Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα μετά την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας; Πώς διατηρήθηκε, όχι μόνον η γλώσσα, αλλά και η ελληνική παιδε...
Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα μετά την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας; Πώς διατηρήθηκε, όχι μόνον η γλώσσα, αλλά και η ελληνική παιδεία, μέσα στους τέσσερις αιώνες οθωμανικής κυριαρχίας; Τι γνωρίζουμε για τους χιλιάδες ανώνυμους ιερωμένους και δάσκαλους και για τους μαθητές τους που μάθαιναν τα «κολλυβογράμματα»; Τι είναι άραγε τα «μαθηματάρια»; Σε ποιες περιοχές άνθησαν μεγάλα πνευματικά κέντρα όπου έδρασαν σπουδαίες μορφές της εκπαίδευσης; Και πώς, τελικά, η παιδεία έθρεψε την ιδέα του αγώνα για την ελευθερία;
Επιλεγμένα εκθέματα και σύγχρονες διαδραστικές εφαρμογές θα αποπειραθούν να δώσουν απαντήσεις σε αυτή την ουσιαστική, αλλά ελάχιστα γνωστή όψη της ελληνικής παιδείας πριν την Επανάσταση του 1821. Η έκθεση «Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση» (1453-1821)» μας καλεί να μάθουμε ανάγνωση συλλαβίζοντας γνωστές προσευχές· να ξεφυλλίσουμε σχολικά εγχειρίδια και να αποκρυπτογραφήσουμε τα άγνωστα σε μας «μαθηματάρια»· να ανακαλύψουμε άγνωστες όψεις της μαθητικής ζωής· να εξερευνήσουμε τον χάρτη των σχολών του ελληνισμού· να κάνουμε πειράματα φυσικής· και τέλος, να γράψουμε και το δικό μας όνομα όπως οι μαθητές της εποχής.
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης ανοίγει τους θησαυρούς του Ιστορικού Παλαιογραφικού Αρχείου του, που παρουσιάζονται δίπλα σε σπάνια βιβλία από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες της Ελλάδας.
Παράλληλα, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν ένα εμβληματικό κτήριο της Θεσσαλονίκης, στο οποίο θα φιλοξενηθεί η έκθεση: τη Βίλα Καπαντζή (Λεωφ. Βασιλίσσης Όλγας 108), ένα μοναδικό αρχοντικό του τέλους του 19ου αιώνα, από τα ελάχιστα σωζόμενα της “Συνοικίας των Εξοχών”.
Μέσα στους τέσσερις αιώνες οθωμανικής κυριαρχίας διατηρήθηκε, όχι μόνο η γλώσσα, αλλά και η ελληνική παιδεία. Η εκπαίδευση περιλάμβανε δύο τύπους σχολείων: έναν κατώτερο, το σχολείο των κοινών γραμμάτων, και έναν μέσο, το σχολείο των ελληνικών γραμμάτων, το οποίο, σε ορισμένες περιπτώσεις, πρόσφερε και έναν ανώτερο κύκλο σπουδών. Χιλιάδες ανώνυμοι ιερωμένοι και δάσκαλοι μάθαιναν στους μαθητές τους τα «κολοβογράμματα» ή, κατά παραφθορά,«κολλυβογράμματα» στο κοινόν σχολείον.
Στον δεύτερο κύκλο σπουδών, τα «μαθηματάρια» ήταν τα βασικά εγχειρίδια διδασκαλίας της ελληνικής γραμματείας. Στις μεγάλες σχολές έδρασαν σπουδαίες μορφές της εκπαίδευσης που αναγέννησαν την πνευματική ζωή και σταδιακά, η παιδεία έθρεψε την ιδέα του αγώνα για την ελευθερία.
Η έκθεση παρουσιάστηκε πρώτη φορά την άνοιξη του 2022 στο κτήριο του Παλαιού Χρηματιστηρίου, στην Αθήνα.
Συντελεστές Έκθεσης
Γενικός συντονισμός: Ασπασία Λούβη-Κίζη
Σύμβουλοι: Χρύσα Μαλτέζου, Πασχάλης Κιτρομηλίδης
Επιστημονική επιμέλεια – Τεκμηρίωση – Κείμενα: Ίκαρος Μαντούβαλος, Αγαμέμνων Τσελίκας
Μουσειολογική μελέτη: Έλια Βλάχου
Μουσειογραφική μελέτη και εφαρμογή: Σπύρος Νάσαινας
Εκπαιδευτικά προγράμματα: Σοφία Πελοποννησίου-Βασιλάκου (σχεδιασμός), Κάκια Καμπάνταη
Συντήρηση και ανάρτηση εκθεμάτων: Μαρία Αλεξίου, Μαρία Αργυρού
Διάρκεια έκθεσης: 18 Σεπτεμβρίου 2023 – 31 Ιανουαρίου 2024
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινές: 10:00-17:00, Σάββατο: 12:00-18:00 (εκτός επισήμων αργιών 26ης & 28ης Οκτωβρίου, Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς)
ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ– Σχολικές / ομαδικές επισκέψεις και ξεναγήσεις κατόπιν συνεννόησης: mietthe2@otenet.gr τηλ. επικοινωνίας: 2310 295.170 & 177
Δεν υπάρχουν σχόλια