Θα συντηρηθούν οι «Αέρηδες»

Οι Αέρηδες σε γκραβούρα του 18ου αιώνα Το ωρολόγιο του Κυρρήστου, το σημαντικότερο μνημείο της Ρωμαϊκής Αγοράς, γνωστό και ως «Αέρηδες...

Οι Αέρηδες σε γκραβούρα του 18ου αιώνα

Το ωρολόγιο του Κυρρήστου, το σημαντικότερο μνημείο της Ρωμαϊκής Αγοράς, γνωστό και ως «Αέρηδες» πρόκειται να συντηρηθεί, σύμφωνα με απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Το κτήριο, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά βρίσκεται σε κακή κατάσταση, παρουσιάζοντας ρωγμές, απολαξεύσεις και απώλειες χρωμάτων και επιχρυσωμάτων. Για το λόγο αυτό, η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων πραγματοποίησε μελέτη για τη συντήρηση και επιδιόρθωση του μνημείου.

Σύμφωνα με τη μελέτη προτείνονται επεμβάσεις για τη συντήρηση των λίθινων επιφανειών και των κονιαμάτων, τα οποία έχουν υποστεί σοβαρές φθορές σε διάφορα σημεία, καθώς και τρόποι διατήρησης στοιχείων που ανήκουν σε διάφορες χρονολογικές φάσεις, όπως τα βυζαντινά χαράγματα και τα τουρκικά γραφήματα που βρίσκονται στο εσωτερικό του. Ωστόσο, επειδή η κατάσταση του κτηρίου είναι ιδιαίτερα κακή, κυρίως λόγω της υγρασίας που εξακολουθεί να προκαλεί βλάβες στο μνημείο, χρειάζεται να ολοκληρωθεί και η μελέτη αναστήλωσης από την αρμόδια 1η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων για την πληρέστερη πραγματοποίηση των εργασιών συντήρησης.

Το ωρολόγιο του Κυρρήστου κατασκεύασε ο 'Ελληνας αστρονόμος Ανδρόνικος από την Κύρρο της Μακεδονίας το πρώτο μισό του 1ου αιώνα π. Χ. Πρόκειται για ένα οκταγωνικό πύργο, ίσως το μοναδικό στην Ελλάδα, ύψους 13,5 μ. και διαμέτρου 8 μ. Βρίσκεται πάνω σε τρεις μαρμάρινες βαθμίδες, έχει κωνική κεραμοσκεπή στέγη, ενώ αρχιτεκτονικά τη μορφή του συμπληρώνουν ένα κυλινδρικό πρόσκτισμα στη νότια πλευρά και δύο κορινθιακά πρόπυλα στα βορειοδυτικά και βορειοανατολικά.

Στη κορυφή της στέγης φέρονταν ένας ορειχάλκινος ανεμοδείκτης υπό μορφή Τρίτωνα ο οποίος περιστρεφόμενος έδειχνε, κρατώντας δείκτη, τη κατεύθυνση ενός από τους οκτώ κύριους ανέμους που επικρατούσε κατά την παρατήρησή του. Οι άνεμοι αυτοί προσωποποιημένοι φέρονται ανάγλυφοι να ίπτανται (φτερωτοί) στο άνω μέρος εκάστης πλευράς του πύργου, φέροντας ο καθένας και ιδιαίτερο σύμβολο. Τα ονόματά τους φέρονται χαραγμένα κάτω από το αντίστοιχο τμήμα του οκταγωνικού γείσου, οι οποίοι και είναι: ο Βορρέας (βόρειος), ο Καικίας (βορειοανατολικός), ο Απηλιώτης (ανατολικός), ο Εύρος (νοτιοανατολικός), ο Νότος (νότιος), ο Λιψ (Λίβας, νοτιοδυτικός), ο Ζέφυρος (δυτικός), και ο Σκίρων (βορειοδυτικός). Κάτω δε από κάθε τέτοια ανάγλυφη προσωποποίηση εγχάρακτες ακτίνες κατά διάφορους σχηματισμούς αποτελούσαν αυτούσια ηλιακό ρολόι.

Λεπτομέρεια της οροφής του κτηρίου

Ειδικότερα για τον υπολογισμό της ώρας σε ανήλιες ημέρες υπήρχε μέσα στο κτίσμα ιδιαίτερη εγκατάσταση υδραυλικού ρολογιού. Τούτο συνάγει στο συμπέρασμα πως ο κατασκευαστής του μνημείου συνδύασε τις εφευρέσεις προηγουμένων κατασκευαστών ρολογιού, όπως του Αρχιμήδη, του Κτησίβιου καθώς και του Φίλωνα. Μάλιστα όπως σημειώνει ο Ουάρρωνας, στη νότια πλευρά του οικοδομήματος υπήρχε δοχείο κυλινδρικού σχήματος με νερό που παρεχόταν μέσω αγωγού από πηγή της βόρειας πλευράς της Ακρόπολης. Ο δε Βιτρούβιος ονομάζει το μνημείο αυτό “Πύργο των Ανέμων” καθώς το περιγράφει με πολλές λεπτομέρειες. Τέλος η εξωτερική μορφή του μνημείου κατατάσσεται στον κορινθιακό ρυθμό (εκ των κιονοκράνων) ενώ το εσωτερικό του σε δωρικό ρυθμό (βαρύ αυστηρό). Συνέχεια του κτιρίου ΝΑ ήταν το Αγορανομείο επί πολυβάθμιτης μαρμάρινης βάσης.

Η πρώτη επέμβαση συντήρησης του κτηρίου έγινε το 1863. Ο Νικόλαος Μπαλάνος το συντήρησε το 1911. ο Αναστάσιος Ορλάνδος την περίοδο 1915-19, ενώ πιο πρόσφατα (το 1976 και το 2003) αποκαταστάθηκαν οι κέραμοι της στέγης, συγκρατήθηκαν θραύσματα, στεγανοποιήθηκε η στέγη και αποκαταστάθηκαν ρωγμές.




Πηγή: ert.gr