«…γιατί τ’ αγάλματα δεν είναι πια συντρίμμια, είμαστε εμείς…» Αυτή η φράση από το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Ο Ηδονικός Ελπήνωρ...
«…γιατί τ’ αγάλματα δεν είναι πια συντρίμμια, είμαστε εμείς…»
Αυτή η φράση από το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Ο Ηδονικός Ελπήνωρ» αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης του «Broken History - Σπασμένη Ιστορία».
Της έκθεσης 66 συνολικά έργων μεγάλων διαστάσεων - μερικά από τα οποία ξεπερνούν ακόμα και τα τρία μέτρα - του Παύλου Σάμιου, που την Παρασκευή 15 Μαρτίου 2019 και ώρα 19:00 εγκαινιάζεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Ο λόγος για την έκθεση όπου τα σύμβολα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο, σε αντίθεση με τις προηγούμενες δουλειές του καλλιτέχνη όπου συνυπήρχαν με σύγχρονα αντικείμενα.
«Η φράση αυτή με κινητοποίησε συναισθηματικά και μου προκάλεσε μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση. Ήταν η σπίθα, που έδωσε το έναυσμα και άνοιξε την οπτική για τη δημιουργία αυτής της έκθεσης. Όλο το παρελθόν, η ιστορία αναδύθηκαν μέσα μου και πικρή ήρθε η διαπίστωση για το που ήμασταν και που φτάσαμε. Νοιώθω ότι τα σπασμένα αγάλματα σήμερα είμαστε εμείς. Μαζί με εμάς, έχουν γίνει όλα κομμάτια… Ιστορία, παρελθόν, παρόν, μέλλον…», ανέφερε ο 70χρονος καλλιτέχνης στους δημοσιογράφους στη συνέντευξη τύπου που προλόγισε την έκθεση.
«Θέλησα να παρουσιάσω μια διαφορετική ερμηνεία της ελληνικής ιστορίας και των αρχαίων μύθων, που σε όλη την πορεία της ζωγραφικής μου με συντρόφευαν. Επέλεξα ένα διαφορετικό υλικό, ευτελές, άχρηστο όταν επιτελέσει το σκοπό του, χάρτινες μεγάλες κούτες που περισυνέλλεξα ο ίδιος από τον δρόμο, το οποίο κρύβει πιστεύω εξαιρετική δυναμική και φορτίζει συναισθηματικά και ιδεολογικά τα έργα. Αυτό το υλικό, συνώνυμο της μετακίνησης και της αλλαγής τόπου, γίνεται ο καμβάς των αρχαίων συμβόλων και λειτουργεί ως γέφυρα του παρελθόντος με το παρόν. Στις κούτες τα αρχαία αγάλματα κατακερματίζονται σε διαφορετικά κομμάτια χαρτόνι, τα μέλη και τα τμήματα του σώματος σπάνε, η ιστορία αποδομείται και προσφέρει μια διαφορετική οδό προσέγγισης της. Αφήνεται στη φαντασία του θεατή να ανασυνθέσει τα κομμάτια και να βρει τον δικό του τρόπο συνομιλίας με τη "Broken History" που ξεκινάει από το χθες για να φτάσει στο σήμερα».
Ο ίδιος, ωστόσο, επεδίωξε να μη μείνει στο απαισιόδοξο πεδίο. Να γιατί προχώρησε σε μια ανασύνθεση των σπασμένων αγαλμάτων. Στο δεύτερο μέρος της έκθεσης παρουσιάζει τα ίδια αγάλματα, τα οποία πλέον έχει συνθέσει εκ νέου στην αρχική τους ολοκληρωμένη μορφή. Το αισιόδοξο μήνυμα ολοκληρώνεται με το τρίτο μέρος της έκθεσης τα «Πέτρινα χαμόγελα» όπου ο ίδιος ζωγραφίζει πάνω σε κομμάτια μαρμάρου (30Χ40 εκ.) που περισυνέλλεξε στην Πεντέλη. Είναι τα υπολείμματα από τα ίδια μάρμαρα από τα οποία δημιουργήθηκε η Ακρόπολη. Οι γοητευτικές κόρες της Ακρόπολης χαμογελούν, αλλά τα χαμόγελα τους εμφανίζονται μισά, σπασμένα, στις δύο πλευρές του μαρμάρου. Είναι εκεί που η αισιοδοξία συνυπάρχει με την απαισιοδοξία σε μια αδιάκοπη πάλη για το ποια θα υπερισχύσει.
Με τι αισθήματα και σκέψεις θα θέλατε να αναχωρήσει από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο ο επισκέπτης της έκθεσης τον ρώτησε το TheTOC. «Θέλω να φύγει ο κόσμος που θα επισκεφθεί την έκθεση με ένα χαμόγελο. Και μην ξεχνάτε ότι τον κατάλογο της έκθεσης τον αφιερώνω στους μαθητές μου. Και δεν εννοώ μόνο εκείνους αλλά την επόμενη γενιά. Εκείνοι οι οποίοι θα πάρουν τη σκυτάλη για να "φέρουν" την Ελλάδα εκεί που πρέπει κι εκεί που μας αξίζει. Εχουν την ευρηματικότητα και τη δύναμη να το κάνουν αυτό. Επιτέλους θα πρέπει να σταματήσει η διχόνοια που σ' αυτή τη χώρα θυμίζει ... ποδοσφαιρικές καταστάσεις Ολυμπιακού - Παναθηναϊκού. Πρέπει να προχωρήσουμε. Αυτή είναι η βασική ιδέα της έκθεσης που θα τη χαρακτήριζα ως μια μικρή Γκερνίκα για να... βάλουμε μυαλό».
Τι μπορεί να αφηγηθεί μια «σπασμένη» ιστορία; Τον τρόπο «να ξαναβρούμε τα σπασμένα κομμάτια μας, να τα ενώσουμε για να πάμε λίγο μακρύτερα» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ζωγράφος Παύλος Σάμιος, με αφορμή την έκθεσή του «Broken History – Σπασμένη Ιστορία».
Αυτή η φράση από το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Ο Ηδονικός Ελπήνωρ» αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης του «Broken History - Σπασμένη Ιστορία».
Της έκθεσης 66 συνολικά έργων μεγάλων διαστάσεων - μερικά από τα οποία ξεπερνούν ακόμα και τα τρία μέτρα - του Παύλου Σάμιου, που την Παρασκευή 15 Μαρτίου 2019 και ώρα 19:00 εγκαινιάζεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Ο λόγος για την έκθεση όπου τα σύμβολα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο, σε αντίθεση με τις προηγούμενες δουλειές του καλλιτέχνη όπου συνυπήρχαν με σύγχρονα αντικείμενα.
«Η φράση αυτή με κινητοποίησε συναισθηματικά και μου προκάλεσε μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση. Ήταν η σπίθα, που έδωσε το έναυσμα και άνοιξε την οπτική για τη δημιουργία αυτής της έκθεσης. Όλο το παρελθόν, η ιστορία αναδύθηκαν μέσα μου και πικρή ήρθε η διαπίστωση για το που ήμασταν και που φτάσαμε. Νοιώθω ότι τα σπασμένα αγάλματα σήμερα είμαστε εμείς. Μαζί με εμάς, έχουν γίνει όλα κομμάτια… Ιστορία, παρελθόν, παρόν, μέλλον…», ανέφερε ο 70χρονος καλλιτέχνης στους δημοσιογράφους στη συνέντευξη τύπου που προλόγισε την έκθεση.
 |
| Αφροδίτη, Μουσείο Λούβρου (Σάμιος 2017) |
Ο ίδιος, ωστόσο, επεδίωξε να μη μείνει στο απαισιόδοξο πεδίο. Να γιατί προχώρησε σε μια ανασύνθεση των σπασμένων αγαλμάτων. Στο δεύτερο μέρος της έκθεσης παρουσιάζει τα ίδια αγάλματα, τα οποία πλέον έχει συνθέσει εκ νέου στην αρχική τους ολοκληρωμένη μορφή. Το αισιόδοξο μήνυμα ολοκληρώνεται με το τρίτο μέρος της έκθεσης τα «Πέτρινα χαμόγελα» όπου ο ίδιος ζωγραφίζει πάνω σε κομμάτια μαρμάρου (30Χ40 εκ.) που περισυνέλλεξε στην Πεντέλη. Είναι τα υπολείμματα από τα ίδια μάρμαρα από τα οποία δημιουργήθηκε η Ακρόπολη. Οι γοητευτικές κόρες της Ακρόπολης χαμογελούν, αλλά τα χαμόγελα τους εμφανίζονται μισά, σπασμένα, στις δύο πλευρές του μαρμάρου. Είναι εκεί που η αισιοδοξία συνυπάρχει με την απαισιοδοξία σε μια αδιάκοπη πάλη για το ποια θα υπερισχύσει.
 |
| Άκρα ταπείνωση (Σάμιος) |
Τι μπορεί να αφηγηθεί μια «σπασμένη» ιστορία; Τον τρόπο «να ξαναβρούμε τα σπασμένα κομμάτια μας, να τα ενώσουμε για να πάμε λίγο μακρύτερα» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ζωγράφος Παύλος Σάμιος, με αφορμή την έκθεσή του «Broken History – Σπασμένη Ιστορία».
«Να δείξουμε το μπόι μας, να πάρουμε κι εμείς μια θέση ανάμεσα σε όλους τους άλλους, όχι για να πούμε ότι είμαστε καλύτεροι. Δεν είναι το καλύτερο που με ενδιαφέρει, αλλά το διαφορετικό».
