Εικόνα 1: Σπινδρία Να πάω ή όχι; Όχι, όχι δεν γίνεται! Ρεζιλίκια πράματα στην ηλικία μου! Να με δει και κανένας γνωστός να αρχίσουν όλ...
 |
| Εικόνα 1: Σπινδρία |
Να πάω ή όχι; Όχι, όχι δεν γίνεται! Ρεζιλίκια πράματα στην ηλικία μου! Να με δει και κανένας γνωστός να αρχίσουν όλοι την καζούρα πίσω από την πλάτη μου!
Σα να τους ακούω!
-Καλέ τα μάθατε; Είδαμε τον Λούκιο Ποπίδιο Σαβίνο στο λουπανάριο (2) του Μέτελλου!
 |
| Εικόνα 2: εμπροσθότυπος σπινδρίων |
 |
| Εικόνα 3: οπισθότυπος σπινδρίων |
-Ποιον Λούκιο Ποπίδιο Σαβίνο; Το δήμαρχο (3); Χαχαχα! Αα, τον πορνόγερο! Σα δε ντρέπεται λιγάκι! Καλά, δε σέβεται ούτε την ηλικία του; Ούτε το αξίωμά του; Και στο λουπανάριο του Μέτελλου που πάει όλη η πλέμπα (4), οι στρατιώτες, οι ναυτικοί, οι εργάτες και οι δούλοι; Πωπω κατάντια! Γιατί δεν πήγαινε στο σπίτι της famosa (5) Κλωδίας, που είναι η καλύτερη εταίρα της πόλης; Οικονομία στα αούριά του (6) έκανε; Κρίμα την ψήφο μας!
Όχι, πώς θα το αντέξω αυτό να με κουτσομπολεύουν όλοι! Δεν θα πάω. Τόσα χρόνια έζησα με το κεφάλι ψηλά, αξιοπρεπώς, έχω ένα όνομα σπουδαίο στην πόλη, πλήρωσα τα μαλλιοκέφαλά μου να γίνω δήμαρχος που το ήθελα τόσο πολύ, και τώρα στα γεράματα θα δώσω τροφή στα θηρία να με κατασπαράξουν με τις κοροϊδίες τους; Όχι, όχι Λούκιε. Ούτε να το σκέφτεσαι!
 |
| Εικόνα 4: λουπανάριο στην Πομπηία |
Από την άλλη όμως, γιατί να μην πάω; Μια φορά μόνο! Και θα πάω μόνος, αργά το βράδυ, χωρίς την τόγκα μου (7). Θα καλύψω το πρόσωπό μου με το ιμάτιο, θα περιμένω κρυμμένος μέχρι να αδειάσει ο δρόμος εντελώς, και μετά θα μπω μέσα. Αν είναι στο ταμείο ο Μέτελλος και με αναγνωρίσει, θα τον πληρώσω τρίδιπλα να κρατήσει το στόμα του κλειστό, αν είναι ο δούλος του θα τον φοβερίσω ότι θα πάθει μεγάλο κακό και σίγουρα θα λουφάξει. Δεν τα βάζει κανείς με το Δήμαρχο! Θα πάρω γρήγορα ένα ίσως και δύο spintriae, και θα ζητήσω τη Δραύκα χαμηλόφωνα. Σάμπως γι’ αυτή δεν τα κάνω όλα; Αυτή δεν μου πήρε τα μυαλά; Η νύμφη του Έρωτα, το λάγνο ξωτικό, ο ίδιος ο πόθος που λύνει τα μέλη και σκορπίζει το νου!
Δυο μήνες τώρα, από τότε που την είδα στα Σατουρνάλια (8) να τριγυρίζει με τις φίλες της στην πλατεία, δεν μπορώ να ησυχάσω. Ούτε να κοιμηθώ ούτε να φάω, μήτε να συγκεντρωθώ στις δουλειές μου. Τι πλάσμα ονειρικό! Mαγίστρα σκέτη! «Τη λένε Δραύκα, δουλεύει στο λουπανάριο του Μέτελλου», μου είπε ο φίλος μου Μάρκος Ολόνιος Πρίσκος σαν είδε που την κοίταζα με το στόμα ανοικτό. «Πόρνη δεύτερης κοπής, λούπα (9), δεν είναι για μας. Ξεκόλα και μη την κοιτάς άλλο».
 |
| Εικόνα 5: Δωμάτιο πόρνης, με κτιστό κρεβάτι πάνω στο οποίο έμπαιναν τα στρωσίδια, σε λουπανάριο της Πομπηίας |
Δεν ξανακοίταξα από ντροπή, αλλά το ένιωσα. Ήμουν πια αιχμάλωτός της…Αιχμάλωτος της νιότης, της ομορφιάς και του έρωτα. Και αν είναι τούτο το γέρικο κορμί μου να σβήσει, θέλω να σβήσει μέσα στο δικό της. Ας γίνει το ανάκλιντρο του πόθου, φέρετρό μου….
