H Κόρη της Θήρας επέστρεψε σπίτι

Το εμβληματικό αρχαϊκό άγαλμα της Κόρης της Θήρας των 2,48 μέτρων υποδέχεται από σήμερα τους επισκέπτες στην έκθεση «Κυκλαδίτισσες: Αγνωστες...

Το εμβληματικό αρχαϊκό άγαλμα της Κόρης της Θήρας των 2,48 μέτρων υποδέχεται από σήμερα τους επισκέπτες στην έκθεση «Κυκλαδίτισσες: Αγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων», με την οποία εγκαινιάζεται το ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θήρας στη Σαντορίνη. Αριστερά διακρίνεται η εμβληματική τοιχογραφία από το Ακρωτήρι της Σαντορίνης, που παρουσιάζει τις «Γυναίκες στο Αδυτο». [Credit: Ανδρέας Σαντρουζάνος / Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]

Εκ πρώτης όψεως μοιάζει απλή, σαν ένα μεταλλικό κουτί. Το οποίο όμως κρύβει στο εσωτερικό του έναν σύνθετο μηχανισμό με μεταλλικές δοκούς, τσιμεντένιους κυβόλιθους και δύο επιφάνειες με συγκεκριμένο συντελεστή τριβής. Είναι η νέα βάση της περίφημης Κόρης της Θήρας, που προσφέρει υψηλή αντισεισμική προστασία στο υπερφυσικού μεγέθους αρχαϊκό άγαλμα και μπορεί να απορροφήσει σεισμικές εντάσεις, ακόμη κι αν φτάνουν τα 8 Ρίχτερ.

Η ηλικίας 2.700 ετών, ύψους 2,48 μέτρων και βάρους περίπου 500 κιλών Κόρη απελευθερώνεται έτσι από το παλιό δαχτυλίδι στη μέση της και από τις τέσσερις αντηρίδες που τη στήριζαν, ενώ μικρή είναι και η επέμβαση στο ναξιακό μάρμαρο από το οποίο κατασκευάστηκε το γλυπτό.

Αποψη από την έκθεση. Στο κέντρο ξεχωρίζει το άγαλμα της Ελαφηβόλου Αρτέμιδος από τη Δήλο της Ελληνιστικής Εποχής. 
[Credit: Ανδρέας Σαντρουζάνος / Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]

Η νέα βάση συνοδεύει την Κόρη στη μόνιμη πλέον έδρα της, το ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας, που εγκαινιάστηκε χθες με την έκθεση «Κυκλαδίτισσες: άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων», που διοργανώνουν το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και το υπουργείο Πολιτισμού μαζί με τον Δήμο Θήρας και η οποία παρουσιάστηκε ήδη στο Μέγαρο Σταθάτου. Η βάση, που σχεδιάστηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (σε μελέτη του ομότιμου καθηγητή ΕΜΠ Βλάση Κουμούση), επιτρέπει επίσης την ευκολότερη μεταφορά της Κόρης. Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη μνημόνευσε χθες την πρώτη αντισεισμική βάση που είχε κατασκευαστεί για τον Ερμή του Πραξιτέλους πριν από 25 χρόνια, τονίζοντας ότι στο μεταξύ έχει αποκτηθεί μεγαλύτερη γνώση και εμπειρία, ενώ ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρης Αθανασούλης, χαρακτήρισε τη βάση της Κόρης ως «τεχνικό επίτευγμα».

Η νέα βάση συνοδεύει την Κόρη στη μόνιμη πλέον έδρα της, το ανακαινισμένο Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας, που εγκαινιάστηκε χθες με την έκθεση «Κυκλαδίτισσες: άγνωστες ιστορίες γυναικών των Κυκλάδων», που διοργανώνουν το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και το υπουργείο Πολιτισμού μαζί με τον Δήμο Θήρας και η οποία παρουσιάστηκε ήδη στο Μέγαρο Σταθάτου. Η βάση, που σχεδιάστηκε από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (σε μελέτη του ομότιμου καθηγητή ΕΜΠ Βλάση Κουμούση), επιτρέπει επίσης την ευκολότερη μεταφορά της Κόρης. Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη μνημόνευσε χθες την πρώτη αντισεισμική βάση που είχε κατασκευαστεί για τον Ερμή του Πραξιτέλους πριν από 25 χρόνια, τονίζοντας ότι στο μεταξύ έχει αποκτηθεί μεγαλύτερη γνώση και εμπειρία, ενώ ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρης Αθανασούλης, χαρακτήρισε τη βάση της Κόρης ως «τεχνικό επίτευγμα».

