Τα παιχνίδια και ο αθλητισμός από την αρχαιότητα έως τον 20ο αιώνα

Την Πέμπτη 13 Αυγούστου 2015 ο Πολιτιστικός και Εξωραϊστικός Σύλλογος Λογκανίκου συνδιοργάνωσε με το Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού και Περ...

Την Πέμπτη 13 Αυγούστου 2015 ο Πολιτιστικός και Εξωραϊστικός Σύλλογος Λογκανίκου συνδιοργάνωσε με το Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού και Περιβάλλοντος την διάλεξη και την εκπαιδευτική δράση με θέμα: «Τα παιχνίδια και ο αθλητισμός από την αρχαιότητα έως τον 20ο αιώνα».

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και την παρουσίαση του θέματος επιμελήθηκε  και παρουσίασε ο αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας κ. Λεωνίδας Σουχλέρης. Η εκπαιδευτική δράση απευθυνόταν σε παιδιά της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και χωρίζονταν σε τρεις ενότητες: 

α) Τα  αθλήματα των Ολυμπιακών αγώνων αλλά και των υπολοίπων ιερών αγώνων στην αρχαιότητα (Νέμεια, Ίσθμια, Πύθια, Δήλια κτλ.) όπως αυτά αναπαριστάνονται στην ελληνική τέχνη (αγγειογραφία, γλυπτική, μικροτεχνία, ψηφιδωτά, ζωγραφική κτλ.) και η επιβίωση αυτών στον σύγχρονο αθλητισμό (Παγκόσμιους και Ολυμπιακούς αγώνες κτλ.)

β) Η απεικόνιση παιχνιδιών αλλά και του τρόπου που διεξάγονταν μέσα από εικονογραφικά πρότυπα της  αρχαίας ελληνικής τέχνης (αγγειογραφία, χαλκοπλαστική, ζωγραφική κτλ.)  και η επιβίωση αυτών των παιχνιδιών στον ελλαδικό χώρο έως και τον 20ο αιώνα, 

γ) Η απεικόνιση των παιδιών στην Βυζαντινή τέχνη μέσα από τον τοιχογραφικό διάκοσμο των Βυζαντινών ναών του Λογκανίκου  και μια νέα ερμηνεία για την κτητορική παράσταση στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου («Παναγία»), όπου σώζεται η απεικόνιση του κτήτορα και του γιού του.

Στην πρώτη ενότητα παρουσιάστηκαν αθλήματα από την κολύμβηση, από τους αγώνες δρόμου (στάδιον, δίαυλος), την οπλιτοδρομία, τον δόλιχο (αγώνας αντοχής), τα αθλήματα του πένταθλου (άλμα, δίσκος, ακόντιο, δρόμος, πάλη), τα βαρέα άθλα (πάλη, πυγμή, παγκράτιον) και τα ιππικά αγωνίσματα (αρματοδρομίες και ιπποδρομίες). Έγινε ακόμα αναφορά και για ομαδικά αθλήματα και κυρίως για όσα από αυτά σχετίζονταν με την χρήση της σφαίρας (μπάλας) όπως  η επίσκυρος («ποδόσφαιρο»), η φαινίνδα, το ρωμαϊκό «harpastum», η απόρραξις, η ουρανία σφαίρα, η εφηβική και το επίκοινος, τα  οποία παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες με την πετοσφαίριση (βόλεϊ), καλοθοσφαίριση και τη χειροσφαίριση (χάντμπολ).

Η  παρουσίαση είχε ξεχωριστό ενδιαφέρον καθώς η απεικόνιση τον αθλημάτων  μέσα από έργα της αρχαίας ελληνικής τέχνης συνδυάστηκε με ανάλογες απεικονίσεις και συγκρίσεις με αντίστοιχο φωτογραφικό υλικό από τους σημερινούς Έλληνες Ολυμπιονίκες και Παγκόσμιους πρωταθλητές, προκειμένου να γίνει ποιο κατανοητό στα παιδιά αλλά και στους μεγαλύτερους ο τρόπος διεξαγωγής αυτών των αθλημάτων. Παράλληλα για την αμεσότερη επικοινωνία με τα παιδία σημαντικό ρόλο στην παρουσίαση των αθλημάτων είχαν και τα κόμικς που αναφέρονταν στην αρχαιότητα ( «Ο Αστερίξ στους Ολυμπιακούς αγώνες» κ.αλ.). Τέλος ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στα αθλήματα που πραγματοποιούνταν στην Σπάρτη στο πλαίσιο της εκπαίδευσης των νέων Σπαρτιατών κάνοντας ιδιαίτερη μνεία τόσο στην συμμετοχή των κοριτσιών στην άθληση όσο και στην συμμετοχή και στις νίκες των Σπαρτιατών αθλητών στους Ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητας. Ξεχωριστεί αναφορά έγινε και στην πρώτη γυναίκα που στέφτηκε Ολυμπιονίκης στην αρχαιότητα, την Σπαρτιάτισσα πριγκίπισσα Κυνίσκα καθώς τα άλογα της στις αρματοδρομίες κέρδισαν δύο φορές σε Ολυμπιακούς Αγώνες το 396 και το 392 π.Χ.  

