Είναι αυτή η πρώτη πόλη της Δυτικής Ευρώπης;

Μέρος της οχύρωσης Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που διενεργούνται στην περιοχή της La Bastida (Totana, Murcia στην Ισπανία) έχουν αποκ...

Μέρος της οχύρωσης

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που διενεργούνται στην περιοχή της La Bastida (Totana, Murcia στην Ισπανία) έχουν αποκαλύψει ένα επιβλητικό οχυρωματικό σύστημα, το οποίο είναι μοναδικό για την συγκεκριμένη γεωγραφική θέση και την ημερομηνία χρονολόγησης του. 

Η ανακάλυψη αυτή, σε συνδυασμό με τα προηγούμενα ευρήματα των τελευταίων ετών, επιβεβαιώνουν ότι η περιοχή αποτελεί τον πιο προηγμένο οικισμό πόλης στη Δυτική Ευρώπη τόσο σε πολιτικό όσο και στρατιωτικό επίπεδο κατά την περίοδο της Εποχής του Χαλκού, περίπου το 2.200 π.Χ.. Από άποψη πολυπλοκότητας μπορεί να συγκριθεί μόνο με τον Μινωικό πολιτισμό της Κρήτης.

Ο λόφος La Bastida

Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται στη Sierra Tercia, σε έναν απότομο λόφο στη συμβολή της Rambla de Lebor και του λόφου Salado, 6 χλμ. περίπου δυτικά της πόλης Totana στη Μούρθια.

Ένας νέος τρόπος

Χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου αρχαιολογικού χώρου δεν έχουν παρατηρηθεί σε άλλες κατασκευές της Εποχής του Χαλκού στην Ευρώπη. Τείχη πάχους 3μ., τετράγωνοι πύργοι ύψους έως και 7μ., μνημειακή είσοδος, ακόμη και οπίσθια γωνιοκόρυφη τοξωτή πύλη - ένα αρχιτεκτονικό στοιχείο μοναδικό στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου.

Το τεράστιο τείχος τοποθετημένο στην κορυφή του λόφου, περιέβαλλε μια έκταση 4 στρεμμάτων μέσα στην οποία κτίστηκε η πόλη. Παραδόξως, οι αρχιτεκτονικές μορφές θυμίζουν αυτές της στρατιωτικής μηχανικής της Ανατολικής Μεσογείου, το μοντέλο της οποίας είναι χαρακτηριστικό όπως αυτό της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Τροίας.

Η χάραξη και η μορφή του αμυντικού συστήματος αποκαλύπτει μια προσεκτικά μελετημένη στρατηγική, καθώς αντιπροσωπεύει μια νέα μορφή σύγκρουσης όπου η κατασκευή βασίστηκε στην κοινωνική ταξική δομή. Αυτή επηρέασε ανάλογα και την ανάπτυξη των κοινοτήτων στην Ιβηρική χερσόνησο κατά τους επόμενους επτά αιώνες.

Η ανακάλυψη θέτει νέα ερωτήματα σχετικά με το τι είναι σήμερα γνωστό για την προέλευση των οικονομικών και πολιτικών ανισοτήτων στην Ευρώπη, τη διαμόρφωση των ελίτ-πολεμιστών και τον ρόλο της βίας που επηρέασε στη διαμόρφωση της πολιτισμικής ταυτότητας.

Η οχύρωση

Η οχύρωση αποτελείται από έναν τοίχο πάχους 2-3 μέτρων, κατασκευασμένο από μεγάλες πέτρες, ενωμένες με ασβεστοκονίαμα, καθώς και από πύργους, με μεγάλη βάση πυραμοειδούς σχήματος, τοποθετημένους ανά τακτά διαστήματα σε όλο το μήκος της. Το αρχικό ύψος του τείχους έφτανε και τα 7 μέτρα.

Έξι πύργοι έχουν ανακαλυφθεί και ερευνηθεί σε μήκος 70 μέτρων μέχρι στιγμής, αν και η πλήρης περίμετρο της οχύρωσης δεν έχει ακόμη καθοριστεί με ακρίβεια. Η είσοδος στην προστατευμένη περιοχή γινόταν από ένα πέρασμα που κατασκευάστηκε με ισχυρά τείχη και μεγάλες πόρτες στο τέλος του, που θα είχαν αρχικά κατασκευαστεί με χοντρά ξύλινα δοκάρια.

Το τείχος με τους έξι πύργους ανακαλύφθηκε
 σε ένα τμήμα μήκους 70μ. που έχει ανασκαφεί μέχρι στιγμής.

Ένα από τα πιο ασυνήθιστα αρχιτεκτονικά στοιχεία που ανακαλύφθηκαν είναι η οπίσθια γωνιοκόρυφη τοξωτή πύλη (μικρότερη δευτερεύουσα πόρτα), που βρίσκεται κοντά στην κύρια είσοδο. Η αψίδα είναι σε καλή κατάσταση και είναι η πρώτη του είδους της για την περίοδο της προϊστορικής Ευρώπης, αν και παρόμοια έχει βρεθεί στην δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Τροίας και σε άλλα αστικά κέντρα της Μέσης Ανατολής (Παλαιστίνη, Ισραήλ και Ιορδανία), επηρεασμένη από τους πολιτισμούς της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου.

