Ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής (1ος Α), η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη (2η Α) και ο μηχανικός Δημήτρης Εγγλέζος (Δ). Ο εντοπισμό...
 |
| Ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής (1ος Α), η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη (2η Α) και ο μηχανικός Δημήτρης Εγγλέζος (Δ). |
Ο εντοπισμός νομισμάτων με το πρόσωπο του Μ.Αλεξάνδρου, αλλά και νομίσματα του 2ου αιώνα π.Χ. και του 3ου αιώνα μ.Χ. είναι το νεώτερο στοιχεία από την ανασκαφή στον αρχαίο τάφο της Αμφίπολης, όπως έγινε γνωστό στη διάρκεια των επιστημονικών ανακοινώσεων, το Σάββατο, στο κατάμεστο αμφιθέατρο του υπουργείου Πολιτισμού.
Οι ανακοινώσεις έγιναν από την επικεφαλής της ανασκαφής και προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών Κατερίνα Περιστέρη, τον αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή και τον πολιτικό μηχανικό Δημήτρη Εγγλέζο.
Κατά την έναρξη της παρουσίασης, ο ομότιμος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Βασίλης Λαμπρινουδάκης χαρακτήρισε το μνημείο της Αμφίπολης λαμπρή ψηφίδα στην ιστορία της Ελλάδας, ενώ τόνισε πως η έρευνα ξεκινά τώρα, μετά την ανασκαφή.
Στη συνέχεια, ο αρχαιολόγος, διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Νίκος Σταμπολίδης είπε χαρακτηριστικά: «Ποτέ κανείς δεν πρέπει να λέει ποτέ όπως και οπωσδήποτε» ενώ τόνισε πως «η σημερινή σύναξη είναι η απαρχή της αλυσίδας των επιστημονικών συμπερασμάτων». Ακολούθησαν οι ομιλίες του αρχιτέκτονα Μιχάλη Λεφαντζή με τίτλο: «Η σχέση του Λέοντος με τον Τύμβο της Αμφίπολης: Αρχιτεκτονικές και οικοδομικές προσεγγίσεις» και του πολιτικού μηχανικού Δημήτρη Εγγλέζου με τίτλο: «Ο ρόλος του πολιτικού μηχανικού κατά την αποκάλυψη του Ταφικού Μνημείου στον Τύμβο Καστά: Παρουσίαση προσωρινών στερεωτικών εργασιών και αναλύσεις για την ερμηνεία και τον έλεγχο ιστορικών υποθέσεων».
«Μένει η μελέτη και δουλειά από δω και πέρα, για να εξηγήσουμε τι εντόπισε η αρχαιολογική σκαπάνη» ανέφερε η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών, Κατερίνα Περιστέρη, η οποία τόνισε: «Ας χαρούμε το μνημείο. Υπομονή για τις απαντήσεις», κατά τη διάρκεια των επιστημονικών ανακοινώσεων για τις ανασκαφικές εργασίες στον Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη, σήμερα στο αμφιθέατρο του υπουργείου Πολιτισμού.
«Ξεκινήσαμε το 2012 σ’ αυτό το λόφο μυστήριο. Ήταν μια πρόκληση. Υπήρχε μια φήμη στους κάτοικους της περιοχής, πως στον Τύμβο Καστά υπήρχε ο “τάφος της Βασίλισσας”, ήταν τα πρώτα λόγια της κας Περιστέρη, η οποία αναφέρθηκε στην αρχή των ανασκαφών από τον Λαζαρίδη, στην ανακάλυψη του περιβόλου των 497 μέτρων και στην επιστροφή των 500 κομματιών του από το Λιθότοπο.
Πέπλο μυστηρίου συνεχίζει να καλύπτει την ταυτότητα του νεκρού, καθώς ακόμα δεν έχει ξεκινήσει η ανθρωπολογική μελέτη. Ενδεχομένως εντός των προσεχών ημερών να ανακοινωθεί η επιστημονική ομάδα που θα αναλάβει την μελέτη.