Στην έκθεση παρουσιάζονται 66 έργα μεγάλων διαστάσεων (μερικά ξεπερνούν τα τρία μέτρα), στα περισσότερα από τα οποία ο ζωγράφος έχει επιλέξει ως υπόβαθρο εκτέλεσης χαρτοκιβώτια που ο ίδιος περισυνέλεξε από το δρόμο.
 |
| Επιτάφιος θρήνος (Σάμιος) |
Κάποιες (λίγες) φορές τα έργα του είναι από θραύσματα μαρμάρου και ακόμα λιγότερες από τμήματα αυτοκίνητων. Η θεματολογία πάντως, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, έχει ως επίκεντρο την Αρχαιότητα – δηλαδή αγάλματα, κατακερματισμένα ζωγραφικά σε ένα ή περισσότερα χαρτοκιβώτια, όπου η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα δηλώνεται με πολύχρωμα ανεικονικά γκράφιτι, αυτοκόλλητα ή άλλα ευτελή υλικά (π.χ. κουτάκια αλουμινίου). Όσο για τα κομμάτια από το πεντελικό μάρμαρο –από το ίδιο μάρμαρο που είναι φτιαγμένα τα γλυπτά του Παρθενώνα–, σε αυτά ζωγράφισε τα χαμόγελα των «αρχαϊκών κορών», ενώ στις ρόδες και στα φτερά των αυτοκινήτων τις αντανακλάσεις αρχαιοτήτων.
«Το αρχαίο έχει τόσο πολύ μπει μέσα στην ψυχή μας, που μόλις το σκεφτούμε μπορεί να το δούμε παντού» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, αναφερόμενος για παράδειγμα στα δυο φτερά από ένα smart όπου ζωγράφισε αρχαιότητες, ή στο μικρό κομμάτι αυτοκινήτου που βρήκε μετά από τρακάρισμα, πάνω στο οποίο φιλοτέχνησε τον Όμηρο. «Δεν είχα σκοπό να κάνω γλυπτό, ήθελα απλώς την ιδέα, όπως με τις πέτρες» συμπληρώνει. «Είχα κάνει μια έκθεση στη Λήμνο και τα έργα επιστράφηκαν μέσα σε μια κούτα» συνεχίζει.
«Την ώρα που τα έβγαζα και ήμουν έτοιμος να πετάξω την κούτα, άρχισα να την ζωγραφίζω. Έτσι βγήκε το πρώτο έργο».
Και γιατί επέμεινε στο χαρτόνι; «Έβλεπα όλους αυτούς τους ανθρώπους που περνάνε και πνίγονται, έρχονται στη Σάμο και βάζουν κάτω χαρτόνια για να κοιμηθούν. Το χαρτόνι είναι πια ένα θέμα, είναι ένα υλικό. Ζει ο κόσμος μέσα στα χαρτόνια. Έχει σημασία αυτό. Έκανα έργα πάνω σε τελάρα, αλλά γινόταν μουσαμάς. Δεν είχε αυτό το “πάνω στο σκουπίδι κάνεις τον θεό σου”», λέει χαρακτηριστικά.
Η Διευθύντρια του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου σημειώνει:
Σε μια εποχή που η αντοχή της ιστορικής μνήμης δοκιμάζεται σκληρά ο Παύλος Σάμιος δεν εφησυχάζει ούτε σιωπά. Γράφει μια νέα εικαστική ιστορία με τον συμβολικό τίτλο «Σπασμένη Ιστορία» ή, σε ελεύθερη μετάφραση, «Ιστορία σε θρύψαλα».
Για την αφήγησή του, ο καλλιτέχνης επιλέγει το διάλογο εμβληματικών έργων της αρχαιοελληνικής τέχνης με βυζαντινές - μεταβυζαντινές χριστιανικές απεικονίσεις, όπως η γεμάτη συμβολισμό εικόνα της «Άκρας Ταπείνωσης». Κυκλαδικά ειδώλια, αρχαϊκοί κούροι, κόρες και σφίγγες, κλασσικά γλυπτά από τον Παρθενώνα και αγάλματα όπως η Νίκη της Σαμοθράκης, η Αφροδίτη της Μήλου κ.ά., αποδίδονται με ένα νέο τολμηρό τρόπο συνδυάζοντας σε «εγκατάσταση», τη ζωγραφική, τη γλυπτική και το γκράφιτι.
