΄ αυτό το κάστρο, το οποίο έκτισαν οι ίδιοι, σε συνθήκες εξαιρετικά κακής υγιεινής.

Τα τρόφιμά τους αλλά και το νερό ήταν μολυσμένα, λένε σήμερα δύο ερευνητές του Κέιμπριτζ η Εβιλίνα Αναστασίου και ο Πιρς Μίτσελ, που μελετούν αρχαία παράσιτα, δείγματα των οποίων συλλέγουν από τα αφυδατωμένα απόβλητα, που βρίσκουν στις τουαλέτες. Και πράγματι στο κάστρο αυτό σώζονται οι τουαλέτες των σταυροφόρων, παρ΄ ότι ο μεγάλος σεισμός που είχε γίνει στην Κύπρο το 1222 - πιστεύεται ότι ήταν τουλάχιστον 7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ - το κατέστρεψε σχεδόν εξ ολοκλήρου. Οι τουαλέτες όμως, που βρίσκονταν στο κατώτερο επίπεδο του κτίσματος διασώθηκαν.

Κατασκευασμένες ώστε να χωράει ακριβώς ένα άτομο με την οπή του καθίσματος σε σχήμα μισοφέγγαρου είχαν από κάτω φυσικά, έναν υπόνομο. Κάτω από το μικροσκόπιο λοιπόν οι ερευνητές είδαν ότι αυτά τα δείγματα περιείχαν τα αυγά των δύο πιο κοινών παρασίτων στον άνθρωπο - συγκεκριμένα στο έντερο - προκαλώντας του σοβαρότατα προβλήματα.

Πρόκειται βέβαια για μία μελέτη δυσάρεστη, πολύ χρήσιμη όμως για τους αρχαιολόγους προκειμένου να σχηματίσουν μία ακριβέστερη εικόνα για την διατροφή, την υγεία και τον τρόπο ζωής τωνανθρώπων της εποχής. Άλλωστε τα παράσιτα που περιγράφονται στην συγκεκριμένη μελέτη είναι σχεδόν τα αρχαιότερα που έχουν βρεθεί στην Κύπρο δεδομένου ότι είναι τα ίδια με αυτά που βρέθηκαν από αντίστοιχες μελέτες στις νεολιθικές θέσεις της Κύπρου, την Χοιροκοιτία και τον Σιλλουρόκαμπο (9η - 8η π. Χ. χιλιετία).

Το ενδιαφέρον στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι τα παράσιτα αυτά θα πρέπει να συνέβαλλαν στον θάνατο πολλών σταυροφόρων, μαζί με την πείνα και τις κακουχίες βέβαια, όπως επισημαίνει ο Πιρς Μίτσελ. Όπως έχει υπολογιστεί κατά την διάρκεια μιας σταυροφορίας δύο - τριών ετών, οι ευγενείς και οι κληρικοί που λάμβαναν μέρος είχαν εξίσου πιθανότητες να σκοτωθούν σε μία μάχη ή να πεθάνουν από την ασιτία ή από ασθένειες.

Πηγή: Μ. Θερμού, Το Βήμα