Μελέτη υποδηλώνει ότι νεολιθικές γυναίκες στην Ευρώπη μπορεί να θυσιάζονταν δεμένες και θαμμένες ζωντανές

Ο τάφος στο Saint-Paul-Trois-Châteaux κοντά στην Αβινιόν περιέχει τους σκελετούς τριών γυναικών που θάφτηκαν εκεί περίπου το 5.400 π.Χ. Δύο ...

Ο τάφος στο Saint-Paul-Trois-Châteaux κοντά στην Αβινιόν περιέχει τους σκελετούς τριών γυναικών που θάφτηκαν εκεί περίπου το 5.400 π.Χ. Δύο από αυτές πιστεύεται ότι ήταν θύματα θυσίας.
[Credit: Ludes et al., Sci. Adv. 10, eadl3374 (2024)]

Η δολοφονία των θυμάτων μίας ανθρωποθυσίας με την μέθοδο του στραγγαλισμού με περίδεση άκρων και λαιμού (γνωστό και ως "incaprettamento", δέσιμο του λαιμού με τα πόδια τους λυγισμένα πίσω από την πλάτη τους, έτσι ώστε ουσιαστικά να στραγγαλιστούν) φαίνεται ότι αποτελούσε παράδοση σε μεγάλο μέρος της νεολιθικής Ευρώπης, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που εντοπίζει περισσότερες από δώδεκα τέτοιες δολοφονίες για περισσότερα από 2.000 χρόνια.

Η μελέτη έρχεται μετά την επανεκτίμηση ενός αρχαίου τάφου που ανακαλύφθηκε πριν από περισσότερα από 20 χρόνια στο Saint-Paul-Trois-Châteaux κοντά στην Αβινιόν της νότιας Γαλλίας. Ο τάφος μιμείται ένα σιλό ή έναν λάκκο όπου αποθηκεύονταν σιτηρά, και περιείχε τα λείψανα τριών γυναικών που θάφτηκαν εκεί πριν από περίπου 5.500 χρόνια.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη (10 Απριλίου) στο περιοδικό Science Advances, ερμηνεύει εκ νέου τις θέσεις δύο σκελετών και υποδεικνύει ότι τα άτομα σκοτώθηκαν σκόπιμα - πρώτα δένοντάς τα με την μέθοδο "incaprettamento" και στη συνέχεια θάβοντάς τα ενώ ήταν ακόμη ζωντανά, ίσως στα πλαίσια ενός γεωργικού τελετουργικού.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο κεντρικός σκελετός στον τάφο (με την ένδειξη 1) ήταν μια ηλικιωμένη γυναίκα που θάφτηκε αφού πέθανε από φυσικά αίτια, και ότι οι δύο άλλοι σκελετοί (με τις ενδείξεις 2 και 3) ήταν νεότερα θύματα θυσίας που δεσμεύτηκαν  με την μέθοδο "incaprettamento".
[Credit: Ludes et al., Sci. Adv. 10, eadl3374 (2024)]

Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Eric Crubézy, βιολογικός ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο Paul Sabatier στην Τουλούζη της Γαλλίας, δήλωσε στο Live Science ότι ο τάφος είχε πολλούς γεωργικούς συμβολισμούς. Σημείωσε ότι μια ξύλινη κατασκευή που χτίστηκε πάνω από αυτόν ήταν ευθυγραμμισμένη με τον ήλιο στα ηλιοστάσια και ότι κοντά βρέθηκαν αρκετές σπασμένες πέτρες για το άλεσμα σιτηρών. «Έχουμε την ευθυγράμμιση, το σιλό, τις σπασμένες πέτρες - οπότε φαίνεται ότι επρόκειτο για μια τελετή που σχετιζόταν με τη γεωργία».

Για να διερευνήσουν την ιδέα της ανθρωποθυσίας στο Saint-Paul-Trois-Châteaux, ο Crubézy, ο οποίος εργάστηκε και στην αρχική ανακάλυψη του τάφου, και οι συνάδελφοί του εξέτασαν προηγούμενες αρχαιολογικές μελέτες σε τοποθεσίες τάφων σε όλη την Ευρώπη. Στην ομάδα συμμετείχε ο ιατροδικαστής Bertrand Ludes, του Πανεπιστημίου Paris Cité και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

Βρήκαν στοιχεία για 20 πιθανές περιπτώσεις θυσιών με τη χρήση της μεθόδου incaprettamento σε 14 νεολιθικές (Νέα Λίθινη Εποχή) τοποθεσίες που χρονολογούνται μεταξύ 5400 και 3500 π.Χ. Βρήκαν επίσης δημοσιεύσεις που περιγράφουν τη μεσολιθική (Μέση Λίθινη Εποχή) βραχογραφία στο σπήλαιο Addaura στη Σικελία, που δημιουργήθηκε μεταξύ 14.000 και 11.000 π.Χ., η οποία φαίνεται να απεικονίζει δύο ανθρώπινες μορφές δεμένες με τον τρόπο του incaprettamento.

