Αίγυπτος: Ερευνητές εξακρίβωσαν με ποιες ουσίες ταρίχευσαν τις μούμιες

Καλλιτεχνική απεικόνιση της διαδικασίας της ταρίχευσης σε υπόγειο θάλαμο. [Credit: Nikola Nevenov] Σε εργαστήριο ταρίχευσης που χρονολογείτα...

Καλλιτεχνική απεικόνιση της διαδικασίας της ταρίχευσης σε υπόγειο θάλαμο.
[Credit: Nikola Nevenov]

Σε εργαστήριο ταρίχευσης που χρονολογείται από το 664–525 π.Χ., οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν δεκάδες κεραμικά αγγεία που χρησιμοποιήθηκαν στη διαδικασία ταρίχευσης, πολλά από τα οποία έφεραν ετικέτα με τα συστατικά που περιέχουν και τη χρήση τους.

Αγγεία με ετικέτες που βρέθηκαν σε εργαστήριο ταρίχευσης 2.500 ετών αποκάλυψαν τα φυτικά και ζωικά εκχυλίσματα που χρησιμοποιούνται για την συντήρηση των αιγυπτιακών μούμιων στην αρχαιότητα — συμπεριλαμβανομένων συστατικών που προέρχονται από εκατοντάδες ή ακόμη και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο που στεγαζόταν το εργαστήριο.

Η χημική ανάλυση του περιεχομένου των γλάστρων έχει δείξει πολύπλοκα μείγματα βοτανικών, ρητινών και άλλων ουσιών με μερικά από αυτά τα φυτά να αναπτύσσονται τόσο μακριά με ενδεικτικό παράδειγμα, ουσίες που προέρχονται από την Νοτιοανατολική Ασία.

Η ανακάλυψη αναφέρθηκε σε μελέτη που δημοσιοποιήθηκε την 1ης Φεβρουαρίου στο Nature.

Παλαιότερα, οι γνώσεις για τη διαδικασία ταρίχευσης προέρχονται από δύο κύριες πηγές: ιστορικά κείμενα και χημικές αναλύσεις των ίδιων των μουμιών.

Τα αγγεία από το εργαστήριο ταρίχευσης παρουσιάζουν ποικιλία χρωμάτων και σχημάτων. [Credits: Saqqara Saite Tombs Project, Πανεπιστήμιο του Tübingen, Tübingen, Γερμανία. Φωτογραφία: M. Abdelghaffar]

Ωστόσο η σύνδεση των υπαρχουσών πληροφοριών ώστε να γίνει πλήρως αντιληπτή η διεργασία στις σορούς έχει αποδειχθεί δύσκολη, λέει η Salima Ikram, αρχαιολόγος και ειδικός για τις μούμιες στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο στο Κάιρο.

«Μπορεί να διαβάζουμε το όνομα μιας ουσίας σε περιγραφή και να μην είμαστε σε θέση να καταλάβουμε ποιο υλικό είναι αυτό, στο σήμερα, εκτός αν πρόκειται για ιερογλυφικά που υποδηλώνουν ότι είναι λάδι ή ρητίνη».

Τα δεδομένα όμως τώρα αλλάζουν καθώς στο υπόγειο εργαστήριο ταρίχευσης που ανακαλύφθηκε το 2016 στη Saqqara, το οποίο χρονολογείται από το 664–525 π.Χ., οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν δεκάδες κεραμικά αγγεία που χρησιμοποιήθηκαν στη διαδικασία ταρίχευσης, πολλά από τα οποία έφεραν ετικέτα με τα συστατικά που περιέχουν και τη χρήση τους.

«Είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε βάζα με ετικέτες του περιεχομένου», λέει η Ikram.

Το εργαστήριο περιλαμβάνει μάλιστα κι έναν αρχαίο αιγυπτιακό ταφικό χώρο που χρησιμοποιήθηκε από το 2900 π.Χ. ή νωρίτερα.

Ο χώρος περιλαμβάνει ταφικούς θαλάμους και είναι πιθανό ότι ελίτ μέλη της κοινωνίας είχαν ενταφιαστεί εκεί, λένε οι ερευνητές.

Για να προσδιορίσει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των αγγείων, μια Αιγυπτιο-Γερμανική ομάδα ειδικών ανέλυσε τα μείγματα χρησιμοποιώντας μια τεχνική που ονομάζεται αέρια χρωματογραφία-φασματομετρία μάζας, σε ένα εργαστήριο του Εθνικού Κέντρου Ερευνών στη Γκίζα της Αιγύπτου.

Αυτό έδειξε ότι τα δοχεία περιείχαν ουσίες που προηγουμένως συνδέονταν με τη μουμιοποίηση, συμπεριλαμβανομένων εκχυλισμάτων από θάμνους αρκεύθου, κυπαρίσσια και κέδρους, που φύονται στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.

Η ομάδα βρήκε επίσης πίσσα από τη Νεκρά Θάλασσα, μαζί με ζωικά λίπη και κερί μέλισσας, πιθανώς τοπικής προέλευσης.

Αλλά οι ερευνητές εντόπισαν επίσης δύο εκπληκτικά συστατικά: μια ρητίνη που ονομάζεται elemi, η οποία προέρχεται από δέντρα Canarium που αναπτύσσονται σε τροπικά δάση στην Ασία και την Αφρική και άλλη μια που ονομάζεται dammar που προέρχεται από τα δέντρα Shorea που βρίσκονται σε τροπικά δάση στη νότια Ινδία, τη Σρι Λάνκα και τη νοτιοανατολική Ασία.

«Η Αίγυπτος ήταν φτωχή σε πόρους πολλών ρητινωδών ουσιών, έτσι πολλές ρητίνες προμηθεύονταν ή ανταλλάσσονταν από μακρινές χώρες», λέει ο Carl Heron, αρχαιολόγος στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Πηγή: ΣΚΑΪ, Nature