Ένα μουσείο που αφουγκράζεται ποιες είναι οι ανάγκες της κοινότητας, ποιοι είναι οι άνθρωποι γύρω του, πώς μπορεί να δικτυωθεί με τη...
Ένα μουσείο που αφουγκράζεται ποιες είναι οι ανάγκες της κοινότητας, ποιοι είναι οι άνθρωποι γύρω του, πώς μπορεί να δικτυωθεί με την κοινωνία, να αναπτύξει διάλογο με τους άλλους μουσειακούς οργανισμούς της πόλης: Αυτό είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας, ένας δυναμικός οργανισμός που “προσπαθεί με κάθε κύτταρο να είναι ένας ζωντανός φορέας πολιτισμού στην πόλη”
Οι αρχαιολόγοι και υπεύθυνες για τα εκπαιδευτικά προγράμματα του μουσείου Μαίρη Τσουλάκου και Κατερίνα Τζαμουράνη είναι αυτές οι οποίες μιλούν στην “Ε” για το πώς ένα μικρό περιφερειακό μουσείο καταφέρνει και παραμένει ανταγωνιστικό, πώς τροφοδοτείται με εμπνεύσεις και συμπράξεις ώστε να γίνει ένα case study (περιπτωσιολογική μελέτη).
2.500 παιδιά κάθε χρόνο
Ο αμεσότερος ίσως τρόπος για να κατανοήσει κανείς το πώς ένα μουσείο ξεκινά διάλογο με την κοινότητα είναι οι εκπαιδευτικές δράσεις. Κάθε χρόνο, από τα οργανωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Μεσσηνίας παίρνουν τη γνώση και την εμπειρία μιας εφευρετικής περιήγησης περί τα 2.500 παιδιά. Ξεκινά, όπως περιγράφουν οι υπεύθυνες αρχαιολόγοι, με ένα θεατρικό παιχνίδι για να χαλαρώσουν τα παιδιά και μετά “ανακαλύπτουμε τα αντικείμενα που θέλουμε στο χώρο του μουσείου, βλέπουμε ένα power point που δείχνει τα νεκρικά προσωπεία για παράδειγμα, την εξέλιξή τους από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τη σύγχρονη τέχνη και τη λαογραφία”, ενώ στην πορεία “τα παιδιά φτιάχνουν τα δικά τους προσωπεία με έναν προσκεκλημένο εικαστικό, που αναλαμβάνει αυτό το εργαστήρι”.
Αγαπούν τα παιδιά τα μουσεία
Αγαπούν όμως τα παιδιά τα μουσεία; Η Μαίρη Τσουλάκου απαντά με ένα παράδειγμα. Με την Κατερίνα Τζαμουράνη είχαν διοργανώσει μια εκδήλωση για να δείξουν ότι στο μουσείο λειτουργούσε η κεντρική αγορά της πόλης. Προσκεκλημένοι ήταν άνθρωποι από διαφορετικές ηλικίες για να συζητήσουν μνήμες, αναμνήσεις και βιώματα, πόσο συγκινούσε ή όχι αυτή η αλλαγή. Ένα 5χρονο παιδί από την ομήγυρη ρωτά “τι είναι μνήμη;”: “Κάτι που θυμάσαι του λέω από το παρελθόν σου” κι ο μικρός θυμάται... “Θυμάμαι που πέρυσι είχα έρθει με το σχολείο και κάναμε αλυσίδα και αγκαλιάσαμε το μουσείο!”. Ήταν “Το μουσείο αγκαλιάζω”, για να “γιορτάσουμε τον 1ο χρόνο λειτουργίας του Αρχαιολογικού Μουσείου Μεσσηνίας, το καλοκαίρι του 2010” και ναι, “τα παιδιά αγαπούν τα μουσεία, αγαπούν να κάνουν πράγματα, αγαπούν τις δραστηριότητες, όταν μέσα σε αυτά νιώθουν να εισπράττουν την αγάπη, νιώθουν οικειότητα, νιώθουν δημιουργικά”.
Αισθάνονται δημιουργικά
Η Κατερίνα Τζαμουράνη συμπληρώνει πως αισθάνονται δημιουργικά στο μουσείο “όταν τους δίνεις το ρόλο να κάνουν πράγματα, όταν ταυτόχρονα τους δίνεις το ρόλο να ψάξουν και να γνωρίσουν το μουσείο, γιατί αν απλά μιλάς χωρίς να τα βάζεις να ενεργούν, θα βαρεθούν”. Εξηγεί λοιπόν ότι “το μουσείο χρειάζεται διαμεσολάβηση, χρειάζεται διερμηνεία, δεν είναι ένα άτυπο περιβάλλον μάθησης κι εμείς βλέπουμε τα παιδιά ως τους μελλοντικούς επισκέπτες των μουσείων, που για να έρθουν και να ξαναέρθουν και να έχουν ποιοτικό χρόνο μέσα στο μουσείο, πρέπει να τους δώσουμε το σκαλοπάτι για να ανεβούν”.
Εκπαιδευτικά - Οικογενειακά Προγράμματα
Με τα εκπαιδευτικά και οικογενειακά προγράμματα, αλλά και τις επετειακές δράσεις που κάνει το μουσείο, δημιουργείται σιγά -σιγά, βήμα-βήμα, η μουσειακή εμπειρία στα παιδιά. “Κάνουμε το μουσείο ένα χώρο πρότυπης – εναλλακτικής ψυχαγωγίας, που μπορεί να φέρει ο γονιός το παιδί ή το παιδί να προκαλέσει το γονιό να ’ρθει στο μουσείο”, περιγράφει η κ. Τζαμουράνη. Η Μ. Τσουλάκου συμπληρώνει ότι αυτά τα προγράμματα ξεκίνησαν “με την έναρξη λειτουργίας του Αρχαιολογικού Μουσείου στις 14 Ιουνίου 2009, με χώρους που αρχιτεκτονικά δομήθηκαν εξαρχής για να υποδέχονται σχολεία, οικογένειες και εκπαιδευτικά προγράμματα”.
4 Εναλλακτικές διαδρομές
Η θεματική περιήγηση για οικογένειες με παιδιά (από την προσχολική ηλικία μέχρι 12 ετών) βασίζεται σε 4 θεματικούς σάκους και αναπτύσσεται με διασκεδαστικό τρόπο μέσα από 4 εναλλακτικές διαδρομές, που αφορούν:
α) Το ταξίδι στην αρχαιότητα και τα διαφορετικά μεταφορικά μέσα.
β) 9 λυχνάρια αναμένουν να εξηγήσουν στα παιδιά τον διαφορετικό τρόπο φωτισμού της αρχαιότητας, αλλά και από τις απεικονίσεις που φέρουν πάνω τους να διηγηθούν όμορφες ιστορίες.
γ) Τα εργαλεία και
δ) Περιήγηση μέσα στο μουσείο για να βρουν ζωόμορφα ειδώλια και να καταλάβουν τη σημασία που είχαν τα ζώα για τους ανθρώπους της αρχαιότητας, στην κτηνοτροφία, τις μεταφορές, αλλά και το κοινωνικό στάτους.
Τα σχολεία
Τις θεματικές για την περιήγηση των σχολείων οι αρχαιολόγοι τις παίρνουν μέσα από τις ενότητες του μουσείου. Για παράδειγμα, η θεματική “Ο Πάμισος, το θεϊκό ποτάμι της Μεσσηνίας” έχει ως θέμα του το νερό και τον Πάμισο ως θεό θεραπευτή μικρών παιδιών, που τον λάτρευαν στα αρχαία χρόνια κι αφού τα παιδιά μάθουν πράγματα που αφορούν στη λατρεία του θεού Παμίσου, δίνονται και περιβαλλοντικές διαστάσεις, δηλαδή πόσο σέβονταν στα αρχαία χρόνια το περιβάλλον και πόσο το σεβόμαστε εμείς σήμερα, ενώ ανάλογα με την ηλικία προσαρμόζονται και οι δραστηριότητες, που κρατούν μία έως μιάμιση ώρα. Βέβαια, στους μαθητές γυμνασίου ή λυκείου, αλλά και στους πανεπιστημιακούς φοιτητές αξιοποιούνται άλλες μέθοδοι. “Εκεί χρησιμοποιούμε την αυτενέργεια αυτού που συμμετέχει”, λέει η Μ. Τσουλάκου.
Σε επαφή με την κοινότητα
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας διακρίνεται και σε έναν άλλο τομέα καθόλου συνηθισμένο για ένα μικρό περιφερειακό μουσείο: Να έρχεται σε επαφή με διαφορετικές κοινότητες της πόλης, μέσα από συνέργειες όπως αυτή με το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, που διήρκεσε 3 χρόνια και κορυφώθηκε το 2017. “Η Κατερίνα Κασιούμη, τότε καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, έφερε την περίφημη Μπάρμπαρα Κέιν και το μουσείο “χόρεψε” σε ένα 7ήμερο σεμινάριο όπου συμμετείχαν διαφορετικές ηλικίες, με αποκορύφωμα ένα χορευτικό δρώμενο-ξενάγηση μέσα στο μουσείο”, υπενθυμίζει η κ. Τσουλάκου -κι έτσι “το Μουσείο χόρεψε ερχόμενο σε έναν πραγματικό διάλογο με αυτή τη μεγάλη γιορτή της πόλης”. Κι αυτό είναι το ζητούμενο, λέει η Κατερίνα Τζαμουράνη, “ένα μουσείο που συμμετέχει στη ζωή της πόλης, που διοργανώνει πρωτοποριακά δρώμενα μέσα στους χώρους του”.
Με συμμετοχική διάθεση
Μερικές από τις εμπνευσμένες δράσεις στους χώρους του μουσείου ήταν και αυτή με τη συνεργασία του ΚΕΘΕΑ “Κύτταρο”, το 2013-14, διάρκειας 13 μηνών και με τη συμμετοχή ατόμων στο στάδιο της αποθεραπείας, τα οποία δημιούργησαν εικαστικά έργα εμπνευσμένα από θέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Μεσσηνίας ανακυκλώνοντας άχρηστα για άλλους υλικά -“η δυνατότερη στιγμή για μένα του Αρχαιολογικού Μουσείου Μεσσηνίας”, λέει η Μ. Τσουλάκου, ενώ η Κ. Τζαμουράνη προσθέτει πως πάντα στόχος στις συμμετοχικές δράσεις είναι να μεταφέρονται μηνύματα κι έξω από τους χώρους του μουσείου.
Έτσι, επετειακές εκδηλώσεις με αφορμή για παράδειγμα την Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων ή διοργανώσεις όπως το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και το Φεστιβάλ Βιντεοτέχνης Μηδέν, προγράμματα με καθηγητές του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου για την τρίτη ηλικία ή για φοιτητές με αντικείμενο την πολιτιστική διαχείριση πολιτισμικών αγαθών, αφηγήσεις από τις νουβέλες του Ηροδότου, φέρνουν σε επαφή με το μουσείο και παράγουν το διάλογο με ένα ευρύ και πολυποίκιλο κοινό.
Πηγή: Ν. Κολυβάρη, Eleftheria Online
Δεν υπάρχουν σχόλια