Μέσα σε πέντε χρόνια έχει δημιουργήσει μία ολόκληρη διαδικτυακή κοινότητα που μοιράζεται γνώσεις και συζητά για την ιστορία. Στην εποχή των ...
Μέσα σε πέντε χρόνια έχει δημιουργήσει μία ολόκληρη διαδικτυακή κοινότητα που μοιράζεται γνώσεις και συζητά για την ιστορία.
Στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η συζήτηση περιστρέφεται συχνά γύρω από τις αρνητικές επιπτώσεις του «μαζικού scrolling» με αιχμή του δόρατος την υπερβολική, και συχνά ατεκμηρίωτη, πληροφόρηση. Η κριτική αυτή δεν είναι άδικη, είναι όμως μονοδιάστατη. Στον ωκεανό του διαδικτύου μπορείς να βρεις τόση λανθασμένη πληροφορία όσο και πραγματική, αρκεί να ξέρεις πού και πώς να ψάξεις. Ιδίως από την καραντίνα και μετά, έχουν αυξηθεί κατά κόρον οι σελίδες που μοιράζονται τεκμηριωμένες πληροφορίες και ιστορικά γεγονότα, με έναν τρόπο άμεσο και φιλικό, λιγότερο αποστειρωμένο-πανεπιστημιακό για τον μέσο άνθρωπο. Και από την αλληλεπίδραση και τους ακολούθους που απέκτησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, αποδεικνύεται ότι ο κόσμος «διψάει» για γνώση, όταν αυτή του παρέχεται με εύληπτο και συχνά διασκεδαστικό τρόπο.
Ένας από τους πιο γνωστούς εκπροσώπους αυτού του φαινομένου είναι ο The Trivialist, o οποίος μέσα σε πέντε χρόνια έχει δημιουργήσει μία ολόκληρη διαδικτυακή κοινότητα που μοιράζεται γνώσεις και συζητά για την ιστορία.
Ο The Trivialist, κατά κόσμον Γιώργος, είναι πολιτισμολόγος και ιστορικός που το 2020 αποφάσισε να φτιάξει μία σελίδα στα social media για να εκφράζεται ο ίδιος. Η κοινότητα μεγάλωσε γρήγορα και σήμερα η σελίδα του στο Facebook αριθμεί πάνω από 100 χιλιάδες ακολούθους. Μέσα από αυτό προέκυψαν βιβλία, αλλά και τιμητικές προσκλήσεις -όπως δύο επισκέψεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Την Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου παρουσίασε στη Θεσσαλονίκη το δεύτερο βιβλίο του με τίτλο «Εγώ, ο Άνθρωπος - Η ιστορία ενός είδους που έπαιρνε πολύ σοβαρά τον εαυτό του» και με αυτή την αφορμή μίλησε στη «ΜτΚ» για την ιστορία, την υπερβολική πληροφορία στα διαδίκτυο και τα social media.
«Η ιστορία είναι ψυχοθεραπεία σε συλλογικό επίπεδο»
«Τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν μία εξαιρετική εμπειρία. Είμαι άνθρωπος που του αρέσει να μαθαίνει και να μοιράζεται όσα μαθαίνει. Ξεκίνησα τη σελίδα μου σαν ψηφιακό ημερολόγιο, χωρίς να περιμένω ότι θα πάρει τέτοια έκταση. Η ηθική ικανοποίηση είναι μεγάλη όταν βλέπεις ότι οι άνθρωποι εκτιμούν τον τρόπο που γράφεις» σημειώνει ο ίδιος.
