Page Nav

HIDE
HIDE_BLOG

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ:

latest

Το Σινικό Τείχος Qin-Han: Πώς ένα κολοσσιαίο έργο επιτάχυνε την πτώση μιας αυτοκρατορίας

Ένα τμήμα του τείχους Qin. [Credit: Vitsuha / Wikimedia Commons] Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Archaeological Science αποκαλύπ...

Ένα τμήμα του τείχους Qin. [Credit: Vitsuha / Wikimedia Commons]
Ένα τμήμα του τείχους Qin. [Credit: Vitsuha / Wikimedia Commons]

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Archaeological Science αποκαλύπτει ότι η κατασκευή των συνοριακών τειχών κατά τη διάρκεια των δυναστειών Τσιν (221-207 π.Χ.) και Χαν (202-100 π.Χ.) της Κίνας, εκτός από εντυπωσιακό μηχανικό επίτευγμα, αποτέλεσε επίσης βασικό παράγοντα για την κατάρρευση της αυτοκρατορίας. Η έρευνα, με επικεφαλής τον Zehao Li του Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας του Πεκίνου μαζί με μια διεθνή ομάδα, αναλύει για πρώτη φορά λεπτομερώς το ανθρώπινο και υλικοτεχνικό κόστος αυτών των κατασκευών και πώς η υπερφόρτωση πόρων μπορεί να αποσταθεροποίησε το κράτος.

Η δυναστεία Τσιν, η οποία ενοποίησε την Κίνα και έθεσε τα θεμέλια της μελλοντικής αυτοκρατορίας της, έμεινε στην ιστορία για τη σύντομη βασιλεία της και την ταχεία πτώση της. Αν και η παρακμή της έχει ιστορικά αποδοθεί σε πολλαπλούς παράγοντες, όπως εξεγέρσεις και κακή διακυβέρνηση, η νέα μελέτη επισημαίνει μια συγκεκριμένη λεπτομέρεια: την κατασκευή του Σινικού Τείχους στο βορρά. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η τεράστια προσπάθεια για την κινητοποίηση εργατικού δυναμικού, την επιβολή μετεγκαταστάσεων και τη μεταφορά τροφίμων θα ασκούσε μη βιώσιμη πίεση στον πληθυσμό.

Η έρευνα επικεντρώνεται στα τείχη που χτίστηκαν στα βουνά Yin, μια περιοχή που ήταν στρατηγικής σημασίας για την άμυνα κατά των επιδρομών των νομάδων. Μέσω επιτόπιας έρευνας, τρισδιάστατης μοντελοποίησης και ανάλυσης των τεχνικών κατασκευής, η ομάδα υπολόγισε τον χρόνο και το ανθρώπινο δυναμικό που απαιτούνταν για την ανέγερση αυτών των τειχών. Τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά: μόνο το τείχος Qin απαιτούσε 5,5 εκατομμύρια ανθρωποημέρες (το ισοδύναμο ενός ατόμου που εργάζεται για μία ημέρα), χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα σχετικά φρούρια και παρατηρητήρια.


Απεικόνιση της περιοχής μελέτης και των οχυρώσεων: (Α) Επισκόπηση των συστημάτων τειχών Qin-Han με επίκεντρο τα βουνά Yin, (Β) Τα τείχη Qin-Han και τα τμήματα που ερευνήθηκαν (με κίτρινο χρώμα). Από βορρά προς νότο, οι γραμμές αντιπροσωπεύουν το βόρειο τείχος Han, το νότιο τείχος Han και το τείχος Qin. [Credit: L. Zehao et al.]
Απεικόνιση της περιοχής μελέτης και των οχυρώσεων: (Α) Επισκόπηση των συστημάτων τειχών Qin-Han με επίκεντρο τα βουνά Yin, (Β) Τα τείχη Qin-Han και τα τμήματα που ερευνήθηκαν (με κίτρινο χρώμα). Από βορρά προς νότο, οι γραμμές αντιπροσωπεύουν το βόρειο τείχος Han, το νότιο τείχος Han και το τείχος Qin. [Credit: L. Zehao et al.]

Πώς χτίστηκε το τείχος; Πέτρα, χώμα και ιδρώτας

Η μελέτη περιγράφει λεπτομερώς τρεις βασικές μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του τείχους: Οι πέτρινοι τοίχοι χτίστηκαν με ογκόλιθους από τα τοπικά λατομεία, οι οποίοι σκαλίστηκαν και συμπληρώθηκαν με μπάζα. Κάθε μέτρο που κατασκευάστηκε απαιτούσε περίπου 67 ώρες εργασίας. Τείχη από πακτωμένο χώμα, τα οποία κατασκευάζονταν ταχύτερα αλλά ήταν λιγότερο ανθεκτικά, φτιαγμένα με συμπίεση υγρού χώματος σε στρώματα, με ρυθμό 10,6 ώρες ανά μέτρο. Και οι μικτοί τοίχοι που συνδυάζουν λίθο στο εξωτερικό και χώμα στο εσωτερικό.

Επιπλέον, τα παρατηρητήρια (ή «φάροι») ήταν ζωτικής σημασίας για την προειδοποίηση των εισβολών, και μόνο στο τείχος των Τσιν εντοπίστηκαν 828 φάροι, καθένας από τους οποίους διέθετε πλατφόρμες, τοίχους και δωμάτια για τους στρατιώτες. Η κατασκευή τους θα πρόσθετε άλλες 568.100 ανθρωποημέρες στη συνολική προσπάθεια.

Αλλά η κατασκευή του τείχους ήταν μόνο ένα μέρος του προβλήματος, καθώς η σίτιση και η μεταφορά προμηθειών στους εργάτες -πολλοί από τους οποίους στρατολογήθηκαν με τη βία- αποδείχθηκε ακόμη πιο δαπανηρή. Σύμφωνα με ιστορικά αρχεία που παρατίθενται στη μελέτη, κάθε εργάτης χρειαζόταν 1,66 λίτρα σιτηρών την ημέρα, και δεδομένου ότι η παραμεθόριος περιοχή ήταν άνυδρη και αραιά καλλιεργημένη, τα τρόφιμα έπρεπε να μεταφέρονται από την αγροτική ενδοχώρα της αυτοκρατορίας, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.


Ένας από τους πύργους του τείχους Qin. [Credit: Dirrival / Wikimedia Commons]
Ένας από τους πύργους του τείχους Qin.
[Credit: Dirrival / Wikimedia Commons]

Αυτή η μεταφορά ήταν αργή και αναποτελεσματική. Για παράδειγμα, αν το σιτάρι ταξίδευε 1.600 χιλιόμετρα, μόνο το 39% έφτανε στον προορισμό του, ενώ το υπόλοιπο καταναλωνόταν στη διαδρομή από τους μεταφορείς. Για να συντηρηθούν οι 26.015 εργάτες στο τείχος των Τσιν, εκτιμάται ότι χρειάστηκαν 326.975 επιπλέον άνθρωποι μόνο για τη διοικητική μέριμνα, γεγονός που ανέβασε τη συνολική κινητοποίηση σε 13,5 εκατομμύρια ανθρώπους -δηλαδή μεταξύ 34% και 67% του πληθυσμού της αυτοκρατορίας (που εκτιμάται σε 20-40 εκατομμύρια).

Τα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνουν άλλα ταυτόχρονα μεγαλεπήβολα έργα, όπως το Μαυσωλείο του Πρώτου Αυτοκράτορα ή το Παλάτι Epang, διευκρινίζει η μελέτη. Οι συνδυασμένες απαιτήσεις όλων αυτών των έργων θα ήταν κολοσσιαίες, συμβάλλοντας τελικά στην αυτοκρατορική κατάρρευση.


Το μάθημα των Χαν: αποφυγή των λαθών των Τσιν;

Η δυναστεία Χαν, η οποία διαδέχτηκε τους Τσιν, έχτισε επίσης τείχη στην ίδια περιοχή, αλλά με ορισμένες βασικές διαφορές, όπως το χαμηλότερο ανθρώπινο κόστος, καθώς εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι τα σύνορα ήταν ήδη πιο πυκνοκατοικημένα και καλλιεργημένα, μειώνοντας έτσι την ανάγκη για μεταφορές σε μεγάλες αποστάσεις. Τα τείχη τους, αν και μακρύτερα, χτίστηκαν σε μόλις έξι μήνες χάρη στην καλύτερη οργάνωση.


Τρεις κύριες κατηγορίες που απεικονίζονται σχηματικά: (Α) πέτρινοι τοίχοι, (Β) τοίχοι από πακτωμένο χώμα, (C) μικτά υλικά. Παραδείγματα: (D) λιθόκτιστοι τοίχοι (∼2μ ύψος, Hanwula 6ο, με θέα προς τα δυτικά), (Ε) τοίχοι από  πακτωμένο χώμα (καταρρεύσαντες, καλυμμένοι με γρασίδι, Naritu 16ο, με θέα προς τα δυτικά), και (F) μικτοί τοίχοι με πυρήνα από πακτωμένο χώμα και πέτρινη πρόσοψη (καταρρεύσαντες, Naritu 20ο, με θέα προς τα δυτικά). [Credit: Κινεζική Ακαδημία Πολιτιστικής Κληρονομιάς]
Τρεις κύριες κατηγορίες που απεικονίζονται σχηματικά: (Α) πέτρινοι τοίχοι, (Β) τοίχοι από πακτωμένο χώμα, (C) μικτά υλικά. Παραδείγματα: (D) λιθόκτιστοι τοίχοι (∼2μ ύψος, Hanwula 6ο, με θέα προς τα δυτικά), (Ε) τοίχοι από  πακτωμένο χώμα (καταρρεύσαντες, καλυμμένοι με γρασίδι, Naritu 16ο, με θέα προς τα δυτικά), και (F) μικτοί τοίχοι με πυρήνα από πακτωμένο χώμα και πέτρινη πρόσοψη (καταρρεύσαντες, Naritu 20ο, με θέα προς τα δυτικά).
[Credit: Κινεζική Ακαδημία Πολιτιστικής Κληρονομιάς]

Ακόμα κι έτσι, τα ιστορικά αρχεία δείχνουν ότι το άγχος του πληθυσμού παρέμεινε υψηλό. Ένα απόσπασμα από το Shiji (χρονικά της εποχής) που αναφέρεται στη μελέτη περιγράφει: «Οι πολίτες υπέφεραν πολύ κάτω από αυτά τα βάρη... οι προμηθευτές αγωνίζονταν να υποστηρίξουν τις στρατιωτικές εκστρατείες, εξαντλώντας τους πόρους μέχρι να εξαντληθούν οι προμήθειες».

Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το τείχος των Τσιν δεν ήταν η μόνη αιτία της πτώσης της αυτοκρατορίας, αλλά μάλλον το σύμπτωμα ενός μεγαλύτερου προβλήματος: της υπερβολής του κράτους. «Η κατασκευή του τείχους δεν ήταν η ρίζα της αυτοκρατορικής κατάρρευσης- μάλλον, η συστημική πίεση προέκυψε από τις μετακινήσεις των συνόρων και το εθνικό δίκτυο εφοδιασμού που απαιτούνταν για τη συντήρησή τους», γράφουν οι συγγραφείς.

Με άλλα λόγια, η αυτοκρατορία Τσιν μπορεί να είχε «τραβήξει το σχοινί πολύ σφιχτά» προσπαθώντας να προστατεύσει τα σύνορά της διατηρώντας παράλληλα άλλα τεράστια έργα. Μια ιστορική προειδοποίηση για τα όρια της συγκεντρωτικής εξουσίας και το ανθρώπινο κόστος των μεγάλων εγχειρημάτων.


Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Zehao Li, Giacomo Fontana, Andrew Bevan, Rujin Li, Frontier walls, labour energetics and Qin imperial collapse. Journal of Archaeological Science, Volume 181, September 2025, 106313. doi.org/10.1016/j.jas.2025.106313


Πηγή: LBV Magazine

Δεν υπάρχουν σχόλια