Κατολισθήσεις και «ρωγμές» στην Αμφίπολη

Μπορεί οι κατολισθήσεις των χωμάτων στον λόφο Καστά, λόγω των μεγάλων βροχοπτώσεων του φετινού χειμώνα αλλά και των εκτεταμένων αποχωμ...

Μπορεί οι κατολισθήσεις των χωμάτων στον λόφο Καστά, λόγω των μεγάλων βροχοπτώσεων του φετινού χειμώνα αλλά και των εκτεταμένων αποχωματώσεων, να μην απειλούν το ίδιο το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης, όπως τουλάχιστον διαβεβαιώνουν οι υπεύθυνοι της ανασκαφής, σοβαρότεροι όμως είναι οι τριγμοί που έχουν προκληθεί στη διεπιστημονική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη και ήρθαν στην επιφάνεια με αφορμή την 28η Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Εργο στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Η Συνάντηση έγινε στην αίθουσα του παλιού κίτρου της Φιλοσοφικής στη Θεσσαλονίκη, από την οποία απουσίασε η αρχαιολόγος της Αμφίπολης, με αποτέλεσμα να επικριθεί από συναδέλφους της.

Την ίδια ώρα ο διευθυντής Αρχαιολογικών Εργων - Μελετών Γεωλογίας και Παλαιολογίας της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας Ευάγγελος Καμπούρογλου και μέλος της διεπιστημονικής ομάδας της ανασκαφής του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης έσπευσε να δηλώσει συμμετοχή με δική του εισήγηση στην Αρχαιολογική Συνάντηση, αμφισβητώντας κάποιους από τους ισχυρισμούς της αρχαιολόγου. Επικεντρώθηκε μάλιστα σε τρία σημεία. Διαφωνεί με την υπόθεση ότι ο γνωστός Λέων της Αμφίπολης είχε τοποθετηθεί στην κορυφή του λόφου, ενώ ισχυρίζεται ότι ο λόφος Καστά είναι φυσικός και δεν είναι τεχνητός τύμβος. Και ακόμη ότι ο κιβωτιόσχημος τάφος που βρέθηκε στο βάθος του τρίτου θαλάμου είναι πολύ μεταγενέστερος της κατασκευής του συνολικού ταφικού μνημείου. Μία συμμετοχή για την οποία υπήρξε πολύ παρασκήνιο, με μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής να αποκαλύπτουν στο «Εθνος της Κυριακής» ότι τους τηλεφώνησε η ίδια η Κ. Περιστέρη απαιτώντας να του απαγορευτεί η εισήγηση. «Της απαντήσαμε ότι εμείς δεχόμαστε εισηγήσεις συναδέλφων, δεν απορρίπτουμε. Δεν έχουμε αυτό το δικαίωμα. Μακάρι να έρχονται όσο το δυνατόν περισσότεροι και να μιλούν», μας είπε μέλος της Επιτροπής.

Η ίδια η Κ. Περιστέρη προσέφυγε και στο υπουργείο Πολιτισμού, καταγγέλλοντας τον συνάδελφό της για παραβίαση του κανονισμού και του ίδιου του αρχαιολογικού νόμου, ζητώντας να μη γίνει η εισήγηση. Με δηλώσεις της αμφισβήτησε επίσης τη συμβολή του στο έργο της επιστημονικής ομάδας της ανασκαφής, ενώ για τη μη συμμετοχή της στη αρχαιολογική συνάντηση της Θεσσαλονίκης είπε ότι η ίδια και οι συνεργάτες της έκριναν ότι υπάρχει ανάγκη συστηματικής μελέτης του ανασκαφικού υλικού, όλων των ειδικοτήτων, που βρίσκονται σε εξέλιξη, έτσι ώστε να γίνουν οι ανακοινώσεις πληρέστερα στο επόμενο συνέδριο.