-Μέτελλε, κλείσε το στόμα σου δια παντός, ξέχασε ότι με είδες, πάρε 10 δηνάρια και δώσε μου δύο spintriae για τη Δραύκα.
 |
| Εικόνα 6: Εσωτερικό λουπανάριου στην Πομπηία με τα δωμάτια των πορνών |
 |
| Εικόνα 7: Το τοιχογραφημένο εσωτερικό του λεγόμενου μικρού λουπανάριου της Πομπηίας |
 |
| Εικόνα 8: Τοιχογραφία με ερωτικές σκηνές από το μικρό λουπανάριο της Πομπηίας |
 |
| Εικόνα 9: διάφορες ερωτικές σκηνές από τοιχογραφίες |
(1) Spintria, πληθ. -ae ( λατ. αρσ.) < σφιγκτήρ ή σπινθήρ (ενν. κραιπάλη, ακολασία). Cassius Dio, Roman History 78, 16.5. Oνομάστηκαν έτσι τον 16ο αι. Ήταν ρωμαϊκά σύμβολα, μάρκες από μπρούντζο ή ορείχαλκο, διαμέτρου 20-23mm. Μοιάζουν με νομίσματα, αλλά δεν είναι. Χρονολογούνται τον 1ο αιώνα μ.Χ. (κόπηκαν μεταξύ των ετών 22-37 / 70-75 / 75-95 μ.Χ.). Επειδή φέρουν ερωτικές παραστάσεις, πιστεύεται ότι είχαν χρησιμοποιηθεί για να πληρώνονται οι πόρνες. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες τους φαίνονταν στον εμπροσθότυπο της μάρκας, ενώ στον οπισθότυπο υπήρχε ένας λατινικός αριθμός από το Ι έως και το XVI μέσα σε ένα στεφάνι. Οι μάρκες με αριθμό πάνω από ΧΙΙΙ είναι οι πιο σπάνιες. Σε μερικές από τις μάρκες εικονίζονται ομοφυλοφιλικές πράξεις μεταξύ ανδρών. Δεν γνωρίζουμε σήμερα γιατί κατασκευάστηκαν οι μάρκες και ποιο σκοπό εξυπηρετούσαν.
Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι χρησίμευαν στα πορνεία, για να ξεπεραστεί το εμπόδιο της γλώσσας μεταξύ των λαών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Για παράδειγμα, ένας Σύριος ναύτης που έφτανε στη Ρώμη, χωρίς να γνωρίζει λατινικά, θα ήξερε ακριβώς τι να ζητήσει και τι να περιμένει με βάση την παράσταση της μάρκας και ως εκ τούτου, η οπίσθια πλευρά της με τον αριθμητικό προσδιορισμό, ίσως αντιστοιχούσε στη χρηματική αξία/αποζημίωση της ερωτικής πράξης.
Άλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι ήταν ειδικές μάρκες τυχερών παιχνιδιών, κάτι σαν τις σύγχρονες ερωτικές κάρτες ή αριθμημένες μάρκες που χρησιμοποιούνταν σε ορισμένα επιτραπέζια παιχνίδια. Παράλληλά τους είναι οι μάρκες που χρησίμευαν ως εισιτήριο εισόδου στο τσίρκο ή στα συσσίτια. Αυτές, όμως, έφεραν ως επί το πλείστον το πορτρέτο του αυτοκράτορα στη μία πλευρά (σε ερωτικές μάρκες ήταν αδιανόητο να απεικονίζουν τον αυτοκράτορα. Υπήρχε σχετικός νόμος του Τιβέριου).
Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, ήταν πράγματι μάρκες για σεξουαλικές υπηρεσίες, οι οποίες διανεμήθηκαν δωρεάν για μια ορισμένη περίοδο, αν και όχι ευρέως, όπως τα κουπόνια για άρτο και θεάματα.
Θα προτείνω και γω μια άποψη, χωρίς να έχω μελετήσει διεξοδικά το θέμα: είναι μάρκες για οίκους ανοχής, με τον αριθμό του δωματίου κάθε πόρνης. Ξέρουμε ότι τα μεγάλα πορνεία είχαν πάνω από 10 δωμάτια π.χ. Πομπηία και ότι οι πιο πολλές μάρκες είναι μέχρι τον αριθμό 13. Ίσως λοιπόν η μάρκα έδειχνε την παρεχόμενη υπηρεσία της πόρνης και τον αριθμό του δωματίου της.
(2) λουπανάριο (λατινικά lupanar/lupanarium, πληθ. lupanaria)= τα πορνεία. Σημειωτέον ότι στα λουπανάρια εκδίδονταν και άνδρες.
(3) δήμαρχος = Οι δήμαρχοι εκλέγονταν για ένα χρόνο και είχαν ως κύριο έργο την προστασία των πληβείων από τις αυθαιρεσίες των πατρικίων. Θεωρούνταν πρόσωπα ιερά και απαραβίαστα. Είχαν το δικαίωμα να αρνηθούν την ψήφιση ενός νόμου, όταν αυτός προσέβαλλε τα συμφέροντα των πληβείων (veto).
(4) πλέμπα = plebs (=πλήθος), οι πληβείοι. Μαζί με τους πατρίκιους αποτελούν τις βασικές ρωμαϊκές κοινωνικές τάξεις/ομάδες.
(5) famosae και delicatae, meretrix = εταίρες ακριβοπληρωμένες, πάνω από το επίπεδο των κοινών πορνών.
(6) αούρια (aureus-i) = χρυσό ρωμαϊκό νόμισμα 7g, 20 mm, που αντιστοιχεί σε 25 δηνάρια, 100 σηστέρτιους κλπ.
(7) τόγκα (toga) = τήβεννος. Ήταν διακριτικό ένδυμα των Ρωμαίων πολιτών, υφασμάτινο, περίπου 6 μέτρα σε μήκος, το οποίο τυλιγόταν γύρω από το σώμα και γενικά το φορούσαν πάνω από το χιτώνα. Η τήβεννος ήταν φτιαγμένη από μαλλί και ο χιτώνας, που φοριόταν κατάσαρκα, συχνά ήταν φτιαγμένος από λινό. Μετά τον 2ο αι. π.Χ., η τήβεννος ήταν ένα ένδυμα που φοριόταν αποκλειστικά από άνδρες, και μόνο Ρωμαίοι πολίτες είχαν το δικαίωμα να την φορούν.
(8) Σατουρνάλια = ήταν γιορτή των Ρωμαίων αφιερωμένη στο θεό Σατούρνους, ο οποίος αντιστοιχεί στον ελληνικό θεό Κρόνο. Τελείτο το Δεκέμβριο, με διάρκεια μιας μέρας αρχικά και αργότερα μιας βδομάδας. Τα Σατουρνάλια ήταν μεγάλη και σημαντική γιορτή, δημόσια αργία, που περιελάμβανε θυσίες και διάφορα έθιμα, όπως κοινό γεύμα για όλους τους πολίτες με δημόσια δαπάνη, την ανταλλαγή μικρών δώρων (πρβ. τα δικά μας χριστουγεννιάτικα δώρα), ξέφρενο γλέντι, άφθονη οινοποσία και ακολασίες. Οι ρόλοι ανάμεσα σε κυρίους και δούλους αντιστρέφονταν και έτσι οι τελευταίοι μπορούσαν να χλευάσουν τους αφέντες τους χωρίς το φόβο τιμωρίας (τόσο όσο βέβαια!).
(9) λούπα (lupa) = λύκαινα στα λατινικά, στην αργκό πόρνη, εξού και lupanaria (πορνεία).
_____________________________________________________
Πρόσθετες πληροφορίες:
• McGinn, Thomas A.J., 2004, The Economy of Prostitution in the Roman World: A Study of Social History and the Brothel. Ann Arbor: University of Michigan Press
• Murison, C.L., 1987, Tiberius, Vitellius and the Spintriae, The Ancient History Bulletin, 1.4, 97-99.
Βασιλική Χριστοπούλου, Αρχαιολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια