Παιδί αναζητά τους γονείς του με τηξ γαμήλια φωτογραφία τους στα χέρια του. Ένα στρατιωτικό πουκάμισο που μετατράπηκε σε αυτοσχέδια σκακιέρα...
 |
| Παιδί αναζητά τους γονείς του με τηξ γαμήλια φωτογραφία τους στα χέρια του. |
Ένα στρατιωτικό πουκάμισο που μετατράπηκε σε αυτοσχέδια σκακιέρα με πιόνια φτιαγμένα από περιτυλίγματα πακέτων τσιγάρων. Μια παιδική κόκκινη ομπρελίτσα που ένας πατέρας δεν πρόλαβε ποτέ να δώσει στην ενάμιση έτους κόρη του. Χειρόγραφα σημειώματα μαθητών δημοτικού που ονειρεύονταν να επιστρέψουν στο χωριό του για να ξαναδούν τον κήπο τους και να παίξουν με τη Μονόπολη που άφησαν πίσω. Και μια ηλικιωμένη που από όλα όσα έχασε λυπάται για εκείνο το σάβανο από τους Άγιους Τόπους που φύλαγε με προσοχή αρωματισμένο με γιασεμιά για το τελευταίο της ταξίδι.
Αντικείμενα που αφηγούνται απτά, παραστατικά και με αμεσότητα τα γεγονότα που οδήγησαν ή ακολούθησαν τον διχασμό της Κύπρου. Μάρτυρες των γεγονότων που σφράγισαν την Ιστορία του 20ου αι. - πολλά εξ αυτών άγνωστα στο ευρύ κοινό- μαζί με προφορικές καταθέσεις, φωτογραφίες, έγγραφα, λογοτεχνικά κείμενα και έργα τέχνης (μεταξύ άλλων με υπογραφές του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα και του Αλέκου Φασιανού) συνθέτουν την επετειακή έκθεση «Κύπρος, 1974, η μνήμη είναι η μόνη πατρίδα των ανθρώπων» που συνδιοργανώνει το Ίδρυμα για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία του ελληνικού κοινοβουλίου και η Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου ταυτοχρόνως στο πρώην δημόσιο Καπνεργοστάσιο στην Αθήνα και στην Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης στη Λευκωσία και για την υλοποίηση της οποίας συνεργάστηκαν πλέον των 100 φορέων και στις δύο χώρες.
Ένα οδόφραγμα από πράσινα βαρέλια και σακιά με άμμο δεσπόζει σε μία από τις πολλές αίθουσες του εμβληματικού κτιρίου της οδού Λένορμαν, μοιάζει σα να έχει βγει από τη διπλανή του φωτογραφία που δείχνει το οδόφραγμα της οδού Αριάδνης στην παλιά Λευκωσία. Γύρω του ασπρόμαυρα στιγμιότυπα από το κατεστραμμένο Προεδρικό Μέγαρο μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος εναντίον του Μακάριου και την απόβαση τουρκικών στρατευμάτων στην παραλία «Πέντε Μίλι» στην Κερύνεια, στις 20 Ιουλίου 1974.
Παιδικό βλέμμα
Μαθητές που όταν δεν κάνουν μάθημα σε αντίσκοινα και δεν γράφουν τα μαθήματά τους σε τετράδια που στο εξώφυλλο είναι τυπωμένη η φράση «Δεν ξεχνώ», συλλέγουν κάρτες με τους αγαπημένους τους ποδοσφαιριστές προσφυγικών σωματείων. Πλάι τους άλλα παιδιά που αναζητούν τους αγνοούμενους γονείς τους κρατώντας τις γαμήλιες φωτογραφίες στα χέρια, ενώ στις προθήκες μπορεί να δει κάποιος το κλειδί που πήρε μαζί του ο ιδιοκτήτης του σπιτιού της οδού Ελλάδος 21 από τη Λάπηθο, όπως και το αυτοσχέδιο σκάκι των αιχμαλώτων στην κατεχόμενη Βατυλή.
«Το τραύμα της Κύπρου είναι μια ζώσα πραγματικότητα, δεν είναι απλώς μνήμη, που δυστυχώς στην Ελλάδα δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε πλήρως. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι αυτή η έκθεση καταφέρνει ως έναν βαθμό να μας κάνει κοινωνούς των ιστοριών των ανθρώπων που βίωσαν την απόλυτη τραγωδία και παρόλα αυτά κατάφεραν να ξαναχτίσουν εκ νέου τη ζωή τους και μια νέα σελίδα στην Ιστορία της Κύπρου», λένε στα «ΝΕΑ» οι επιμελητές της της ελληνικής εκδοχής της έκθεσης, Άννα Ενεπεκίδου και Χρήστος Χρηστίδης.
Και επισημαίνουν τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της διοργάνωσης, ο οποίος τονίζεται εμφατικά από την πρώτη παρουσίαση 45 ηχητικών μαρτυρίων ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων, οι οποίοι καταθέτουν τη δική τους αλήθεια για τα γεγονότα και οι οποίες συγκεντρώθηκαν ειδικά για την έκθεση κατά τον έναν χρόνο που απαιτήθηκε για την προετοιμασία της.
Όσο κι αν στα 50 χρόνια που έχουν περάσει από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο έχουν ειπωθεί πολλές ιστορίες, είναι δύσκολο να μείνει αδιάφορος ο επισκέπτης μπροστά στην εικόνα από το Λύκειο Eλληνίδων που οι Αμμοχωστιανοί είχαν συγκεντρώσει ρούχα για τους πρόσφυγες της Κερύνειας. Πριν προλάβουν να τους τα παραδώσουν, όμως, έγιναν κι εκείνοι πρόσφυγες και τα ρούχα είναι ακόμη εκεί, όπως φαίνεται στο φωτογραφικό καρέ. Ούτε μπορεί να διαβάσει κάποιος χωρίς να συγκινηθεί το γράμμα του μικρού Απόστολου από την Ίο, που ζητά να φιλοξενήσει η οικογένεια του ένα προσφυγόπουλο από την Κύπρο και υπόσχεται πως δεν θα του λείψει τίποτα παρά το γεγονός ότι ο ψαράς πατέρας του έχει ήδη πέντε παιδιά.
Στα συγκλονιστικά στιγμιότυπα εντάσσεται και η εικόνα του τελευταίου πληρώματος που προσγειώθηκε στο - σήμερα στη νεκρή ζώνη -αεροδρόμιο της Λευκωσίας την ώρα της εισβολής: φωτογραφήθηκε το 2012 μπροστά από το ερειπωμένο πλέον κτίριο, φορώντας τις ίδιες στολές. Όπως κι εκείνα των πιστών που προσπαθούν να φυγαδεύσουν τις εικόνες από τις εκκλησίες, των αιχμαλώτων που επιστρέφουν στα σπίτια τους, αλλά και των ερευνητών που από μακριά μοιάζουν με αρχαιολόγους καθώς κοσκινίζουν το χώμα. Μια προσεκτική ματιά ωστόσο αποκαλύπτει ότι πραγματοποιούν εκταφές για τον εντοπισμό αγνοούμενων μετά τη συμφωνία Κληρίδη-Ντεκτάς.
ΙΝFO
H έκθεση «Κύπρος, 1974, η μνήμη είναι η μόνη πατρίδα των ανθρώπων» στο πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο (Λένορμαν 218) έως τις 18 Ιουνίου 2025. Συνοδεύεται από τρίγλωσσο (ελληνικά, αγγλικά, τουρκικά) κατάλογο.
Δευτέρα – Παρασκευή 9:00 – 16:00 και
Σάββατο 10:00 – 15:00. Ειδικά από 10 έως 13 Οκτωβρίου 10.00-21.00
Πληροφορίες: 210- 510 2332. Είσοδος ελεύθερη.
Πηγή: Μ. Αδαμοπούλου, Τα Νέα
Δεν υπάρχουν σχόλια