Ισπανία: Διπλάσιος αριθμός γυναικών σε σχέση με αυτόν των ανδρών θάφτηκαν στη μεγαλιθική νεκρόπολη της Panoría

Μεγαλιθική νεκρόπολη της Panoria (Ισπανία). [Credit: Πανεπιστήμιο της Γρανάδας] Μια διεπιστημονική ερευνητική ομάδα με επικεφαλής την ερευνη...

Μεγαλιθική νεκρόπολη της Panoria (Ισπανία).
[Credit: Πανεπιστήμιο της Γρανάδας]

Μια διεπιστημονική ερευνητική ομάδα με επικεφαλής την ερευνητική ομάδα Αρχαιομετρίας του Πανεπιστημίου του Tübingen και την ερευνητική ομάδα GEA του Πανεπιστημίου της Γρανάδας έκανε μια εκπληκτική ανακάλυψη στη μεγαλιθική νεκρόπολη της Panoría (Γρανάδα, Ισπανία): θάφτηκαν διπλάσιες γυναίκες από ό,τι άνδρες, μια τάση που είναι ακόμη πιο έντονη στον νεανικό πληθυσμό, όπου η αναλογία είναι 10 γυναίκες για κάθε άνδρα.

Η νεκρόπολη της Panoría βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο της Sierra Harana, στην πόλη Darro (Γρανάδα). Αποτελείται από τουλάχιστον 19 τάφους, 9 από τους οποίους ανασκάφηκαν μεταξύ 2015 και 2019. Πρόκειται για ομαδικές ταφές από τις οποίες ανασύρθηκαν περισσότερα από 55.000 ανθρώπινα σκελετικά λείψανα. Η χρονολόγηση αυτών των λειψάνων δείχνει ότι οι πρώτες ταφές πραγματοποιήθηκαν πριν από 5.600 χρόνια με μια ασυνεχή ταφική χρήση μέχρι πριν από 4.100 χρόνια.

Σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports, η χρήση νέων βιοαρχαιολογικών μεθόδων επέτρεψε τον προσδιορισμό του χρωμοσωμικού φύλου από τη μελέτη του DNA και την ανάλυση μιας πρωτεΐνης γνωστής ως αμελογενίνη που υπάρχει στο σμάλτο των δοντιών.

Με τον τρόπο αυτό, κατέστη δυνατό, για πρώτη φορά, να αποκτηθεί ένα ακριβές δημογραφικό προφίλ του βιολογικού φύλου των ανθρώπων που ήταν θαμμένοι σε αυτά τα μεγαλιθικά μνημεία. Παραδόξως, το αποτέλεσμα είναι μια σαφής τάση υπέρ των γυναικείων ταφών, διπλάσια από εκείνη των ανδρικών ταφών, μια τάση που είναι ακόμη πιο έντονη μεταξύ των νεαρών ατόμων με αναλογία 10 θηλυκά για κάθε αρσενικό άτομο.

Η αναλογία αυτή απέχει πολύ από τη συνήθη σύνθεση των ανθρώπινων πληθυσμών, η οποία είναι περίπου ένα προς ένα. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, π.χ. συγκρούσεις, πόλεμοι ή έντονες μεταναστευτικές διαδικασίες, η αναλογία αυτή καταρρέει υπέρ του ενός φύλου.

Ποιες περιστάσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια τόσο έντονη τάση του πληθυσμού που είναι θαμμένος στην Panoría; Η τάση υπέρ των γυναικείων ταφών εμφανίζεται σε όλους τους τάφους που αναλύθηκαν, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες και καθ' όλη τη διάρκεια της χρήσης της νεκρόπολης. Αυτό επιτρέπει στους ερευνητές να επιβεβαιώσουν ότι επρόκειτο για μια πολύ επίμονη και καθοριστική κοινωνική απόφαση με την πάροδο του χρόνου που επηρέαζε τις διάφορες κοινωνικές ομάδες που θάφτηκαν μέσα στους τάφους. Ως εκ τούτου, έκτακτα ή απρόβλεπτα γεγονότα μπορούν να αποκλειστούν ως αιτία της τάσης που διαπιστώθηκε στην Panoría.

Αν η τάση λόγω φύλου ήταν μια κοινωνική απόφαση, ποιοι είναι οι λόγοι για την υπερεκπροσώπηση των γυναικών στις ταφικές τελετές; Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι βιολογικές συγγενικές σχέσεις είναι το κύριο κριτήριο για να ταφεί κανείς στις διάφορες δομές, η υπερεκπροσώπηση των γυναικών θα μπορούσε να υποδηλώνει ταφικές πρακτικές που βασίζονται κυρίως στη μητρογραμμική καταγωγή.

Αυτό σημαίνει ότι οι οικογενειακές σχέσεις και η κοινωνική ένταξη εγκαθιδρύονται μέσω της μητρικής γραμμής. Αυτό θα εξηγούσε την προκατάληψη υπέρ των γυναικών και την απουσία νεαρών ανδρικών ατόμων που θα μπορούσαν να έχουν ενταχθεί σε άλλες συγγενικές ομάδες, μια συνήθης πρακτική γνωστή στην ανθρωπολογία ως ανδρική εξωγαμία.

Σε κάθε περίπτωση, η υπερεκπροσώπηση των γυναικών θα υποδήλωνε μια γυναικοκεντρική κοινωνική δομή, στην οποία το φύλο θα επηρέαζε τα ταφικά τελετουργικά και τις πολιτιστικές παραδόσεις.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Díaz-Zorita Bonilla Marta et al, Female sex bias in Iberian megalithic societies through bioarchaeology, aDNA and proteomics, Scientific Reports (2024). DOI: 10.1038/s41598-024-72148-x

Πηγή: Phys