Στην αναφορά του στην αρχαία Σπάρτης ο αρχαιολόγος κ. Λεωνίδας Σουχλέρης παρουσίασε μοναδικά ευρήματα από χάλκινα ειδώλια αθλητών, του Σπαρτιατικού εργαστηριού, τα οποία βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο καθώς και ανασκαφικά ευρήματα από τις σωστικές ανασκαφές στην πόλη της Σπάρτης όπου έχουν αποκαλυφθεί περίφημα ψηφιδωτά δάπεδα που απεικονίζουν σκηνές από παλαίστρες και γυμναστήρια  με αθλητές να γυμνάζονται στην πάλη και την πυγμή αλλά και μεμονωμένες  παραστάσεις αθλητών με επιγραφές που αναφέρονται  στις νίκες τους στους μεγάλους αγώνες της αρχαιότητας (Ολυμπία, Νέμεια, Ίσθμια κτλ.).

Κλείνοντας την ενότητα αυτή ο κ. Σουχλέρης αναφέρθηκε και σε  εν ενεργεία αθλητές από τον Λογκανίκο που ασχολούνται κυρίως με αγώνες δρόμου και με τον Μαραθώνιο αλλά έγινε και ιδιαίτερη αναφορά στον διάσημο Λογκανικιώτη αθλητή του Αμερικάνικου ποδοσφαίρου και του μπέιζμπολ, Χάρη Αγγάνη (1929 -1956).

Στην δεύτερη θεματική ενότητα ο αρχαιολόγος αναφέρθηκε στα παιχνίδια που τα παιδιά έπαιζαν στους αρχαίους χρόνους και όπως αυτά επιβίωσαν έως και τα τέλη του 20ου αιώνα. Ξεκινώντας ακόμα και από την βρεφική ηλικία ο κ. Λ.  Σουχλέρης παρουσίασε μέσα από απεικονίσεις από την αρχαία ελληνική τέχνη από τα βρεφικά καθίσματα και τις κουδουνίστρες («σείστρο – πλατάγη») έως και τις κούκλες («νευρόσπαστα – πλαγγόνες»), τα αλογάκια και τα αμαξίδια («αθύρματα», «κύλιντρο»), τις  σβούρες («βομβύκια, στρόβιλο, ρόμβο»), τους βόλους και τους αστραγάλους («αστραγαλίζειν», «πεντέλιθα-πεντόβολα») . Στην συνέχεια μίλησε και για τα κλασικά παιχνίδια, όπως αυτά αναφέρονται στις αρχαίες πηγές, το κρυφτό («αποδιδρασκίνδρα»), την τυφλόμυγα («Χάλκη Μυία»), τα αγαλματάκια («ακινήτιδα»), το «κολαβίζειν» (μπιζ), το κουτσό, το γιο –γιό, την σκαπέρδα («Διελκυστίνδα»), την τσόκα («Εἰς ὠμιλλαν») και τα παιχνίδια με τον τροχό («κρικηλασία») και το «κερρητίζειν» (χόκεϊ σε χορτάρι).

Τέλος στην τρίτη ενότητα ο κ. Λ. Σουχλέρης αναφέρθηκε στην απεικόνιση των παιδιών στην Βυζαντινή τέχνη μέσα από τον τοιχογραφικό διάκοσμο των βυζαντινών ναών του Λογκανίκου (Κοίμηση της Θεοτόκου, Άγιο Γεώργιο και Αγ.Αποστόλους) κάνοντας όμως ιδιαίτερη μνεία στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, ο οποίος γίορταζε  στις 15 Αυγούστου. Αναλύθηκαν και ερμηνεύτηκαν οι παραστάσεις της Βαϊοφόρου, των Εισοδίων της Θεοτόκου, της Παναγίας του Πάθους, της Δευτέρα Παρουσίας και της Κοίμησης της Θεοτόκου. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην κτητορική παράσταση του ναού, όπου απεικονίζονται ο κτήτορας - δωρητής και ο γιος του σε δέηση, μπροστά στην όρθια Παναγία με τον Χριστό.  Ο αρχαιολόγος κ. Λ. Σουχλέρης παρουσίασε μια νέα ερμηνεία  για την ταυτότητα του κτήτορα του ναού ο οποίος θα συνδεόταν με τις στρατιωτικές και διοικητικές αρχές του Δεσποτάτου του Μυστρά μέσα από τις νέες ιστορικές και αρχειακές έρευνες που πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια.

Μετά το τέλος της εκδήλωσης μοιράστηκαν δώρα στα παιδιά και τα μέλη του Συλλόγου και οι γονείς των παιδιών πρόσφεραν τοπικά εδέσματα και κεράσματα  σε όσους παρακολούθησαν την εκδήλωση.

Το Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού και Περιβάλλοντος του Δήμου Σπάρτης  εκπροσώπησε η κα. Βίλλη Κακαφλίκα. Η συμμετοχή των παιδιών και των κατοίκων της περιοχής στην πρώτη αυτή εκδήλωση του Πολιτιστικού Συλλόγου Λογκανίκου για την θερινή περίοδο ήταν μεγάλη, γεγονός που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την συνέχιση τέτοιου είδους Πολιτιστικών εκδηλώσεων. 

Τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Λογκανίκου θα ήθελαν να εκφράσουν τις θερμές τους ευχαριστίες στα παιδιά και τους γονείς που συμμετείχαν στην εκδήλωση, στο Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού και Περιβάλλοντος του Δήμου Σπάρτης, στη Σχολική Επιτροπή του Δημοτικού Σχολείου Λογκανίκου, στην Τοπική Κοινότητα Λογκανίκου και στους κυρίους Πολυζώη Μπουζιάνη και Αναστάσιο Παπαναστασίου καθώς και στον αρχαιολόγο κ. Λεωνίδα Σουχλέρη.

Πηγή: Δελτίο Τύπου