Το νέο στοιχείο που παρουσιάστηκε σήμερα είναι πως ενώ στον κυρίως θάλαμο δεν βρέθηκαν καθόλου κτερίσματα, στους άλλους χώρους ήρθαν στο φως ευρήματα, όπως νομίσματα του 2ου αιώνα και αγγεία, τα οποία περνούν από τις διαδικασίες καθαρισμού και συντήρησης και θα παρουσιαστούν. Επίσης, υπάρχει αρκετό υλικό κεραμικής που θα μελετηθεί, σύμφωνα με δήλωση της κας Περιστέρη.
Εκνευρισμός για τον σκελετό
«Ο σκελετός ήταν διαταραγμένος, πήραμε τα καλύτερα μέτρα. Τον μεταφέραμε με τα χώματα για να γίνει η καλύτερη δυνατή μελέτη από τους ειδικούς» ανέφερε η υπεύθυνη της ανασκαφής, η οποία δεν έδωσε περισσότερα στοιχεία, όπως και για τα ευρήματα (νομίσματα και αγγεία).
Έπειτα από συνεχείς ερωτήσεις δημοσιογράφων για τον σκελετό που βρέθηκε στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης, η γενική γραμματέας του υπουργείου, κα Λίνα Μενδώνη, λέγοντας: «επειδή έχω εκνευριστεί και με τις ερωτήσεις αλλά και με τις απαντήσεις», ανέφερε πως το κρανίο βρέθηκε σε απόσταση από το ταφικό όρυγμα, ενώ η κάτω γνάθος ήταν εκτός ορύγματος. Επίσης, πρόσθεσε πως βρέθηκαν πλευρά, πόδια και άκρα, περίπου δηλαδή το 80% του σκελετού. Η λεκάνη εντοπίστηκε διαμελισμένη λόγω πτώσης λίθων. Τέλος, ανέφερε πως ο σκελετός παραμένει στο Μουσείο της Αμφίπολης, ενώ αναζητείται εργαστήριο και σύνθεση ομάδων από οστεολόγους, ανθρωπολόγους, αλλά και ιατροδικαστές.
 |
| «Ξεκινήσαμε το 2012 σ’ αυτό το λόφο μυστήριο. Ήταν μια πρόκληση. Υπήρχε μια φήμη στους κάτοικους της περιοχής, πως στον Τύμβο Καστά υπήρχε ο “τάφος της Βασίλισσας”», ήταν τα πρώτα λόγια της κας Περιστέρη (δεξιά). |
«Δεν αναφερόμαστε σε ονόματα» δήλωσε η Κ.Περιστέρη, επαναλαμβάνοντας πως δεδομένης της θέσης του λέοντος στην κορυφή του λόφου, ενδεχομένως ο τάφος να ανήκει σε στρατηγό. Αίσθηση προκάλεσε η απάντησή της ότι «τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί» όταν ρωτήθηκε εάν ο νεκρός μπορεί να είναι μέλος της οικογένειας του Μ.Αλεξάνδρου.
Έπειτα, δε, από επίμονες ερωτήσεις δημοσιογράφων παρουσιάστηκε, για πρώτη φορά, φωτογραφία από τη διαδικασία απομάκρυνσης των οστών, μαζί με τα χώματα, από τον τάφο.
Σύμφωνα με τη γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο σκελετός βρέθηκε αποσπασματικός και σε πληρότητα σχεδόν 100%. Είναι χαρακτηριστικό πως το κρανίο βρέθηκε εκτός του ορύγματος, ενώ μέσα στο όρυγμα βρέθηκε η κάτω γνάθος. Επίσης, έχουν συλλεγεί οστά από τα χέρια, τα πόδια και τη σπονδυλική στήλη, ενώ η λεκάνη που θα μπορούσε να δείξει το φύλο του νεκρού βρέθηκε διαμελισμένη.
Η γγ του ΥΠΠΑ τόνισε ότι τα οστά, τα οποία φυλάσσονται στο αρχαιολογικό μουσείο της Αμφίπολης, αφαιρέθηκαν μαζί με τα χώματα για λόγους προστασίας.
Όσον αφορά στη γεωφυσική διασκόπηση που πραγματοποιείται από τους επιστήμονες του ΑΠΘ και η οποία θα καθορίσει τα επόμενα βήματα των αρχαιολόγων στον Τύμβο Καστά, η κ. Περιστέρη είπε ότι ακριβείς απαντήσεις θα υπάρχουν σε δύο με τρεις μήνες.