Τα έργα σκόπιμα κατακερματισμένα, επιζωγραφισμένα με γκράφιτι, και κατασκευασμένα από φθηνά -όχι τυχαία- παράταιρα και ανακυκλωμένα υλικά, όπως χαρτοκιβώτια, πέτρες, βιομηχανικά χαρτιά κ.ά., συνθέτουν ένα εικαστικό requiem και μια έμμεση κριτική στην «πολιτικώς ορθή» κοινωνία καθώς και στη βίαιη αποδόμηση, το βανδαλισμό και τον ευτελισμό των αξιών.
Την απάντηση στην ερώτηση «σε τι χρησιμεύουν οι καλλιτέχνες σε μια περίοδο κρίσης;» φιλοδοξεί να δώσει η έκθεση που φιλοξενείται στο Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο, στο πλαίσιο μιας πολιτιστικής πολιτικής, που δίνει χώρο σε έναν σύγχρονο καλλιτεχνικό προβληματισμό και ενώνει το νήμα της μεγάλης καλλιτεχνικής παράδοσης από τις απαρχές της ελληνικής τέχνης ως τις μέρες μας.
Η συγκεκριμένη εικαστική ενότητα του Παύλου Σάμιου καθρεφτίζει ακριβώς την αγωνία του ιστορικού παρελθόντος για την εποχή μας με τον ίδιο τρόπο που ο Φεντερίκο Φελλίνι κάνει finale στην ταινία «Roma».
Δρ. Αικατερίνη Π. Δελλαπόρτα Διευθύντρια του Βυζαντινού & Χριστιανικού Μουσείου.
Η επιμέλεια της έκθεσης είναι της Μαρίας Ξανθάκου.
Info:
Παύλος Σάμιος: Broken History - Σπασμένη Ιστορία
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
Εγκαίνια: Παρασκευή 15/3 (ώρα 19.00)
Διάρκεια έκθεσης: 15 Μαρτίου έως 15 Ιουνίου 2019
http://www.byzantinemuseum.gr/
Η Διευθύντρια του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου σημειώνει:
Σε μια εποχή που η αντοχή της ιστορικής μνήμης δοκιμάζεται σκληρά ο Παύλος Σάμιος δεν εφησυχάζει ούτε σιωπά. Γράφει μια νέα εικαστική ιστορία με τον συμβολικό τίτλο «Σπασμένη Ιστορία» ή, σε ελεύθερη μετάφραση, «Ιστορία σε θρύψαλα».
Για την αφήγησή του, ο καλλιτέχνης επιλέγει το διάλογο εμβληματικών έργων της αρχαιοελληνικής τέχνης με βυζαντινές - μεταβυζαντινές χριστιανικές απεικονίσεις, όπως η γεμάτη συμβολισμό εικόνα της «Άκρας Ταπείνωσης». Κυκλαδικά ειδώλια, αρχαϊκοί κούροι, κόρες και σφίγγες, κλασσικά γλυπτά από τον Παρθενώνα και αγάλματα όπως η Νίκη της Σαμοθράκης, η Αφροδίτη της Μήλου κ.ά., αποδίδονται με ένα νέο τολμηρό τρόπο συνδυάζοντας σε «εγκατάσταση», τη ζωγραφική, τη γλυπτική και το γκράφιτι.
Τα έργα σκόπιμα κατακερματισμένα, επιζωγραφισμένα με γκράφιτι, και κατασκευασμένα από φθηνά -όχι τυχαία- παράταιρα και ανακυκλωμένα υλικά, όπως χαρτοκιβώτια, πέτρες, βιομηχανικά χαρτιά κ.ά., συνθέτουν ένα εικαστικό requiem και μια έμμεση κριτική στην «πολιτικώς ορθή» κοινωνία καθώς και στη βίαιη αποδόμηση, το βανδαλισμό και τον ευτελισμό των αξιών.
 |
| Νίκη Σαμοθράκης, Μουσείο Λούβρου (Σάμιος 2017) |
Η συγκεκριμένη εικαστική ενότητα του Παύλου Σάμιου καθρεφτίζει ακριβώς την αγωνία του ιστορικού παρελθόντος για την εποχή μας με τον ίδιο τρόπο που ο Φεντερίκο Φελλίνι κάνει finale στην ταινία «Roma».
Δρ. Αικατερίνη Π. Δελλαπόρτα Διευθύντρια του Βυζαντινού & Χριστιανικού Μουσείου.
Η επιμέλεια της έκθεσης είναι της Μαρίας Ξανθάκου.
 |
| Η Σφίγγα των Δελφών (Σάμιος 2017) |
Παύλος Σάμιος: Broken History - Σπασμένη Ιστορία
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
Εγκαίνια: Παρασκευή 15/3 (ώρα 19.00)
Διάρκεια έκθεσης: 15 Μαρτίου έως 15 Ιουνίου 2019
http://www.byzantinemuseum.gr/
Πηγή: Κ. Λυμπεροπούλου, The TOC, PontosNews, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ (Ελ. Μάρκου)
Δεν υπάρχουν σχόλια