Το άγαλμα της Αφροδίτης που δένει το σανδάλι της (2ος-1ος αι. π.Χ.) είναι μια νέα προσθήκη στην έκθεση από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας. 
[Credit: Ανδρέας Σαντρουζάνος / Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]

Σχεδιασμένο μετά τον σεισμό του 1956 από τον αρχιτέκτονα Κωνσταντίνο Δεκαβάλλα, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θήρας, στο φρύδι της Καλντέρας της Σαντορίνης, ενσωμάτωνε χαρακτηριστικά του μοντέρνου κινήματος, αλλά έπειτα από δεκαετίες λειτουργίας υπέστη φθορές που δεν αντιμετωπίστηκαν με τη δέουσα φροντίδα και έκλεισε το 2017, ανοίγοντας έκτοτε μόνο για ειδικές περιστάσεις. Με την ανακαίνισή του, που κόστισε 750.000 ευρώ, αποκτά νέες υποδομές και γίνεται πιο προσβάσιμο, χωρίς να αλλοιώνεται η υπόστασή του και τα βασικά χαρακτηριστικά του, όπως το μωσαϊκό του και οι πλάγιοι φεγγίτες που σχεδίασε ο Δεκαβάλλας για την ελεγχόμενη είσοδο του κυκλαδικού φωτός. Ανανεώθηκε επίσης το αίθριό του και τοποθετήθηκαν υαλοστάσια, ενώ καθαιρέθηκαν οι αλλοιώσεις του. Tα παράθυρά του, που κάποτε έβλεπαν στα γύρω νησιά, καλύφθηκαν με τζάμι που κρατάει εκτός την όποια οπτική όχληση προκαλεί η ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη της Σαντορίνης. Αλλάζουν άραγε οι «Κυκλαδίτισσες» στο νέο τους σπίτι προτού ενδεχομένως ταξιδέψουν στο εξωτερικό; Κάτι για το οποίο υπάρχουν ήδη συζητήσεις, όπως ανέφερε η κ. Μενδώνη.

Ο διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Παναγιώτης Ιωσήφ, που συνεπιμελήθηκε την έκθεση μαζί με τον ομόλογό του στο ίδρυμα, δρ Ιωάννη Φάπα και μαζί με τον Δημήτρη Αθανασούλη, τόνισε ότι εξαρχής η έκθεση είχε σχεδιαστεί και για τα δύο μουσεία και σημείωσε ότι ουσιαστικά στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας παρουσιάζεται μια «νέα έκθεση». Η μουσειογραφική μελέτη της εκπονήθηκε από τους τρεις επιμελητές και από τις αρχιτέκτονες Δέσποινα Τσάφου και Κατερίνα Αποστόλου και με μια πρώτη περιήγηση μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι στη νέα τους εκδοχή, οι «Κυκλαδίτισσες» αξιοποιούν το φως του Αρχαιολογικού Μουσείου Θήρας και τους μεγαλύτερους χώρους του, που επιτρέπουν την καλύτερη ανάπτυξη ορισμένων ενοτήτων.

Η Κόρη της Θήρας στη νέα βάση της, που προσφέρει υψηλή αντισεισμική προστασία στο υπερφυσικού μεγέθους αρχαϊκό άγαλμα. 
[Credit: Ανδρέας Σαντρουζάνος / Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης]

Στη Νέα Υόρκη

Πρόκειται για την πρώτη πανκυκλαδική έκθεση που έχει διοργανωθεί ποτέ και η οποία, μέσα από 180 αριστουργήματα, που χρονολογούνται από την προϊστορία μέχρι και τον 19ο αιώνα, παρουσιάζει τη θέση των γυναικών στις νησιωτικές κοινωνίες. Αποτελεί επίσης την πρώτη δράση του μνημονίου συνεργασίας που έχουν υπογράψει το ΥΠΠΟ και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το οποίο περιλαμβάνει και τη δημιουργία μιας ψηφιακής βάσης δεδομένων (corpus) με όλες τις κυκλαδικές αρχαιότητες ανά τον κόσμο, καθώς και ενός Κέντρου Μελέτης του Κυκλαδικού Πολιτισμού στη Νάξο. Σε ερώτηση της «Κ», ο κ. Ιωσήφ ανέφερε ότι μια πρώτη δημόσια δράση του corpus θα γίνει τον Φεβρουάριο του 2026 στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης. Ιδιαίτερη σημασία έχει και ο πολυσέλιδος δεύτερος κατάλογος των «Κυκλαδιτισσών», ο πρώτος στην Ελλάδα με πλήρη φωτογραφική τεκμηρίωση όλων των ενοτήτων της έκθεσης και ο οποίος περιλαμβάνει σημαντικές δημοσιεύσεις για τα εκθέματα, με εκείνη που αφορά την Κόρη της Θήρας να υπογράφεται από την αρχαιολόγο Μάγια Ευσταθίου.

Πηγή: Ν. Ζώης, Καθημερινή