Ισχυρή παρουσία τυμβωρύχων
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, ο τάφος αποτελούσε ένα ανοιχτό λατρευτικό μνημείο και οι πρώτοι χώροι του πιθανότητα ήταν επισκέψιμοι.
Ωστόσο, κατά την αρχαιότητα το μνημείο δέχθηκε καταστροφές και συλήσεις. «Ένα τέτοιο μνημείο δεν ήταν εύκολο να μην γίνει στόχος τυμβωρύχων» είπε χαρακτηριστικά η Κ.Περιστέρη.
Όπως ανέφερε ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής, η επίχωση και οι σφραγιστικοί τοίχοι έγιναν κατά τα ρωμαϊκά χρόνια. Ειδικά για τους τοίχους σφράγισης, ο κ. Λεφαντζής είπε ότι κατασκευάστηκαν από υλικό που αφαιρέθηκε από άλλο σημείο του μνημείου.
Η ισχυρή παρουσία τυμβωρύχων είχε διαπιστωθεί άλλωστε μόλις αποκαλύφθηκε ο σκελετός, καθώς στο εσωτερικό του τάφου δεν βρέθηκαν κτερίσματα, παρά μόνο κάποια διακοσμητικά στοιχεία από το φέρετρο του νεκρού.
Προγενέστερο το όρυγμα
Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο το οποίο θα απασχολήσει τους επιστήμονες στη μελέτη του μνημείου είναι η διαπίστωση του πολιτικού μηχανικού Δημήτρη Εγγλέζου ότι το τεχνητό όρυγμα, κάτω από το δάπεδο του τρίτου θαλάμου, στο οποίο βρέθηκε ο σκελετός, προηγήθηκε της θολωτής κατασκευής. Προς το παρόν, όμως, δεν είναι γνωστή η χρονική διαφορά μεταξύ της κατασκευής του ορύγματος και του μνημείου.
Ο κ. Εγγλέζος, ο οποίος αναφέρθηκε αναλυτικά στις εργασίες στερέωσης, υποστύλωσης και αντιστήριξης που έγιναν στο μνημείο, τόνισε ότι ο βασικότερος παράγων καταπόνησης του μνημείο είναι οι αποθέσεις χωμάτων προηγούμενων ανασκαφών.
Για τις Καρυάτιδες
Εκτίμηση για το πώς καταστράφηκε το πρόσωπο της μίας Καρυάτιδας έκανε η κα Περιστέρη, αναφέροντας πως ο συγκεκριμένος χώρος είχε επίχωση άμμου και ένα δοκάρι έπεσε, με αποτέλεσμα να καταλήξει στο πρόσωπο της Καρυάτιδας, καταστρέφοντάς το.
Η έρευνα από το 2012 ώς το 2014
Στην αρχή της ομιλίας της η Κ.Περιστέρη αναφέρθηκε στα στάδια της αρχαιολογικής έρευνας από το 2012 μέχρι το 2014. «Ξεκινήσαμε να βρούμε τι συμβαίνει σε αυτόν τον λόφο-μυστήριο. Κάποιοι υποστήριζαν ότι δεν υπήρχε τίποτα. Αυτό για εμάς ήταν το έναυσμα. Οι ντόπιοι έλεγαν ότι έκρυβε τον τάφο της βασίλισσας» είπε.
Το 2012 ξεκίνησε η οριοθέτηση του τύμβου και το αντίθημα που εντοπίστηκε αποτέλεσε τον «οδηγό» για τη συνέχιση της έρευνας. Εν συνεχεία, σύμφωνα με την κ. Περιστέρη, βρέθηκαν τα μαρμάρινα μέλη του ταφικού περιβόλου, ενώ μόλις φέτος, στα τελευταία 30-40 μέτρα του περιβόλου, εντοπίστηκε η είσοδος του μνημείου.
Η καταστροφή του περιβόλου διαπιστώθηκε το 2013. Όπως προέκυψε από τα στοιχεία της έρευνας, η απομάκρυνση αρχιτεκτονικών μελών, που χρησιμοποιήθηκαν για άλλους σκοπούς, όπως η κατασκευή φραγμάτων, έγινε κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
«Τώρα ξεκινάει το δύσκολο έργο, η μελέτη που θα μας δώσει τα συμπεράσματα» τόνισε η επικεφαλής της ανασκαφής.