Διαφωνίες και αμφισβήτηση

Ένα σημαντικό μέρος του κόσμου των αρχαιολόγων, όπως φάνηκε και στην Αρχαιολογική Συνάντηση της Θεσσαλονίκης, εκφράζει διαφωνίες και αμφισβητήσεις για την τακτική που ακολούθησε και ακολουθεί η επικεφαλής της ανασκαφής της Αμφίπολης, αν και της αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα του ευρήματος του ταφικού μνημείου. Ως μοναδικής αρχιτεκτονικής και διακόσμησης ταφικό μνημείο που ξεπερνά κάθε προσδοκία το χαρακτήρισε μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής.

Η Κατερίνα Περιστέρη επικρίθηκε από συναδέλφους της εξαιτίας της απουσίας της
από την 28η Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη.

Η απουσία, όμως, της Κ. Περιστέρη από την τριήμερη συνάντηση, που ολοκληρώθηκε χθες, αν και της είχαν δώσει κατ' εξαίρεση τη δυνατότητα να συμμετάσχει ακόμη και την τελευταία στιγμή, με όποιον τρόπο θα επέλεγε η ίδια, έστω και με μία πρώτη παρουσίαση των βασικών αρχαιολογικών πληροφοριών, όπως τόνιζαν, σχολιάστηκε αρνητικά από πολλούς.

Πολύ περισσότερο, όπως είπε στην εισαγωγική ομιλία εκ μέρους της Οργανωτικής Επιτροπής ο καθηγητής της Προϊστορικής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Στέλιος Ανδρέου, που η κ. Περιστέρη επέλεξε να μιλήσει αλλού. «Για τις πρόσφατες απόψεις της αρχαιολόγου για τα ευρήματα θα αρκεστούμε πάλι στις δηλώσεις της στον Τύπο, ενώ θα ζηλέψουμε λίγο τους Παριζιάνους συναδέλφους μας που είχαν πρόσφατα την ευκαιρία να δουν κάποιες από τις εικόνες της ανασκαφής και των ευρημάτων», είπε υπαινικτικά.

Η κακοκαιρία είχε ως αποτέλεσμα να σχιστούν και να φύγουν
από τη θέση τους οι μουσαμάδες στην είσοδο του μνημείου.

Η τελευταία αναφορά είχε να κάνει με την παρουσίαση των ευρημάτων του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης, την οποία έκανε η Κ. Περιστέρη στη Γαλλική Σχολή Αρχαιολογίας στο Παρίσι τον περασμένο Δεκέμβριο. Η παρουσίαση, πάντως, αυτή φαίνεται πως δεν ήταν και τόσο ειδυλλιακή, όπως έλεγαν στην αρχαιολογική συνάντηση, αφού δεν έλειψαν και κάποιες παρεμβάσεις που στενοχώρησαν την Ελληνα αρχαιολόγο.

Ανεξάρτητα από τις τελευταίες εξελίξεις και τις διαμάχες μεταξύ των αρχαιολόγων -δεν έλειψαν και για άλλες ανακαλύψεις- είναι γεγονός ότι η ανασκαφή της Αμφίπολης συνεχίζει να προκαλεί το ενδιαφέρον τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. «Χωρίς αμφιβολία και τα ίδια τα αρχαιολογικά ευρήματα του λόφου Καστά θα αποτελέσουν -και δίκαια- το επίκεντρο μακρόχρονων συζητήσεων μεταξύ των ειδικών, μόλις γίνουν γνωστές, με έγκυρο τρόπο, οι σχετικές με αυτό αρχαιολογικές πληροφορίες», όπως επισήμανε και ο εκπρόσωπος της Οργανωτικής Επιτροπής της Αρχαιολογικής Συνάντησης Στέλιος Ανδρέου.

Η επόμενη μέρα

Εκείνο, πάντως, που παραμένει ως ερωτηματικό είναι ο τρόπος που θα συνεχιστεί η ανασκαφή στην Αμφίπολη στη νέα περίοδο και με ό,τι τη συνοδεύει και κυρίως η στάση που θα ακολουθήσει η νέα ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού. Σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα όλες οι εργασίες έχουν σταματήσει στον χώρο του μνημείου, ενώ η Κ. Περιστέρη έσπευσε να δηλώσει αυτές τις μέρες ότι η ανασκαφική της ομάδα είναι σε αναμονή για τη συνέχιση των εργασιών και αναμένει την απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού. Οπως φαίνεται, όμως, έχουν τεθεί μία σειρά από προβλήματα.

Χωμάτινοι όγκοι στον λόφο Καστά υποχώρησαν λόγω των έντονων βροχοπτώσεων του χειμώνα
αλλά και των εκτεταμένων αποχωματώσεων.

Σε πρόσφατη παρέμβασή της η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Πολυξένη Αδάμ Βελένη, με βαρύνοντα ρόλο στα αρχαιολογικά πράγματα και με ιδιαίτερες σχέσεις με τη νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού, έσπευσε να επισημάνει κάποιες σημαντικές «ανορθογραφίες» αναφορικά με την ανασκαφή της Αμφίπολης. Οπως επισήμανε, «η ανασκαφή ξεκίνησε ως δήθεν σωστική για την προστασία από αρχαιοκαπηλία, αλλά ποτέ δεν έλαβε τις ευλογίες, τις οδηγίες και τους περιοριστικούς όρους του ΚΑΣ, όπως υποχρεούνται όλες οι ανασκαφές, ούτε τηρήθηκαν οι απαιτούμενες προδιαγραφές μίας συστηματικής ανασκαφής, όπως πραγματικά ήταν».

Την προηγούμενη περίοδο, βέβαια, υπήρχε η απευθείας βοήθεια και κάλυψη που έδινε η ίδια η πρώην γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία φρόντιζε να διορθώνει η ίδια «ανορθογραφίες» της ανασκαφέως. Όμως, όπως λένε αρχαιολογικοί κύκλοι, το θέμα της Αμφίπολης είναι καιρός πλέον να απασχολήσει το ΚΑΣ. «Το μνημείο χρήζει άμεσης ορθολογιστικής αντιμετώπισης από ομάδα ειδικών (όχι απαραίτητα «διασήμων»), οι οποίοι θα σκύψουν πάνω του με τη δέουσα προσοχή», υποστηρίζει η Π. Αδάμ Βελένη.

Για ανασκαφικές «ανορθογραφίες» έκανε λόγο η διευθύντρια
του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Πολυξένη Αδάμ Βελένη.

Όμως υπάρχουν και άλλα θέματα-προβλήματα. Η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Γρηγ. Τσόκα, που ξεκίνησε τη γεωφυσική διασκόπηση και τη γεωλογική χαρτογράφηση του λόφου Καστά και όπως είχε ανακοινωθεί μέσω των ηλεκτρικών τομογραφιών, εντόπισε αντιστατικές δομές, οι οποίες πιθανόν να είναι αρχαίες κατασκευές, υποχρεώθηκε όπως πληροφορούμαστε να σταματήσει το έργο της. Κι αυτό γιατί εξαντλήθηκε το κονδύλι της χρηματοδότησης το οποίο διέθεσε το ΑΠΘ. Ετσι η επιστημονική ομάδα βρίσκεται σε αναμονή και μόλις βρεθεί το απαιτητό κονδύλι θα είναι σε θέση να συνεχίσει την εργασία της, ιδιαίτερα χρήσιμη για τη συνέχιση των όποιων συμπληρωματικών ανασκαφών στον λόφο.

Για το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης, όμως, πρόκειται να «μιλήσουν» σύντομα και η πρώην γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Λ. Μενδώνη και η καθηγήτρια του ΑΠΘ Αν. Παναγιωταρέα, που ήταν η υπεύθυνη ενημέρωσης σε όλη τη διάρκεια της ανασκαφής.

Πηγή: Χρ. Τελίδης, Έθνος