Ο τάφος που περιείχε τους τρεις σκελετούς ήταν χτισμένος στο στυλ ενός σιλό ή λάκκου για την αποθήκευση σιτηρών, μέσα σε μια μικρή ξύλινη κατασκευή και περιτριγυρισμένος από μια τάφρο.
[Credit: Ludes et al., Sci. Adv. 10, eadl3374 (2024)]

Ο Crubézy είπε ότι φαίνεται πως η συγκεκριμένη μέθοδος ξεκίνησε ως έθιμο θυσίας κατά τη Μεσολιθική περίοδο, πριν από τη γεωργία, και αργότερα χρησιμοποιήθηκε για ανθρωποθυσίες που σχετίζονταν με τη γεωργία κατά τη Νεολιθική περίοδο.

Ως μέθοδος ανθρωποθυσίας, το incaprettamento φαίνεται να ήταν ευρέως διαδεδομένο σε μεγάλο μέρος της νεολιθικής Ευρώπης, με ενδείξεις της πρακτικής αυτής σε τοποθεσίες που κυμαίνονται από την Τσεχία έως την Ισπανία. Ο αρχαιότερος τάφος βρίσκεται κοντά στο Brno-Bohunice στην Τσεχία που χρονολογείται περίπου στο 5.400 π.Χ., και ο πιο πρόσφατος είναι ο τάφος στο Saint-Paul-Trois-Châteaux, γεγονός που υποδηλώνει ότι η πρακτική διατηρήθηκε για περισσότερα από 2.000 χρόνια, δήλωσε ο Crubézy.

Ανατριχιαστικές δολοφονίες

Τα δεσμά που χρησιμοποιήθηκαν για να δεθούν τα δύο άτομα στο Saint-Paul-Trois-Châteaux έχουν προ πολλού αποσυντεθεί, αλλά μερικά χαρακτηριστικά των σκελετών τους - όπως η ασυνήθιστη θέση των ποδιών τους - υποδηλώνουν τον τρόπο με τον οποίο πέθαναν, δήλωσε ο Crubézy.

Η τρίτη γυναίκα στον τάφο φαίνεται να ήταν μεγαλύτερης ηλικίας και πιθανότατα πέθανε από φυσικά αίτια, διαπίστωσαν οι ερευνητές. Ήταν επίσης ενταφιασμένη κανονικά για την εποχή, τοποθετημένη στο πλάι στο κέντρο του τάφου. Αυτό υποδηλώνει ότι είχε ταφεί τελετουργικά μετά τον φυσικό της θάνατο και ότι οι δύο νεότερες γυναίκες είχαν θυσιαστεί για να ταφούν μαζί της, είπε.

Η ξύλινη κατασκευή ήταν ανοιχτή και στις δύο άκρες και ο τάφος ήταν χτισμένος εκτός κέντρου, πιθανώς για να επιτρέπει στον ήλιο κατά την ανατολή του θερινού ηλιοστασίου και τη δύση του χειμερινού ηλιοστασίου να φωτίζει έναν ιερέα ή μια ιέρεια από πάνω του. [Credit: Ludes et al., Sci. Adv. 10, eadl3374 (2024)]

Τα δύο θύματα της θυσίας φαίνεται να είχαν καθηλωθεί με βαριά θραύσματα από πέτρες που χρησιμοποιούνταν για το άλεσμα των σιτηρών, γεγονός που υποδηλώνει ότι, παρά τα δεσμά τους, ήταν ακόμη ζωντανά όταν θάφτηκαν, είπε.

Σήμερα, η ανατριχιαστική μέθοδος δολοφονίας incaprettamento συνδέεται με την ιταλική μαφία, η οποία τη χρησιμοποίησε μερικές φορές ως μορφή προειδοποίησης ή επίπληξης.

Ο Crubézy δήλωσε ότι δεν είναι γνωστό γιατί το incaprettamento χρησιμοποιήθηκε για τις ανθρωποθυσίες της λίθινης εποχής, αλλά μπορεί να ήταν επειδή ένα άτομο που ήταν δεμένο με αυτόν τον τρόπο μπορούσε να θεωρηθεί ότι στραγγαλιζόταν μόνο του, αντί να σκοτωθεί από κάποιον άλλο.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Ludes, B., Alcouffe, A., Tupikova, I., Gérard, P., Tchérémissinoff, Y., Ribéron, A., … Crubézy, E. (2024). A ritual murder shaped the Early and Middle Neolithic across Central and Southern Europe. Science Advances, 10(15). doi:10.1126/sciadv.adl3374

Πηγή: Live Science