Η Ίκλαινα και η γένεση των µυκηναϊκών κρατών

Στα πλαίσια της 7ης συνάντησης του Μυκηναϊκού Σεμιναρίου ο κ. Μιχ. Β. Κοσµόπουλος,  Καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστηµίου Missouri-...

Στα πλαίσια της 7ης συνάντησης του Μυκηναϊκού Σεμιναρίου ο κ. Μιχ. Β. Κοσµόπουλος, Καθηγητής Αρχαιολογίας του Πανεπιστηµίου Missouri-St. Louis και Τακτικό Μέλος της Ακαδηµίας Επιστηµών St. Louis, θα πραγματοποιήσει ομιλία με θέμα: "Η Ίκλαινα και η γένεση των µυκηναϊκών κρατών" την Πέμπτη 29 Μαΐου 2014 στις 19:00 στο Αµφιθέατρο Α. Αργυριάδη (Κεντρικό Κτήριο Πανεπιστηµίου Αθηνών, Πανεπιστηµίου 30).

Είναι γενικά αποδεκτό ότι τα µυκηναϊκά κρατικά µορφώµατα δηµιουργήθηκαν από προϋπάρχουσες αυτόνοµες ηγεµονίες ή τοπαρχίες (αναφερόµενες ως “chiefdoms”). Κατά την Πρώιµη Μυκηναϊκή περίοδο ορισµένοι τοπικοί ηγεµόνες απέκτησαν µεγαλύτερη ισχύ από άλλους και άρχισαν να ενσωµατώνουν τα εδάφη των γειτόνων τους στο διοικητικό ιστό των δικών τους ηγεµονιών. Έτσι, οι πρώιµοι αυτοί ηγεµόνες επέκτειναν τις επικράτειές τους και έθεσαν τις βάσεις για τη µετεξέλιξη των ηγεµονιών ή τοπαρχιών τους στα ανακτορικά κρατικά µορφώµατα της Ύστερης Μυκηναϊκής εποχής. 

Οι µηχανισµοί που κίνησαν τις διαδικασίες αυτές δεν είναι ακόµη επαρκώς γνωστοί. Για αρκετό καιρό η ανάδυση κάποιας αυστηρής πολιτικής ιεραρχίας και κοινωνικής διαστρωµάτωσης σε συγκεκριµένες θέσεις είχε θεωρηθεί ο βασικός κινητήριος µοχλός των εξελίξεων που οδήγησαν στη γένεση των Μυκηναϊκών ανακτορικών µορφωµάτων. Ωστόσο, η εικόνα αυτή στηριζόταν κυρίως σε στοιχεία που είχαν προκύψει από την έρευνα των µεγάλων ανακτορικών κέντρων. Πρόσφατες σχετικές θεωρητικές προσεγγίσεις έχουν επισηµάνει την καθοριστική επίδραση που έπαιξαν εξελίξεις εκτός των ανακτορικών θέσεων στις διαδικασίες γένεσης και εδραίωσης των ανακτορικών κρατιδίων. 

Επιφανειακές έρευνες στην Αργολίδα και τη Μεσσηνία κατά τη δεκαετία του 1990 και στην Κορινθία κατά τη δεκαετία του 2000 κατάφεραν να ‘διορθώσουν’ σε µεγάλο βαθµό την ανισορροπία που είχε δηµιουργήσει αυτή η µονοµερής θεώρηση των αρχαιολογικών δεδοµένων. Χάρη στις έρευνες αυτές είµαστε τώρα σε θέση να κατανοήσουµε καλύτερα το ρόλο που έπαιζαν τα περιφερειακά οικιστικά κέντρα στην οικονοµική και πολιτική ζωή των µυκηναϊκών κρατών. 

Παρά τα νέα αυτά δεδοµένα από τις επιφανειακές έρευνες, µέχρι πρόσφατα (και µε λίγες εξαιρέσεις, όπως αυτή των Νιχωρίων) δεν είχε υπάρξει συστηµατική ανασκαφή µεγάλων µη ανακτορικών οικισµών, µε σκοπό τη διερεύνηση της συµβολής τους στη γένεση των µυκηναϊκών κρατών. 

Οι ανασκαφές της Eν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας στην Ίκλαινα Μεσσηνίας έχουν έρθει να γεµίσουν αυτό το κενό µέσω της συστηµατικής και διεπιστηµονικής έρευνας µιας από τις επαρχιακές πρωτεύουσες του βασιλείου της Πύλου. Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως εκτεταµένο οικισµό που περιλαµβάνει δύο µεγάλα κτηριακά συγκροτήµατα, µνηµειώδες Κυκλώπειο άνδηρο, πλακόστρωτες αυλές και δρόµους, σύνθετο αποχετευτικό σύστηµα, σπίτια, εργαστήρια και υπαίθριο ιερό. Το πιο απρόσµενο εύρηµα υπήρξε θραύσµα πινακίδας Γραµµικής Β, από αποθέτη µε ίχνη καύσης και κεραµική χρονολογούµενη από την ΥΕ ΙΙΒ έως και την πρώιµη ΥΕ ΙΙΙΑ2 φάση. Η ίδια η ύπαρξη αυτής της πινακίδας ανατρέπει τα δεδοµένα για την εξάπλωση και χρονολόγηση της µυκηναϊκής γραφειοκρατικής διοίκησης και γραφογνωσίας. 

Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα των ανασκαφών σε µία προσπάθεια να αξιολογηθεί η σηµασία της Ίκλαινας για την γένεση, εξέλιξη, λειτουργία και οργάνωση του µυκηναϊκού κράτους της Πύλου.

Πηγή: Αιγεύς