Τα ενδιαφέροντά του επικεντρώνονται κυρίως γύρω από τον άνθρωπο, τους πολιτισμούς και τα συμπεριφορικά μοτίβα του. Το αποδεικνύουν άλλωστε και οι σπουδές του: Πρώτο του πτυχίο είναι στις Πολιτικές Επιστήμες, το δεύτερο στον Ανθρωποκεντρικό Πολιτισμό ενώ τώρα κάνει μεταπτυχιακό στη Φιλοσοφία της Τέχνης. «Συνεχίζω να σπουδάζω γιατί δεν σταματά ποτέ η ανάγκη για μάθηση. Μου αρέσει πολύ να μελετώ τον άνθρωπο. Ακόμη και όταν έγραφα το πρώτο βιβλίο, σκεφτόμουν ότι ήθελα να γράψω κάτι πιο γενικό για τη συμπεριφορά και τα μοτίβα του ανθρώπου. Είχα μία έμφυτη τάση να αγαπώ την ιστορία. Από παιδί εντυπωσιαζόμουν με άλλους πολιτισμούς και διάβαζα πολύ. Η ιστορία είναι μελέτη της ανθρωπότητας και με βοηθά να κατανοήσω τόσο τους ανθρώπους όσο και τον εαυτό μου. Είναι μία μορφή αυτογνωσίας και μου προσφέρει κριτική σκέψη για την ζωή. Βοηθά μάλιστα σε σχετικά ασφαλείς προβλέψεις για το μέλλον, γιατί τα συμπεριφορικά μοτίβα επαναλαμβάνονται. Η ιστορία είναι ψυχοθεραπεία σε συλλογικό επίπεδο, γιατί ουσιαστικά μελετάς το δικό σου παρελθόν» λέει χαρακτηριστικά.
«Εγώ ο Άνθρωπος»
Όπως εξηγεί ο συγγραφέας, το βιβλίο «Εγώ ο Άνθρωπος» αναφέρεται στην ιστορία ενός είδους που έπαιρνε υπερβολικά σοβαρά τον εαυτό του -το δικό μας.
«Η υπόθεσή του εκτυλίσσεται από τα τέλη του 18ου μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Σε εκείνη την περίοδο, η αρχαιολογία, η βιολογία και άλλες επιστήμες αποκαλύπτουν πράγματα που το είδος μας δεν γνώριζε για την καταγωγή ή τον πολιτισμό του. Αυτές οι αποκαλύψεις σοκάρουν, γιατί σταδιακά αποκαθηλώνουν παραδοχές και παραδόσεις, όπως π.χ. ότι ο άνθρωπος προέρχεται από τον Αδάμ και την Εύα. Το βιβλίο είναι ουσιαστικά μία σύγκρουση νεωτερικότητας και παράδοσης, επιστήμης -ψευδοεπιστήμης και θρησκείας. Η πλοκή σχετίζεται με την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους σε όλα τα επίπεδα -βιολογικό, υπαρξιακό, ηθικό και πολιτισμικό».
Μεταξύ άλλων, όπως λέει ο ίδιος, το βιβλίο αντιπαραβάλλει τη λογική και την επιστήμη απέναντι σε θεωρίες και αντιλήψεις που έχουν παραπλανήσει πολύ κόσμο και συνεχίζουν να το κάνουν. Αποκαθηλώνει και αυθεντίες της αρχαιότητας και του Μεσαίωνα, όχι για να μειώσει το κύρος τους, αλλά για να τονίσει ότι δεν σημαίνει πως όσα υποστήριξαν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα καθώς πολλές από αυτές τις θεωρίες αναιρέθηκαν από τη σύγχρονη επιστήμη.
