Κίβδηλο νόμισμα «δείχνει» παραχαράκτες στην Αθήνα

Συνάλλαγμα ψάχνει ο Γιάνης Βαρουφάκης για να γεμίσει τα άδεια κρατικά ταμεία, το συνάλλαγμα ψάχνει ο πατέρας του Γεώργιος Βαρουφάκης...

Συνάλλαγμα ψάχνει ο Γιάνης Βαρουφάκης για να γεμίσει τα άδεια κρατικά ταμεία, το συνάλλαγμα ψάχνει ο πατέρας του Γεώργιος Βαρουφάκης.

Όχι το σύγχρονο τουριστικό. Ο διακεκριμένος επιστήμονας, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρόεδρος της Χαλυβουργικής αλλά και αρχαιομέτρης (μάλιστα εκ των πατριαρχών της επιστήμης στην Ελλάδα), ασχολείται με το συνάλλαγμα κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. στην αρχαία Αθήνα και ιδίως με τον ποιοτικό έλεγχό του. Γιατί; Επειδή, όπως θα πει μιλώντας σήμερα στις 5.20 μ.μ. σε διεθνές συνέδριο του Νομισματικού Μουσείου, υπήρχαν και τότε παραχαράκτες.

Ο τίτλος του συνεδρίου είναι «Μεταλλεία, Μέταλλα και Νομίσματα στην Αττική και τον Αρχαίο Κόσμο». Το συνδιοργάνωσαν το Επιγραφικό και Νομισματικό Μουσείο (ΕΝΜ) και το Αυστραλιανό Κέντρο Αρχαίων Νομισματικών Σπουδών (ACANS) του Πανεπιστημίου Macquarie του Σίδνεϊ. Ξεκινά σήμερα στην «Αίθουσα των Εσπερίδων» του Ιλίου Μελάθρου.

Επίσημη σφραγίδα

Ο Γεώργιος Βαρουφάκης θα αναφερθεί σε μία ενεπίγραφη μαρμάρινη στήλη των αρχών του 4ου αιώνα π.Χ. που είχε τοποθετηθεί στην Αγορά της αρχαίας Αθήνας και εντοπίστηκε από την αρχαιολογική σκαπάνη το 1970. Σε αυτήν γίνονταν αναφορές στην ποιότητα των αργυρών νομισμάτων που έφταναν στην Αττική ως συνάλλαγμα. Θα περιγράψει τις εμπειρικές μεθόδους που θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί.

Ο Γεώργιος Βαρουφάκης θα μιλήσει σήμερα στις 5.20 μ.μ.
στο συνέδριο «Μεταλλεία, Μέταλλα και Νομίσματα στην Αττική και τον Αρχαίο Κόσμο»

Τα ξένα αργυρά νομίσματα γίνονται δεκτά όταν είναι πρόδηλη η κατασκευή τους από άργυρο και φέρουν επίσημη σφραγίδα, αναφέρει η στήλη. Ο έλεγχος για τη γνησιότητά τους διεξάγεται μπροστά στους Σιτοφύλακες για όσους είναι στην αγορά της Αθήνας και του Πειραιά και στους Συλλογείς του δήμου για όσους βρίσκονται σε άλλα σημεία της πόλης (Επιμελητές στον Πειραιά).

Οι εφοπλιστές ή οι ξένοι έμποροι που έφταναν στον Πειραιά ελέγχονταν από κάποιον από τους κρατικούς δούλους, ο οποίος οριζόταν για τον σκοπό αυτό. Όποιος έκανε την καταγγελία είχε να ωφεληθεί, αφού κέρδιζε το μισό ποσό σε περίπτωση καταδίκης.

Γιατί, όμως, γινόταν ο έλεγχος; Επειδή εκείνη την εποχή, αμέσως μετά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, και ενώ η πόλη διψούσε για συνάλλαγμα ώστε να γεμίσουν τα άδεια ταμεία της, είχαν πολλαπλασιαστεί οι προσπάθειες παραχάραξης. Παραχαράκτες υπήρχαν αιώνες πριν, όπως μαρτυρά κίβδηλο νόμισμα των αρχαϊκών χρόνων, κομμένο στα δύο (μέθοδος καταστροφής), από το Νομισματικό Μουσείο.

Τα χρυσά νομίσματα τα εξέταζαν με τη μέθοδο της λυδίας λίθου. Ξύνεις σε μια όψη της ένα αντικείμενο, ξύνεις και άλλο που γνωρίζεις την αυθεντικότητά του και τα συγκρίνεις χρωματομετρικά. Στα επάργυρα χρησιμοποιούσαν μικρές ζυγαριές - τα χάλκινα ήταν ελαφρύτερα από το καθαρό ασημένιο και τα μολύβδινα βαρύτερα.

Τέλος, όπως θα πει, υπήρχε και άλλη μέθοδος, καθαρά εμπειρική, η μέθοδος των αισθήσεων: ψηλαφείς, ζυγίζεις στο χέρι σου και χτυπάς το νόμισμα για να ακούσεις τον ήχο. Συχνά οι δύο τελευταίες μέθοδοι συνδυάζονταν.

Πηγή: Αγγ. Κώττη, Έθνος