Νορβηγία: Ανακαλύφθηκε ξύλινη παγίδα σύλληψης ταράνδων από την Εποχή του Σιδήρου

[Credit: Μουσείο του Μπέργκεν] Μια εντυπωσιακή αρχαιολογική ανακάλυψη ήρθε στο φως στα βουνά της Νορβηγίας, όταν ένας πεζοπόρος εντόπισε μια...

[Credit: Μουσείο του Μπέργκεν]

Μια εντυπωσιακή αρχαιολογική ανακάλυψη ήρθε στο φως στα βουνά της Νορβηγίας, όταν ένας πεζοπόρος εντόπισε μια μοναδική στο είδος της παγίδα μαζικής σύλληψης άγριων ταράνδων, που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι κατά την Εποχή του Σιδήρου. Η ξύλινη παγίδα, μαζί με έναν θησαυρό κυνηγετικών προμηθειών, προσφέρει πλούσιες πληροφορίες για την οργανωμένη κυνηγετική κουλτούρα της πρώιμης νορβηγικής κοινωνίας στον μακρινό βορρά.

Η υποχώρηση των πάγων φανέρωσε μυστικά

Η ανακάλυψη έγινε το 2024 από τον πεζοπόρο Helge Titland στο οροπέδιο Aurlandsfjellet, σε υψόμετρο περίπου 1.400 μέτρων (4.600 πόδια) στην κομητεία Vestland της Νορβηγίας. Η παγίδα αποτελείται από δύο παράλληλες σειρές φραχτών από κομμένους ξύλινους κορμούς, οι οποίοι αποκαλύφθηκαν μετά την υποχώρηση των πάγων.

Η ηλικία του ξύλου, που χρονολογείται μεταξύ 500 π.Χ. και 500 μ.Χ. (Εποχή του Σιδήρου), καθώς και οι στοίβες από κέρατα ταράνδων, έδωσαν στον Titland την εντύπωση της αρχαιότητας και τον οδήγησαν να ειδοποιήσει το Μουσείο του Μπέργκεν.

Αρχαιολόγοι βρήκαν αυτό το διακοσμημένο κουπί να προεξέχει από τον πάγο στα βουνά της Νορβηγίας. [Credit: Thomas Bruen Olsen/Μουσείο του Μπέργκεν]

Τα ευρήματα

Οι ανασκαφές αποκάλυψαν ότι η κατασκευή λειτουργούσε διοχετεύοντας τα ζώα μέσα από ένα στενό, προβλέψιμο πέρασμα, όπου οι κυνηγοί μπορούσαν να τα πυροβολήσουν με βέλη. 

Η ομάδα βρήκε επίσης σημαντικό αριθμό κέρατων ταράνδων κοντά στην εγκατάσταση παγίδευσης. Όλα είχαν σημάδια κοπής, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα ζώα παγιδεύτηκαν, σκοτώθηκαν και πιθανώς επεξεργάστηκαν επί τόπου.

Δίπλα στην παγίδα βρέθηκαν:

• Στοίβες από κέρατα ταράνδων.
• Μια σιδερένια αιχμή δόρατος.
• Πολλά βέλη.
• Μια καρφίτσα από κέρατο ταράνδου.
• Ένα ξύλινο κουπί βάρκας – εύρημα που προκαλεί έκπληξη σε αυτό το υψόμετρο.

«Αυτά είναι αντικείμενα που δεν θα βρίσκαμε ποτέ σε συνηθισμένες ανασκαφές, όπως ένα κουπί από πεύκο και μια καρφίτσα για ρούχα φτιαγμένη από κέρατο ελαφιού», δήλωσε ο Leif Inge Åstveit, αρχαιολόγος στο Μουσείο του Πανεπιστημίου του Μπέργκεν, σε μια ανακοίνωση του Δήμου της κομητείας Vestland. «Η καρφίτσα έχει το σχήμα ενός μικροσκοπικού τσεκουριού — πραγματικά εξαιρετικά ευρήματα».

Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι έχουν μείνει άναυδοι από το περίτεχνα σκαλισμένο ξύλινο κουπί που βρήκαν. Περαιτέρω μελέτες τα επόμενα χρόνια μπορεί να βοηθήσουν να διευκρινιστεί γιατί το κουπί μεταφέρθηκε στα βουνά.

Τα κέρατα ταράνδου που ανακαλύφθηκαν στη Νορβηγία.
[Credit: Μουσείο του Μπέργκεν]

Ο Øystein Skår, αρχαιολόγος στην κομητεία Vestland, δήλωσε ότι πρόκειται για την πρώτη ξύλινη εγκατάσταση μαζικής σύλληψης που βρίσκεται ποτέ μέσα σε πάγο στη Νορβηγία – και πιθανώς σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Καταπληκτική διατήρηση

Η αρχαιολογία σε μεγάλα υψόμετρα στη Νορβηγία προσφέρει απίστευτα καλή διατήρηση, καθώς οι χαμηλές θερμοκρασίες και οι πάγοι προστατεύουν τα ευαίσθητα οργανικά υλικά, όπως το ξύλο. Η ποιότητα της διατήρησης είναι τόσο υψηλή που, για παράδειγμα, το ξύλινο κουπί βάρκας έχει λεπτομέρειες σαν να κατασκευάστηκε μόλις πριν από μερικές δεκαετίες.

Οι ερευνητές εικάζουν ότι η παγίδα εγκαταλείφθηκε, μαζί με όλα τα εργαλεία, λόγω μιας ψυχρότερης περιόδου που προκάλεσε πυκνές χιονοπτώσεις, θάβοντας τον χώρο κάτω από τον πάγο και εμποδίζοντας τους κυνηγούς να επιστρέψουν. Η εξαιρετική διατήρηση των κέρατων υποδηλώνει ότι η κυνηγετική εγκατάσταση θάφτηκε από το χιόνι και τον πάγο λίγο μετά την εγκατάλειψή της.

Οι αρχαιολόγοι βρήκαν αυτή την καρφίτσα από κέρατο σε σχήμα τσεκουριού στον πάγο. [Credit: Μουσείο του Μπέργκεν]

«Αυτή η ανακάλυψη ανοίγει εντελώς νέους ορίζοντες στην ερμηνεία και την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας αυτών των εγκαταστάσεων», δήλωσε ο Åstveit. «Τα εξαιρετικά καλά διατηρημένα κέρατα και ξύλινα υλικά θα συμβάλουν σημαντικά στην έρευνα τα επόμενα χρόνια».

Η υπερθέρμανση του πλανήτη συμβάλλει στην επανεμφάνιση τοποθεσιών καλυμμένων με πάγο, όπως αυτή. Μια παρόμοια τοποθεσία με όπλα για το κυνήγι ταράνδων και κρυψώνες ανακαλύφθηκε στα βουνά της Νορβηγίας το 2022. Οι σκανδινοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν επίσης πρόσφατα ξύλινα σκι ηλικίας 1.300 ετών, ένα χαλινάρι αλόγου των Βίκινγκ και ένα δερμάτινο σανδάλι ηλικίας 1.700 ετών που έλιωσαν από τους παγετώνες.

Πηγή: Newsbomb, Live Science