«Για αιώνες, φιλόσοφοι και θεολόγοι θεωρούνταν αυθεντίες που κανείς δεν τολμούσε να αμφισβητήσει. Όταν ο Δαρβίνος μίλησε για εξέλιξη από απλούστερα είδη, όλοι αντέδρασαν, γιατί πίστευαν ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε απευθείας από τον Θεό ή από τη φύση. Κάθε τι καινούριο μάς τρομάζει, δε θέλουμε την αλλαγή παρ’ όλο που συχνά την επιδιώκουμε για να διευκολύνουμε τη ζωή μας. Είναι οξύμωρο» προσθέτει και συνεχίζει:
«Το ανθρώπινο είδος πήρε πολύ στα σοβαρά τον εαυτό του γιατί θεωρούσε -και θεωρεί ακόμη- ότι βρίσκεται στην κορυφή της δημιουργίας. Βιολογικά, όμως, αυτό δεν ισχύει: Τα μικρόβια, για παράδειγμα, είναι πολύ ισχυρότερα. Για την βιολογία, επιτυχημένο είδος θεωρείται αυτό που επιβιώνει και αναπαράγεται, όχι αυτό που ‘σκέφτεται λογικά’. Ο άνθρωπος έφτασε πολλές φορές κοντά στην εξαφάνιση. Δεν είμαστε σίγουροι ότι είμαστε από τα πιο επιτυχημένα είδη του πλανήτη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι στη ζωή οι περισσότερες πράξεις μας έχουν συνέπειες σαν ντόμινο αλλά καθοριστικό ρόλο παίζει και η τύχη. Θα μπορούσαμε να έχουμε εξαφανιστεί από μία γεωλογική εξέλιξη ή ένα μετεωρολογικό φαινόμενο. Η ύπαρξή μας δεν είναι δεδομένη και ουσιαστικά κρέμεται από μια κλωστή, πάντα».
Η διαφορά γνώσης και πληροφορίας και τα social media
Πολλές από τις σελίδες γνώσεων έχουν εκατοντάδες χιλιάδες ακολούθους στα social media αποδεικνύοντας πώς η γνώση μπορεί να γίνει ελκυστική ανάλογα την εκφορά και το context της. Μπορούμε όμως να μάθουμε κάτι πραγματικά μέσα σε όλη αυτή τη «θάλασσα» του διαδικτύου ή μήπως το μόνο που καταφέρνουμε είναι να υπερφορτώνουμε τον εγκέφαλό μας με πληροφορίες; Ο Τhe Trivialist απαντά: «Στα social media ο αλγόριθμος δημιουργεί μία ‘γυάλα’ που ταιριάζει στα ενδιαφέροντά σου. Λαμβάνουμε λοιπόν πληροφορία που δεν είναι τυχαία, αλλά επιλεγμένη βάσει των προτιμήσεών μας. Ένας συνωμοσιολόγος π.χ. βλέπει συνεχώς περιεχόμενο που ενισχύει τις πεποιθήσεις του, όχι επιστημονικές αναλύσεις. Οπότε καθένας δημιουργεί τον δικό του μικρόκοσμο. Αυτό εξηγεί και γιατί το κοινό της σελίδας μου σπάνια αντιδρά επιθετικά: Έχουν ακολουθήσει τη σελίδα επειδή ήδη ενδιαφέρονται για ανάλογο περιεχόμενο. Τα social media δεν είναι χαμένος χρόνος απαραίτητα, αν υπάρχει μέτρο. Η υπερβολή δεν είναι ποτέ ωφέλιμη, είτε μιλάμε για social είτε για βιβλία είτε για οτιδήποτε».
O ίδιος άλλωστε κάνει σαφή διάκριση ανάμεσα στην πληροφορία και τη γνώση: «Η γνώση απαιτεί τεκμηρίωση και έγκυρες πηγές -όχι απλώς ένα link στο διαδίκτυο. Ο καθένας κρατά ό,τι τον αφορά από μία ανάρτηση ή ένα βιβλίο. Ακόμη και εγώ, μετά από τόση έρευνα, δεν θυμάμαι λεπτομέρειες, ημερομηνίες ή ονόματα. Αυτό που αποκτάς με τη γνώση είναι η μεθοδολογία: Ξέρεις πού να ανατρέξεις για οτιδήποτε χρειαστείς» καταλήγει.
Το βιβλίο «Εγώ, ο Άνθρωπος» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Πηγή: Μακεδονία
Δεν υπάρχουν σχόλια