Ένα μικροσκοπικό κεχριμπαρένιο κορίτσι

Όρθια γυναικεία μορφή στον τύπο της κόρης, Περίαπτο από ήλεκτρο (κεχριμπάρι) Ετρουσκικό, 525-500 π.Χ. ύψος 6,7 εκ., πλάτος 2 εκ., πάχος 9...

Όρθια γυναικεία μορφή στον τύπο της κόρης,
Περίαπτο από ήλεκτρο (κεχριμπάρι) Ετρουσκικό,
525-500 π.Χ. ύψος 6,7 εκ., πλάτος 2 εκ.,
πάχος 9 εκ., βάρος 6 γραμμ.
Μουσείο J. Paul Getty, Los Angeles

Το μικροσκοπικό κεχριμπαρένιο κορίτσι της φωτογραφίας είναι ένα ολόγλυφο κομψοτέχνημα του 6ου αι. π.Χ. προορισμένο να φορεθεί ως κρεμαστό κόσμημα. Έχει στο πάνω μέρος της κεφαλής του διαμπερή οπή για να περάσει το νήμα που θα το κρατούσε.


Αποδίδει τον τύπο της Κόρης, γνωστό από πλήθος άλλα αγάλματα και ειδώλια, λίθινα, χάλκινα και πήλινα. Και πράγματι, αν την παρατηρήσει κανείς προσεκτικά, βλέπει πώς, παρά τα 6,7 εκατοστά της, δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από τις γνωστές μεγάλες μαρμάρινες κόρες. Φοράει κι αυτή χιτώνα με ζώνη, πέπλο, διάδημα και περιδέραιο και οι κοιλότητες των ματιών της θα είχαν ενθέματα από άλλο υλικό για τις ίριδες. 

Μόνον έντεκα τέτοια κεχριμπαρένια κορίτσια είναι γνωστά από την αρχαιότητα. Η συγκεκριμένη, φτιαγμένη από κεχριμπάρι της Βαλτικής, ακολουθεί μια παραλλαγή γνωστή από την περιοχή της Μιλήτου και φαίνεται ότι αποδίδει την Άρτεμη ή τη Λητώ, θεότητες που συνδέονται με την τεκνοποιΐα. Επομένως ήταν κάτι παραπάνω από ένα όμορφο αντικείμενο: το πολύτιμο υλικό και η μορφή της φανερώνουν ότι ήταν ένα φυλαχτό. 

Τίνος ήταν όμως αυτό το κεχριμπαρένιο κορίτσι; Ποιός το φορούσε στο λαιμό του και προσευχόταν; Ήταν πράγματι ταφικό κτέρισμα που όμως είχε φορεθεί και εν ζωή, όπως υποθέτουν οι μελετητές; Δεν θα μάθουμε με σιγουριά ποτέ έτσι οριστικά που αποσυνδέθηκε από το ανασκαφικό της περιβάλλον.

Όρθια γυναικεία μορφή στον τύπο της κόρης Περίαπτο από ήλεκτρο (κεχριμπάρι) Ετρουσκικό,
525-500 π.Χ. ύψος 6,7 εκ., πλάτος 2 εκ., πάχος 9 εκ., βάρος 6 γραμμ.
Μουσείο J. Paul Getty, Los Angeles.

Το κεχριμπάρι στην αρχαιότητα ήταν ένα εξαιρετικά πολύτιμο υλικό στο οποίο αποδίδονταν ιδιαίτερες μαγικές δυνάμεις και ιαματικές ιδιότητες. Τα κεχριμπαρένια αντικείμενα, κυρίως κοσμήματα, που βρίσκονται στην Μεσόγειο κατά τους αρχαίους χρόνους κατασκευάζονταν επί το πλείστον από κεχριμπάρι της Βαλτικής που έφτανε στο νότο διασχίζοντας μέσω του ανταλλακτικού εμπορίου όλη την Ευρώπη. Πηγές ορυκτού κεχριμπαριού υπήρχαν όμως και στη Σικελία και σε περιοχές της Συροπαλαιστινιακής ακτής.   

περίαπτο, γυναικεία κεφαλή ή σφίγγα, ύψος 3,2 εκ.

Το μικροσκοπικό κορίτσι και άλλα 55 μικρογλυφικά αντικείμενα από κεχριμπάρι ανήκουν στη συλλογή του Μουσείου J. Paul Getty, και παρουσιάζονται αναλυτικότατα σε έναν επιστημονικό κατάλογο πλήρως διαθέσιμο στο διαδίκτυο. Μπορείτε να τον περιδιαβείτε και να θαυμάσετε όλα τα αντικείμενα στις λεπτομέρειές τους, εδώ.  

περίαπτο, πρόσθιο τμήμα αγριόχοιρου, μήκος 5 εκ. 

 περίαπτο, κεφαλή κριού, μήκος 3,6 εκ.

Αυτό που ίσως δεν τονίζεται αρκετά είναι ότι όλα τα αντικείμενα της συλλογής προέρχονται από αγορές και δωρέες στο Μουσείο και συνεπώς είναι όλα αποκομμένα από τα συνευρήματά τους. 


Πηγή: Β. Πλιάτσικα, LIFO