Αυτό υποδηλώνει έντονα ότι άνθρωποι από την Ανατολή συμμετείχαν στην κατασκευή της οχύρωσης και είναι πιθανό ότι θα μπορούσε να φτάσουν στη La Bastida μετά από μια κρίση που είναι γνωστή ως «το γεγονός του 4.200» που κατέστρεψε την Ανατολή 4.200 χρόνια πριν.

Αιώνες αργότερα πολιτισμοί όπως αυτοί των Χετταίων και των Μυκηναίων ή πόλεις-κράτη όπως η Ugarit, ενσωματώνουν αυτές τις καινοτόμες αρχιτεκτονικές μεθόδους στα στρατιωτικά τους κτίρια.

Η εκδήλωση ξηρασίας το 4.200 π.Χ. ήταν ένα από τα πιο σοβαρά καιρικά φαινόμενα της Ολόκαινης περιόδου όσον αφορά τον αντίκτυπο στον πολιτισμό και είναι εν μέρει υπεύθυνη για την κατάρρευση του αιγυπτιακού Παλαιού Βασιλείου, της Ακκαδικής Αυτοκρατορίας στην Αραβική Χερσόνησο και τον τερματισμό της Ουμ αλ-Ναρ περιόδου. Η ξηρασία μπορεί ακόμα να προκάλεσε την κατάρρευση των νεολιθικών πολιτισμών γύρω από την περιοχή της Κεντρικής Κίνας.

Η πρώτη πόλη της ηπειρωτικής Ευρώπης στην Εποχή του Χαλκού

Από το 2008 έως το 2011 οι ανασκαφές έφεραν στο φως μεγάλες κατοικίες, επιφάνειας μεγαλύτερης των 70 τ.μ.  σε όλη την έκταση της πόλης. Αυτές οι μεγάλες οικίες και τα δημόσια κτίρια εναλλάσσονταν με άλλες μικρότερες κατασκευές, αλλά όλα χωρίζονταν από διαδρόμους, εισόδους και πλατείες. Μια μεγάλη πισίνα χωρητικότητας περίπου 400.000 λίτρων νερού δείχνει ότι ο πληθυσμός της πόλης ήταν εξαιρετικά δομημένος και οργανωμένος από μια κεντρική αρχή.

Άποψη των εσωτερικών κατασκευών εντός του τείχους.

Ο πολιτισμός των Argaric που διαμορφώνεται σε αυτόν τον χώρο αποτέλεσε το ορόσημο της καθιστικής ζωής, της πολεοδομίας, της μεταλλουργίας και των πολιτικών και οικονομικών ανισοτήτων. Η La Bastida προσφέρει μια μοναδική και εξαιρετική ευκαιρία για να κατανοήσουμε αυτό το βασικό στάδιο στο παρελθόν της Ευρώπης.

Οι ανακαλύψεις που έγιναν στη La Bastida αποκαλύπτουν μια στρατιωτική, πολιτική και κοινωνική δομή που θεσπίζει μια κυρίαρχη κοινωνική ελίτ τάξη, που φαίνεται να στηρίζεται στον πόλεμο (ή τουλάχιστον στον φόβο της σύγκρουσης), με μια ισχυρή τάξη πολεμιστών.

Αυτή η κοινωνία διήρκεσε επτά αιώνες και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των υπόλοιπων κοινοτήτων που ζούσαν στην Ιβηρική Χερσόνησο. Συνολικά, οι αρχαιολόγοι επαναπροσδιορίζουν αυτό που είναι σήμερα γνωστό για την προέλευση των οικονομικών και πολιτικών ανισοτήτων στην Ευρώπη, καθώς και για τον στρατιωτικό θεσμό και το ρόλο που διαδραμάτισε η βία στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων αυτών.

Ένα μοναδικό αρχαιολογικό πάρκο στην Ισπανία

Οι ανασκαφές στην La Bastida διενεργούνται από την Ερευνητική Ομάδα της Μεσογειακής Κοινωνικής Αρχαιολογίας (ASOME) του πανεπιστημίου τηε Βαρκελώνης (UAB).

Η πρόθεση για τα επόμενα χρόνια στη La Bastida είναι η συστηματική ανασκαφή του χώρου με στόχο τη δημιουργία ενός μοναδικού αρχαιολογικού πάρκου, ανοικτού για το κοινό που θα αποτελείται από ένα μουσείο, ένα κέντρο έρευνας και τεκμηρίωσης και μια συντηρημένη θέση, πλήρως προσβάσιμη στους επισκέπτες.

Πηγή: Past Horizons