To διάσημο γλυπτό του Γιάκομπ Επσταϊν «Γέννησις», από τα πολυτιμότερα αποκτήματα της Ουίτγουορθ, τοποθετήθηκε μπροστά από την είσοδο του ...
 |
| To διάσημο γλυπτό του Γιάκομπ Επσταϊν «Γέννησις», από τα πολυτιμότερα αποκτήματα της Ουίτγουορθ, τοποθετήθηκε μπροστά από την είσοδο του πολυκαταστήματος Selfridge’s στο Μάντσεστερ. |
Απαιτείται ένα νοητικό άλμα, αλλά ας το επιχειρήσουμε μαζί: Φανταστείτε να περάσετε το κατώφλι ενός γνωστού πολυκαταστήματος στο κέντρο της Αθήνας και να δείτε, μοιρασμένα στους ορόφους, μερικά από τα αριστουργήματα της Εθνικής Πινακοθήκης, που είναι τώρα κλειστή. Γύζης στο τμήμα υποδημάτων, Λύτρας στα φορέματα και Ντελακρουά στην είσοδο.
Ύστερα, να πάτε σε ένα γειτονικό σούπερ μάρκετ και να βρείτε εκεί άλλα τόσα σπουδαία έργα, στα τυριά και τα αλλαντικά. Θα το πιστεύατε; Μάλλον όχι, αλλά κάτι τέτοιο συνέβη στο Μάντσεστερ. Η ιστορική Πινακοθήκη Ουίτγουορθ αποφάσισε να δανείσει μερικούς από τους θησαυρούς της σε γειτονικά κτίρια μέχρι να τελειώσουν τα έργα της επέκτασής της. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ψηφίστηκε Μουσείο της Χρονιάς για το 2015 στη Βρετανία, αλλά και καταξιώθηκε στη συνείδηση των πολιτών ως ένας θεσμός που θέλει να υπηρετήσει τη σύγχρονη κοινωνία.
Άλλο ένα παράδειγμα που θα ακουγόταν απίστευτο στη χώρα μας: Ας υποθέσουμε ότι ύστερα από 15 χρόνια προσπαθειών το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης όχι μόνον έχει ανοίξει τις πόρτες του στο κοινό (που δεν έχει...), αλλά αποφασίζει να βοηθήσει πραγματικά τους νέους και δημιουργικούς ανθρώπους. Ενοικιάζει ένα χώρο και τον μετατρέπει σε επιχειρηματική θερμοκοιτίδα, αφιερωμένη στο ντιζάιν, στην αρχιτεκτονική, στη φωτογραφία, στις τεχνολογικές εφαρμογές για τον πολιτισμό κ.λπ. Και για έναν ολόκληρο χρόνο 80 ταλέντα, στα οποία προσφέρεται δωρεάν επαγγελματική στέγη και καθοδήγηση, συγχρωτίζονται και ονειρεύονται μαζί ένα καινούργιο μέλλον. Να, τι σκέφτηκε το New Museum στη Νέα Υόρκη, που θέλησε να σπάσει τα στενά όρια του κτιρίου του στην περιοχή τού (κάποτε κακόφημου) Μπάουερι και να ανοιχτεί στην πόλη. Και κάποτε μερικοί από τους υποτρόφους του που θα ξεχωρίσουν, θα λένε για το πώς ένα μουσείο τούς βοήθησε στα πρώτα τους βήματα.
Νέο κοινωνικό συμβόλαιο
Μουσεία του εξωτερικού, λοιπόν, βλέπουμε να δοκιμάζουν όλα αυτά τα υπέροχα, πρωτοποριακά εγχειρήματα. Με έναν και μόνο στόχο: να φτιάξουν ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με το κοινό τους. Να το κυνηγήσουν, να το σαγηνεύσουν, να μιλήσουν τη γλώσσα των νέων, των ηλικιωμένων, των εργατών, όλων αυτών που συνήθως δεν μπαίνουν στον κόπο να πάνε να δουν μια έκθεση. Και εμείς τα ακούσαμε στη θαυμάσια ημερίδα με τίτλο «Τα μουσεία είμαστε εμείς», που διοργανώθηκε σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη σε μια συνεργασία της πρεσβείας των ΗΠΑ, του Βρετανικού Συμβουλίου και του Μουσείου Μπενάκη, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Αν παραμερίσει κανείς τη μελαγχολία για τη δική μας κατάσταση, θα διαπιστώσει ότι αυτό που λείπει περισσότερο δεν είναι τα χρήματα, όσο η τολμηρή σκέψη και πράξη. Θα τολμούσε η Μαρίνα Λαμπράκη–Πλάκα να δανείσει έργα σε πολυκατάστημα όταν ακόμη δεν έχουμε βρει τι έφταιξε και εκλάπη ο Πικάσο από τη Βασιλίσσης Σοφίας, έπειτα από τόσα χρόνια; Και η Πινακοθήκη Ουίτγουορθ είχε γίνει στόχος διαρρηκτών το 2003, όπου έκλεψαν και εκεί έργα Πικάσο, Βαν Γκογκ και Γκογκέν. Και όμως το αποφάσισαν.
«Δεν δώσαμε απλώς μερικά έργα. Δανείσαμε τα 20 καλύτερα αποκτήματά μας, που μοιράστηκαν στη γειτονιά, πάντα με τρομερές συνθήκες ασφαλείας. Ο κόσμος δεν πίστευε στα μάτια του, αλλά την ίδια στιγμή εκτιμούσε την απόφασή μας», λέει η Εσμέ Γουόρντ, η οποία μίλησε για το πείραμα της Ουίτγουορθ στην «Κ» μετά το βήμα του συνεδρίου στην Αθήνα. «Το σκεπτικό είναι απλό: το μουσείο ήταν κλειστό και η συλλογή είναι για το κοινό και όχι για να τη χαίρεται η αποθήκη. Τη δανείσαμε λοιπόν εκεί όπου είχε πρόσβαση ο κόσμος. Και την απόλαυσαν όλοι, ακόμη και άνθρωποι που δεν είχαν περάσει το κατώφλι μας. Ακόμη και υπάλληλοι σεκιούριτι από άλλα πολυκαταστήματα έτρεχαν, στο διάλειμμα του μεσημεριανού γεύματος, να δουν τον Πικάσο. Δεν είναι θαυμάσιο; Τα έργα έγιναν οι καλύτεροι πρεσβευτές μας».
Η ομάδα της Πινακοθήκης στο Μάντσεστερ έκανε και άλλα επιτυχή πειράματα. Εστειλε τα μέλη της να περάσουν μια ολόκληρη ημέρα σε γειτονικό νοσοκομείο, ένα ίδρυμα για ηλικιωμένους κ.ο.κ. Γυρίζοντας κόμισαν πολύτιμη γνώση στο μουσείο για το πώς πρέπει να προσεγγίσουν αυτές τις ομάδες πληθυσμού και έτσι η Ουίτγουορθ έχει καταπληκτικά προγράμματα για γιατρούς, για την τρίτη ηλικία, για ανάπηρους.
Και οι νέοι; «Αυτό ήταν ένα δύσκολο στοίχημα, όμως τα καταφέραμε. Το ζητούμενο ήταν πώς το μουσείο μας θα γινόταν το μέρος όπου θα ήθελαν οι ίδιοι να πάνε, πώς θα γινόταν το στέκι τους. Μια πρώτη κίνηση που κάναμε πριν από πέντε χρόνια ήταν να αδειάσουμε εντελώς τις αίθουσες από τα έργα. Ύστερα φέραμε τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς και 15 περφόρμερ, που γέμισαν τους χώρους. Ήταν μια κίνηση ματ. Κατόπιν κάναμε αναθέσεις στις αγαπημένες τους νεανικές μπάντες να γράψουν τραγούδια για έργα που είχαμε στη συλλογή και κάναμε συναυλίες μέσα στο μουσείο με τεράστια συμμετοχή της νεολαίας. Ουρές έξω από το μουσείο».
Την πρώτη κίνηση
Η Κάρεν Ουόνγκ από το New Museum, που ετοιμάζεται για μια συνεργασία με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ της Αθήνας, λέει: «Είναι τόσο κρίμα που πολλοί χαρισματικοί νέοι Ελληνες είναι άνεργοι και αβοήθητοι σήμερα.
Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε την κατάσταση εδώ με τη Νέα Υόρκη, όπου υπάρχουν ευκαιρίες και ανταγωνισμός, είναι όμως σαφές ότι ο παραδοσιακός ρόλος του μουσείου ως παθητικής οντότητας έχει χαθεί.
Πρέπει να ορμήσει έξω, στην κοινωνία, να αφουγκραστεί τις ανάγκες και να μάθει να επικοινωνεί με το κοινό.
»Έχει τελειώσει η εποχή όπου καθόσουν και περίμενες να έρθει ο επισκέπτης. Σήμερα πρέπει να κάνεις εσύ τον κόπο, την πρώτη κίνηση. Και να αποδείξεις ότι δεν στέκεσαι κάπου απόμακρα, αλλά συμπάσχεις και συναισθάνεσαι. Αν δεν το κάνεις, τότε το κοινό σου θα είναι οι ίδιοι, και οι ίδιοι, και οι ίδιοι»...
Πηγή: Μ. Πουρναρά, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια