Αρχαιολογικές επισκέψεις στις Κυκλάδες: Αφιέρωμα στην Άνδρο - 4ο Μέρος

Ενεπίγραφη πλάκα: Τληπολέμου ο τόπος Το 4ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στην Άνδρο. Διαβάστε εδώ το 1ο μέρος του...

Ενεπίγραφη πλάκα: Τληπολέμου ο τόπος

Το 4ο Μέρος του αφιερώματος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στην Άνδρο.

Διαβάστε εδώ το 1ο μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων.

Διαβάστε εδώ το 2ο μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων.

Διαβάστε εδώ το 3ο μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων.

Στα θρανία του αρχαίου Γυμνασίου της Παλαιόπολης

Ο Σώζων, ο Αύλος, ο Φιλήμων, ο Απολλώνιος, ο Φιλόνικος είναι κάποιοι μόνο από τους εφήβους που στα ελληνιστικά χρόνια κάθισαν στα «θρανία» του γυμνασίου της Παλαιόπολης, της αρχαίας πόλης της Άνδρου. Τα ονόματά τους χαράχθηκαν σε πλάκες που αποτελούσαν την επένδυση των κτιστών εδράνων στο χώρο διδασκαλίας της πόλης και έτσι τα ονόματά τους διατηρήθηκαν στους αιώνες και έφτασαν ως τις μέρες μας. Στα ίδια «θρανία» κάθισαν πολλοί μαθητές και γι΄ αυτό φρόντιζαν να σβήνεται με απολάξευση το όνομα του αποφοίτου και να χαράσσεται στο λίθο το όνομα του νέου μαθητή. 

Ενεπίγραφη πλάκα με δύο επιγραφές. Στο δεξί πεδίο που έχει απολαξευθεί για τη διαγραφή παλαιότερης επιγραφής διαβάζουμε: Αύλου ο τόπος. Σε ημικυκλικό πεδίο εγχάρακτη ιχθυάκανθα (σαν νευρώσεις φύλλου)

Ενεπίγραφη πλάκα: Σηκομέδου τόπος. Η επιγραφή για τη θέση του Σηκομήδη έχει χαραχθεί σε πλαίσιο με καμπύλη απόληξη, είδος πινακίδας με λαβές (tabula ansata)

Εκτός από τους νέους που εκπαιδεύονταν στο γυμνάσιο γνωρίζουμε από επιγραφή της Παλαιόπολης και για τον «διευθυντή», τον γυμνασίαρχο που «…πεποίηται πρόνοιαν πάντων των εις το γυμνάσιον παραγινομένων…» δηλαδή φροντίζει για τους προσερχομένους στο γυμνάσιο (IG XII Suppl., 250). Θεοί προστάτες του γυμνασίου ήταν ο Ερμής και ο Ηρακλής στους οποίους προσφέρονταν θυσίες, σύμφωνα και με την παραπάνω επιγράφη του 2ου αι. π.Χ. 

Όμοιες αναγραφές ονομάτων εφήβων έχουν βρεθεί και σε άλλα γυμνάσια ελληνιστικών πόλεων, όπως για παράδειγμα στο γυμνάσιο της Δήλου.

Πλάκα με παράλληλα πεδία που διαμορφώθηκαν από τις αλλεπάλληλες αναγραφές ονομάτων εφήβων. Διακρίνονται αχνά οι επιγραφές. Πηγή: Αρχείο Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, λήψεις Ε. Βλαστάρη.

Από τον τόπο εύρεσης των επιγραφών και από άλλες αρχαιολογικές ενδείξεις το Γυμνάσιο της αρχαίας Παλαιόπολης εντοπίζεται κοντά στον μικρό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.

Τις επιγραφές «τόπων» όπως ονομάζονται («Απολλωνίου ο τόπος», δηλαδή η θέση του Απολλωνίου) μπορεί κανείς να δει στην έκθεση του μουσείου Παλαιόπολης, μαζί με άλλα αξιόλογα ευρήματα από την αρχαία Παλαιόπολη.

Ενδεικτική βιβλιογραφία: 

Παλιοκρασσά Λ., Παλαιόπολις Άνδρου. 

Τα οικοδομικά. Άνδρος 1996, σ. 245-246

Πετρόχειλος Ν., Συμβολές στην Ιστορία και Προσωπογραφία της Αρχαίας Άνδρου, Άνδρος 2010, σ. 67-68, 225-233

Ε. Καλάβρια, Αρχαιολόγος ΕΦΑ Κυκλάδων

Πηγή: Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων