Το μουσείο από ψηλά, με θέα το Αιγαίο (Φωτ.: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς) Ένας μικρός πολιτιστικός...
 |
| Το μουσείο από ψηλά, με θέα το Αιγαίο (Φωτ.: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς) |
Ένας μικρός πολιτιστικός θησαυρός βρίσκεται στεγασμένος στο ιστορικό αρχοντικό των Φαλταγηδών της Σκύρου.
Είναι το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς, που ιδρύθηκε το 1964 από τον Μάνο Φαλτάιτς, συγγραφέα και ζωγράφο, οπωσδήποτε ανήσυχο πνεύμα, και φιλοξενεί μια σειρά από σημαντικές συλλογές.
Η βασική αφορά τη σκυριανή ιστορία και τον πολιτισμό και περιλαμβάνει μια σειρά από αντικείμενα της παραδοσιακής και σύγχρονης λαϊκής τέχνης του νησιού, όπως κεντήματα, υφαντά, ενδυμασίες όλων των κοινωνικών τάξεων, ξυλόγλυπτα, είδη καθημερινής χρήσης, μεταλλοτεχνίας, έπιπλα, ενώ αναπαράγει ένα παραδοσιακό σκυριανό σπίτι.
 |
| Το σκυριανό παραδοσιακό σπίτι, όπως αναπαριστάται στο Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς (Φωτ.: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτά) |
Πλάι στα αντικείμενα αυτά υπάρχει μια πλούσια βιβλιοθήκη με βιβλία και χειρόγραφα ιστορικής αξίας, από την προκήρυξη της Φιλικής Εταιρείας για την Επανάσταση του 1821 και το κείμενο της αποκήρυξης της Επανάστασης από τον Γρηγόριο Ε' -που υπέγραψε με απαίτηση του σουλτάνου πριν τελικά καταλήξει δολοφονημένος στα νερά του Βοσπόρου-, μέχρι την αλληλογραφία ορισμένων εκ των πρωταγωνιστών της Επανάστασης, όπως του Αυγουστίνου Καποδίστρια, του Ιωάννη Βαρβάκη κ.ά.
Επίσης, πρωτότυπα βιβλίων που τυπώθηκαν στα ελληνικά στα τυπογραφεία της Ευρώπης (Παρίσι, Βενετία, Βιέννη, Λιψία, Μόσχα κ.λπ.) στη διάρκεια του 18ου αι., την εποχή άνθησης του νεοελληνικού Διαφωτισμού, μεταξύ των οποίων έργα του Αδαμάντιου Κοραή, αρχαιοελληνικά κείμενα, παλαίτυπα ξενόγλωσσα που χρονολογούνται ακόμη και στον 15ο αι., αλλά και μια μεγάλη σύγχρονη βιβλιοθήκη βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών.
Να σημειωθεί πως στις συλλογές του μουσείου περιλαμβάνεται το αρχείο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, προσωπικού φίλου του Κωνσταντίνου Φαλτάιτς, πατέρα του Μάνου.
 |
| Αντικείμενα καθημερινής χρήσης, κυρίως για την παρασκευή του ψωμιού (Φωτ.: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς) |
Εξίσου σημαντική είναι η έκθεση που φιλοξενείται στους ημιυπαίθριους χώρους του μουσείου, με σκεύη και εργαλεία της προβιομηχανικής περιόδου, τόσο από τη Σκύρο όσο και από ολόκληρη την Ελλάδα, τα οποία συντελούν την κατανόηση της καθημερινότητας, του τρόπου παραγωγής και της οικονομίας της εποχής.
Αξίζει να αναφερθούν το όμορφο άλσος του μουσείου, αλλά και το πετρόχτιστο θέατρο, όπου φιλοξενούνται διάφορες εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες. Την ευθύνη λειτουργίας του μουσείου ο Μάνος Φαλτάιτς από το 1971 τη μοιράστηκε με τη σύντροφο της ζωής του, Αναστασία, έως το 2012 που ο ίδιος έφυγε από τη ζωή.
Η Αναστασία Φαλτάιτς
Κι εκείνη, επίσης λογοτέχνις αλλά και ιστορικός, που έως το 1979 δίδασκε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτική Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας, άφησε στην άκρη τις δικές της ενασχολήσεις και αφιερώθηκε αποκλειστικά στο μουσείο και στην προώθηση των στόχων που έθεσαν και υπηρέτησαν από κοινού.
 |
| Φωτογραφίες της οικογένειας Φαλτάιτς (Φωτ.: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς) |
«Από τη στιγμή που, με πλήρη γνώση των συνεπειών, αποφάσισα να αφήσω στην άκρη τις άλλες ασχολίες μου, από τη στιγμή που τα υπόλοιπα πράγματα στη ζωή μου έγιναν δευτερεύοντα, το μουσείο έχει γίνει σκοπός ζωής» εξηγεί η Αναστασία Φαλτάιτς.
Ο Μάνος Φαλτάιτς, όπως έγραφε ο ίδιος, επιθυμούσε το μουσείο του να είναι ένα «κυριολεκτικό ίδρυμα των Μουσών, που θα κατοικούσαν, θα δρούσαν και θα συνεργάζονταν όλες μεταξύ τους σε μια ενότητα χρόνου».
Όταν τη ρωτάς αν πιστεύει πως η προσπάθεια αυτή έχει αποτέλεσμα, εξηγεί ότι αυτό είναι το αντικείμενο των κόπων τους.
«Ανεξαρτήτως προέλευσης, φύλου, θρησκεύματος, εθνικότητας των επισκεπτών, επικοινωνούμε μαζί τους και προσπαθούμε να τους δώσουμε να καταλάβουν τι είναι αυτό που βγαίνει από τον χώρο του μουσείου».
Και αυτό δεν είναι μόνο ο σκυριανός πολιτισμός, είναι η ιστορία του τόπου και της χώρας, αλλά και η ελληνική διανόηση, μέσα από τα βιβλία και το ιστορικό αρχείο του μουσείου.
 |
| Μέρος της βιβλιοθήκης με τα ιστορικά βιβλία-κειμήλια (Φωτ.: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς) |
«Πιστεύουμε ότι η λέξη μουσείο έχει κακοποιηθεί» σημειώνει η Αναστασία Φαλτάιτς και θυμίζει αυτό που έλεγε ο Μάνος, ότι «τα μουσεία σήμερα είναι αποθήκες παλαιών πραγμάτων με μικρές πινακίδες που λένε δυο πράγματα, αλλά δεν κάνουν ζωντανή αναφορά στο οργανικό δέσιμο των αντικειμένων με τον ιστορικό και πολιτιστικό χώρο στον οποίο δημιουργήθηκαν».
Αρωγούς στην προσπάθεια αυτή, δηλαδή ο επισκέπτης να κατανοήσει πώς η πολιτιστική και λαϊκή κληρονομιά μπορεί να είναι ζωντανή, μέσα από την ανάδειξη ιστορικών κειμηλίων και ιστορικών ντοκουμέντων, έχει το Αδελφάτο των Φίλων του Μουσείου, μια ομάδα ανθρώπων που εργάζονται μαζί της, ξεναγούν τους επισκέπτες και διοργανώνουν τις εκδηλώσεις του μουσείου.
«Ο ρόλος του Αδελφάτου είναι ζωτικός, πολύ σημαντικός», σύμφωνα με την Αναστασία Φαλτάιτς, «διότι έχει την ευθύνη λειτουργίας του μουσείου, αλλά και τις εξασφάλισης πόρων μέσω των εισιτηρίων, αλλά και των αντικειμένων που βρίσκονται στο πωλητήριο και δημιουργούνται αποκλειστικά για το μουσείο. Επίσης, αναλαμβάνει τη διοργάνωση και συμμετοχή σε εκδηλώσεις και εκθέσεις, όπως αυτή που τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 2016 πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο των Αέρηδων στην Πλάκα».
Και αναφέρει ότι «ήδη υπάρχει συνεργασία με τον Δήμο Σκύρου, με το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης. Τους βοηθούμε και μας βοηθούν. Αυτήν τη στιγμή, βοηθούμε στη δημιουργία του νέου Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης που ετοιμάζεται στο Μοναστηράκι με 17 κτίρια, όπου μπορεί να έχουμε και κάποιο ρόλο, ενώ έχουμε δανείσει και δικά μας αντικείμενα για τη μόνιμη έκθεσή του» εξηγεί.
 |
| Μέρος των κήπων και του άλσους του μουσείου (Φωτ.: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς) |
Και όσον αφορά το μέλλον του μουσείου;
Η Αναστασία Φαλτάιτς επισημαίνει ότι «στόχος είναι να μπορέσει το Αδελφάτο να ασχοληθεί με το μουσείο με τη μορφή ενός ιδρύματος, όταν πια εγώ θα έχω φύγει».
Δεν μπορούσα να αποφύγω την ερώτηση αν υπάρχει μια συλλογή, από το πλούσιο υλικό του μουσείου, που να αγαπά περισσότερο.
Δεν υπάρχει κάποια συλλογή που να ξεχωρίζει με ιδιαίτερο τρόπο, λέει.
«Ίσως λίγο περισσότερο τα αρχεία και τα παλιά βιβλία», λόγω και της ιδιότητάς της ως ιστορικού. «Δεν θα μπορούσα να γίνω ιστορικός αν δεν τα αγαπούσα όλα αυτά», λέει.
Και συμπληρώνει:
«Υπάρχει επίσης μια μικρή συλλογή που σχετίζεται με τον Μάη του ’68 στο Παρίσι».
Μαζί τον Μάνο Φαλτάιτς βρέθηκαν στο Παρίσι τον Απρίλιο του '68.
«Ο Μάνος ήταν τολμηρός, παράτολμος μάλλον. Συγκέντρωσε κάποιο υλικό, κυρίως σχετικό με την αντίσταση των Ελλήνων φοιτητών στη δικτατορία. Κι ύστερα, με απίστευτη τόλμη, αλλά και προφύλαξη, κατόρθωσε να το φέρει τότε στην Ελλάδα. Αξίζει, θεωρώ, τον κόπο και μελετούμε στο κοντινό μέλλον ένα αφιέρωμα σ' αυτό το υλικό», επισημαίνει η Αναστασία Φαλτάιτς.
Το μουσείο λειτουργεί καθημερινά από τις 10.00 έως τις 14.00 και από τις 18.00 έως τις 21.00. Είσοδος: 2 ευρώ
Εκδηλώσεις - ξεναγήσεις
♦ Μέχρι το τέλος Αυγούστου, το μουσείο φιλοξενεί στους χώρους του και τη φωτογραφική έκθεση της Ευγενίας Κουμάνταρου «Ο Ταπεινός Παράδεισος». Πρόκειται για μια σειρά ασπρόμαυρων φωτογραφιών που αποτυπώνουν το τοπίο αλλά και την ψυχή της Τήνου, αναδεικνύοντας την απλότητα της καθημερινής ζωής των κατοίκων του νησιού.
♦ Κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο γίνονται ειδικές αναλυτικές ξεναγήσεις, που βοηθούν να εμβαθύνουμε στην ιστορία του μουσείου και της οικογένειας Φαλτάιτς, στους μύθους και θρύλους της Σκύρου και εν τέλει στον πολιτισμό και την ιστορία του νησιού.
♦ Σε επιλεγμένες ημερομηνίες και ώρες, πραγματοποιούνται αναλυτικές ξεναγήσεις στα αγγλικά ή γαλλικά από εθελοντές του Συλλόγου των Φίλων του Μουσείου.
♦ Στο θέατρο του μουσείου θα φιλοξενούνται δύο ανεξάρτητες παραγωγές: το θεατρικό έργο του Pierre de Marivaux «Το νησί των σκλάβων», σε παραγωγή από το Πειραματικό Θεατρικό Εργαστήρι, ερασιτεχνική ομάδα παραστατικών τεχνών του νησιού, στις 24 Αυγούστου, καθώς και συναυλία της ορχήστρας «Μίκης Θεοδωράκης» μαζί με τον Δημήτρη Μπάση στις 17 του μηνός.
Πηγή: Α. Κάτσουρα, Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια