Οι ανασκαφές κοντά στο κέντρο της αιώνιας πόλης έδωσαν στοιχεία της πρώιμης Ρώμης. Οι αρχαιολόγοι που ανασκάπτουν στο κέντρο της Ρώμης...
 |
| Οι ανασκαφές κοντά στο κέντρο της αιώνιας πόλης έδωσαν στοιχεία της πρώιμης Ρώμης. |
Οι αρχαιολόγοι που ανασκάπτουν στο κέντρο της Ρώμης δηλώνουν ότι αποκάλυψαν ίσως τον παλαιότερο γνωστό ναό της ρωμαϊκής αρχαιότητας.
Στην πορεία ανακάλυψαν και τον βαθμό παρέμβασης των αρχαίων Ρωμαίων στη διαμόρφωση του αστικού περιβάλλοντος τους. Η ανασκαφή υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς ο ναός βρίσκεται κάτω από τον υδροφόρο ορίζοντα. Στους πρόποδες του λόφου του Καπιτωλίου, στο κέντρο της Ρώμης βρίσκεται η μεσαιωνική εκκλησία Sant'Omobono. Σήμερα, ο ποταμός Τίβερης βρίσκεται περίπου εκατό μέτρα μακριά. Αλλά όταν δημιουργήθηκε η πόλη, γύρω στον 7ο αιώνα π.Χ., ο ποταμός βρισκόταν κοντά στο σημείο όπου στέκεται σήμερα η εκκλησία, όπου μια στροφή της κοίτης του ποταμού δημιουργούσε ένα φυσικό λιμάνι για τα εμπορικά πλοία.
«Και εδώ αποφάσισαν να κτίσουν ένα ναό», αναφέρει ο Nic Terrenato, ο οποίος διδάσκει κλασική αρχαιολογία στο πανεπιστήμιο του Michigan ενώ είναι ο συν - διευθυντής του ανασκαφικού προγράμματος Sant'Omobono. «Σε αυτό το χρονικό σημείο η Ρώμη διατηρεί εμπορικές σχέσεις με μακρινές χώρες όπως η Κύπρος, ο Λίβανος και η Αίγυπτος. Έτσι, κτίζουν αυτό το ναό, ο οποίος ήταν ένα από τα πρώτα κτίρια που έβλεπαν οι έμποροι όταν εισέρχονταν στο λιμάνι της Ρώμης». Ο ναός - τα θεμέλια του οποίου βρίσκονται κάτω από την ίσαλο γραμμή - ήταν αφιερωμένος πιθανότατα στη θεά Fortuna (ρωμαϊκή εκδοχή της θεάς Τύχης). Η αρχαιολογική ομάδα ανακάλυψε μεγάλες ποσότητες αναθημάτων, όπως μικροσκοπικά αγγεία πόσης, που προέρχονται όχι από ντόπιους αλλά από τους ξένους εμπόρους.
Στην αρχαιότητα, δηλώνει ο Terrenato, οι ναοί που ήταν χτισμένοι σε λιμάνια είχαν τον ρόλο της ενίσχυσης της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των ντόπιων και των εμπόρων. «Είναι σαν μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου και η θεά υποτίθεται ότι εγγυάται την αμεροληψία του εμπορίου», αναφέρει χαρακτηριστικά. Η ανακάλυψη της ύπαρξης αρχαϊκού ναού ήρθε μετά από χρόνια συλλογής των απαραίτητων οικονομικών κεφαλαίων από την Ιταλία και τις ΗΠΑ καθώς και από την εφαρμογή εξελιγμένης τεχνογνωσίας.
Το περασμένο καλοκαίρι ξεκίνησε ένα φιλόδοξο κοινό έργο του πανεπιστημίου του Michigan και της Αρχαιολογικής Εφορείας της Ρώμης. Ο αρχαιολόγος Albert Ammerman, ο οποίος έχει ανασκάψει πολλές τοποθεσίες στη Ρώμη, την αποκαλεί «επικίνδυνη αποστολή». «Σκάβουν στο κάτω μέρος αυτής της τάφρου, περίπου 2 μέτρα κάτω από το νερό», δηλώνει. Η ομάδα χρησιμοποίησε βαριά μηχανήματα για να σκάψουν μια ορθογώνια τρύπα βάθους 15 μέτρων. Ένας γερανός χρησιμοποιήθηκε για να τοποθετήσει μεγάλα μεταλλικά φύλλα προκειμένου να συγκρατήσει το σαθρό έδαφος. Ο Terrenato λέει ότι οι αρχαιολόγοι έπρεπε να παλέψουν με την κλειστοφοβία και να είναι σε θέση να περάσουν μέχρι και 8 ώρες την ημέρα στο κάτω μέρος της τάφρου.
«Είσαι μέσα σε μια πολύ βαθιά τρύπα και παρόλο που ξέρεις θεωρητικά ότι το μεταλλικό φύλλο πρόκειται να κρατήσει τα πάντα γύρω σου, υπάρχει ένα μέρος του εγκεφάλου σου, που σου λέει να βγεις από εκεί καθώς αν οι τοίχοι πέσουν δεν υπάρχει κανένας τρόπος να ξεφύγεις», αναφέρει. Τα θεμέλια του Ναού της Fortuna ήταν ορατά μόνο για τρεις μέρες - για λόγους ασφαλείας, η ομάδα δεν μπορούσε να αφήσει την τάφρο ανοιχτή και έπρεπε να την γεμίσει και πάλι.
Αλλά μέσα από το σκάψιμο των διαφορετικών στρωμάτων της πόλης, οι αρχαιολόγοι έχουν μάθει πολλά: η Πρώιμη Ρώμη - μια πόλη με ψηλούς λόφους και βαθιές κοιλάδες, επιρρεπείς σε πλημμύρες -σύντομα άλλαξε ριζικά, καθώς οι ιδρυτές της πόλης «έκοψαν» τους λόφους και τους «έριξαν» στις πεδινές περιοχές προκειμένου να κάνουν επίπεδη την πόλη. Και καθώς η πόλη αυξανόταν από στρώμα σε στρώμα, και καθώς νέοι ναοί κτίζονταν, δηλώνει ο Ammerman, οι Ρωμαίοι εκμεταλλεύτηκαν το ποτάμι τους εκτρέποντας την αρχική πορεία του.
 |
| Τα θεμέλια του ναού της Fortuna, που βρίσκονται κάτω από τον υδροφόρο ορίζοντα. |
«Στην πραγματικότητα δεν είναι εντελώς φυσικό, οι άνθρωποι έχουν αλλάξει την πορεία του ποταμού, διαμορφώνοντάς την έτσι όπως είναι σήμερα», λέει ο αρχαιολόγος. «Είχαν την ικανότητα να συνειδητοποιήσουν ότι για να ακμάσει η πόλη τους, θα πρέπει να μετατρέψουν το τοπίο». Όταν κατανόησαν πώς έπρεπε να αντιμετωπίσουν το περιβάλλον τους, οι αρχαίοι Ρωμαίοι ανέπτυξαν πολύπλοκες τεχνικές και διοικητικές δεξιότητες καθώς και μια συλλογική ικανότητα να αντιμετωπίσουν τις περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Ανακαλύψεις όπως αυτές, δηλώνει ο Ammerman, απομυθοποιούν την εξιδανικευμένη εικόνα της αρχαίας Ρώμης - της αμετάβλητης και αιώνιας πόλης - ως ένα μέρος που δεν άλλαξε ποτέ.
Δεν υπάρχουν σχόλια