Για τη χρονολόγηση του μνημείου, η κ. Περιστέρη επανέλαβε τόσο το ψηφιδωτό, όσο και τα υπόλοιπα ευρήματα δείχνουν το τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ.
Ειδικά για το ψηφιδωτό με την αρπαγή της Περσεφόνης, η κ. Περιστέρη είπε ότι έχουν βρεθεί αρκετές ψηφίδες και αυτή την περίοδο γίνεται η συγκόλληση. «Είμαστε σε καλό δρόμο, ώστε να βάλουμε τα κομμάτια στη θέση τους» ανέφερε.
Κ. Περιστέρη: «Δεν απαντώ σε θεωρίες συνωμοσίας»
Σχολιάζοντας παλαιότερη δήλωσή της πως στην Αμφίπολη είναι θαμμένος Μακεδόνας στρατηγός, η κα Περιστέρη ανέφερε: «Με ένα λιοντάρι στην κορυφή και ένα τέτοιο τεράστιο μνημείο θα μπορούσε να είναι στρατηγός, είχα πει όταν με ρωτήσατε παλιότερα. Όταν βρέθηκε ο σκελετός, δεν θα μπορούσε ποτέ ένας αρχαιολόγος να πει αν είναι άνδρας ή γυναίκα. Μιλάω με βάση το ίδιο το μνημείο. Είπα ότι όταν υπάρχει ένα λιοντάρι στην κορυφή θα μπορούσε να είναι στρατηγός. Δεν απαντώ σε θεωρίες συνωμοσίας ότι εκεί είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος». Σε ερώτηση για το αν υπάρχει ενδεχόμενο ο νεκρός να είναι κάποιος από τη βασιλική οικογένεια των Τημενιδών η κα Περιστέρη είπε χαρακτηριστικά: «δεν συζητάμε ονόματα».
Δυνατή η ανασύσταση του περιβόλου
Η επικεφαλής των ανασκαφών ανέφερε πως στον χώρο της Αμφίπολης οργίαζε η αρχαιοκαπηλεία, ενώ αρχικά ο περίβολος μπροστά από τα σκαλοπάτια ήταν ανοιχτός και μετά τον έκλεισαν, «άρα ο τύμβος ήταν κάποτε επισκέψιμος», δήλωσε η κα Περιστέρη.
Ο αρχιτέκτονας Mιχάλης Λεφαντζής ανέφερε πως χίλια και πλέον μέλη από τη βάση του λέοντος και τον περίβολο εντοπίσθηκαν το 1916 διάσπαρτα. Ανάμεσά τους έντεκα κομμάτια του γλυπτού του λέοντος σε φράγματα, τα οποία έμειναν εκεί μετά από αποτυχημένη προσπάθεια Βρετανών να τα μεταφέρουν στη χώρα τους. Επίσης, είπε πως είναι δυνατή η ανασύσταση μέρους του περιβόλου και της βάσης του γλυπτού, ενώ έκανε αναφορά και σε ίχνη και από έναν αρχαίο γερανό, με τον οποίον αφαιρέθηκαν κομμάτια του περιβόλου.
Έπεται συνέχεια
«Τι να πρωτοπρολάβουμε να κάνουμε; Τώρα τελείωσε η ανασκαφή. Θέλουμε το χρόνο μας για να κάνουμε σωστά τις ενέργειες που ακολουθούν. Τελειώσαμε την ανασκαφή στον τύμβο Καστά, υπάρχουν όμως πολλά πράγματα που έχουμε να κάνουμε γύρο από τον περίβολο» ανέφερε η κα Περιστέρη, τονίζοντας πως ελπίζει του χρόνου να συνεχίσουν σε άλλο σημείο. «Η γεωσκόπηση που γίνεται θα δείξει αν υπάρχουν κι άλλοι τάφοι στην Αμφίπολη» είπε χαρακτηριστικά.
Πηγή: Γ. Κουλουβάρης, Ναυτεμπορική, in.gr, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια