Ίχνη βυθισμένης συνοικίας στη Δήλο

Κτιριακά κατάλοιπα που ανακαλύφθηκαν στη δυτική ακτή της Δήλου Λιμενικές εγκαταστάσεις που ήταν άγνωστες στους επιστήμονες μέχρι τώρα,...

Κτιριακά κατάλοιπα που ανακαλύφθηκαν στη δυτική ακτή της Δήλου

Λιμενικές εγκαταστάσεις που ήταν άγνωστες στους επιστήμονες μέχρι τώρα, κατάλοιπα βυθισμένων κτιρίων, είκοσι θραύσματα κιόνων και πεσσών και ένα ακόμα ναυάγιο με άφθονη κεραμική εντοπίστηκαν τον Σεπτέμβριο στη Δήλο. 

Πρόκειται για την ανασκαφή της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, υπό τη διεύθυνση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων. Η πρώτη αυτή συνεργατική υποβρύχια έρευνα πραγματοποιήθηκε στο διάστημα 5 έως 15 Σεπτεμβρίου.

Η έρευνα αφορούσε στη χαρτογράφηση- αποτύπωση των βυθισμένων αρχαιολογικών λειψάνων της δυτικής ακτής της Δήλου και την ενσωμάτωση των κτιριακών αποτυπώσεων και δεδομένων της στο σύστημα (SIG) της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών για τη Δήλο.

Από την υποβρύχια έρευνα καταγράφηκαν κτιριακές κατασκευές άγνωστες μέχρι σήμερα καθώς και δομικό υλικό καθ’ όλο σχεδόν το μήκος της δυτικής ακτογραμμής. Σημαντική είναι η ανακάλυψη ισχυρής κατασκευής πλάτους 4 μ. που πλαισιώνει την ακτή και τον γνωστό μέχρι σήμερα προβλήτα (mole), καθώς και εκτεταμένου αναχώματος βαθύτερα μέσα στη θάλασσα, γεγονός που αλλάζει τα μέχρι τώρα γνωστά δεδομένα της αρχαίας τοπογραφίας στο νησί.

Βορειότερα των κατασκευών αυτών εντοπίστηκε μια συστάδα μεγάλου μεγέθους ογκολίθων από ντόπιο γρανίτη, τοποθετημένη με σκοπό την προστασία της παράκτιας ζώνης από τη θαλάσσια διάβρωση. Ακόμα βορειότερα εντοπίζονται κτιριακά κατάλοιπα, καθώς και είκοσι θραύσματα κιόνων και πεσσών.

Κεραμικά και άλλα μικροαντικείμενα που ανακαλύφθηκαν στο νέο ναυάγιο ρωμαϊκών χρόνων
που εντοπίστηκε στο διάστημα 5 έως 15 Σεπτεμβρίου

Κατά τη διάρκεια των ερευνών εντοπίστηκε επίσης ναυάγιο υστεροελληνιστικών-ρωμαϊκών χρόνων, σημαντικό τμήμα του φορτίου του διασώζεται κάτω από τον αμμώδη πυθμένα (ακέραιοι αμφορείς διαφόρων τύπων, μικρότερα αντικείμενα και χρηστικά είδη).

Όπως εξηγεί η προϊσταμένη της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Αγγελική Σίμωσι, τα οικιστικά κατάλοιπα φαίνεται πως ανήκαν σε δημόσια κτίρια που βυθίστηκαν. Μετά τη βύθιση, έγιναν τεχνικά έργα, ώστε να αποφευχθούν και άλλες απώλειες πέρα από της συγκεκριμένης συνοικίας. Έτσι, η σειρά των γρανιτών φαίνεται πως προφύλασσε την ακτή, μαζί με ένα ανάχωμα τεχνητών λίθων προς το λιμάνι, που λειτουργούσε σαν κυματοθραύστης αλλά έπαιζε ρόλο και στη φόρτωση-εκφόρτωση των εμπορευμάτων.

Εν κατακλείδι από τα νέα δεδομένα της υποβρύχιας έρευνας προκύπτει ότι μέχρι τώρα ένα μεγάλο μέρος των λιμενικών εγκαταστάσεων, που εξασφάλιζαν παντοιοτρόπως την προστασία του νησιού καθώς και ένα μεγάλο τμήμα σημαντικών κτιρίων δεν ήταν μέχρι σήμερα γνωστά. Το όφελος της έρευνας είναι μεγάλο, επειδή όλα τα παραπάνω κατάλοιπα θα ενταχθούν στον αρχαιολογικό Ατλαντα της Δήλου.

Επιστημονικοί υπεύθυνοι της έρευνας από πλευράς της ΕΕΑ ήταν η καταδυόμενη αρχιτέκτονας Αικ. Ταγωνίδου και από πλευράς EFA ο δρ J.-Ch. Moretti.

Παλαιότερη αποτύπωση

Τον περασμένο Μάιο και Ιούνιο, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών είχαν μελετήσει και αποτυπώσει τα κατάλοιπα ενός άλλου από τα πλούσια λιμάνια του νησιού, στη θαλάσσια περιοχή της συνοικίας Σκαρδανά. Και σε εκείνη την περίπτωση, εντοπίστηκαν και αποτυπώθηκαν τοίχοι κτισμάτων στον αιγιαλό κατά μήκος της ακτογραμμής. Επίσης εντοπίστηκαν και αποτυπώθηκαν δομικά στοιχεία πεσμένης κιονοστοιχίας η οποία πιθανότατα ανήκε σε λιμενική εγκατάσταση.

Κίονας που εντοπίστηκε κατά τη χαρτογράφηση - αποτύπωση βυθισμένων αρχαιολογικών λειψάνων

Από την ανεύρεση πλούσιων αρχαίων ναυαγίων συγκεκριμένων περιόδων, επιβεβαιώνεται ότι η Δήλος γνώρισε μια ραγδαία οικονομική ανάπτυξη μετά το 167 π.Χ., όταν οι Ρωμαίοι το μετέτρεψαν σε εμπορική βάση που συνέδεε την Ανατολική και τη Δυτική Μεσόγειο. Μέχρι τις αρχές του 1ου αιώνα π.Χ. ήταν το σημαντικότερο λιμάνι του Αιγαίου. Βρισκόταν στη μέση των εμπορικών θαλάσσιων δρόμων Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής και το άλλο σημαντικό λιμάνι, της αρχαίας Κορίνθου, είχε καταστραφεί.

Πηγή: Αγγ. Κώττη, 'Εθνος