Ταφή Ούννων 1.600 ετών στην Πολωνία περιέχει 2 αγόρια, εκ των οποίων το ένα με παραμορφωμένο κρανίο

Αναπαραστάσεις προσώπου των δύο αγοριών που βρέθηκαν θαμμένα στο σημείο της ανασκαφής. [Credit: Marta Barszcz] Αρχαιολόγοι στην Πολωνία χρησ...

Αναπαραστάσεις προσώπου των δύο αγοριών που βρέθηκαν θαμμένα στο σημείο της ανασκαφής. [Credit: Marta Barszcz]

Αρχαιολόγοι στην Πολωνία χρησιμοποίησαν το DNA για να ταυτοποιήσουν μια διπλή ταφή που περιείχε τους σκελετούς δύο αγοριών που δεν είχαν καμία σχέση μεταξύ τους.

Μια διπλή ταφή ηλικίας 1.600 ετών που ανακάλυψαν αρχαιολόγοι στην Πολωνία είναι από τις παλαιότερες ενδείξεις των Ούννων στην Ευρώπη και η αρχαιότερη ταφή Ούννων στην Πολωνία, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.

Οι Ούννοι ήταν ατρόμητοι πολεμιστές, ιππείς και νομάδες από την Κεντρική Ασία που λεηλατούσαν όλη την Ευρώπη τον 4ο και 5ο αιώνα μ.Χ. Υπό τον διαβόητο ηγέτη τους, τον Αττίλα τον Ούννο -που οι Χριστιανοί αποκαλούσαν "μάστιγα του Θεού"- οι Ούννοι έχτισαν μια αυτοκρατορία που εκτεινόταν από τη σημερινή Ρωσία έως τη Γαλλία. Ο στρατός του Αττίλα ήταν τόσο ισχυρός που τόσο η Ανατολική (Βυζαντινή) όσο και η Δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία του έδιναν χρήματα προστασίας. 

Το 2018, ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Jakub Niebylski, αρχαιολόγος στην Πολωνική Ακαδημία Επιστημών, ανέσκαψε τον τάφο στο Czulice, ένα χωριό κοντά στην Κρακοβία. Ο χώρος περιείχε τα λείψανα δύο παιδιών, το ένα εκ των οποίων ήταν φορτωμένο με χρυσά και ασημένια κοσμήματα και είχε τεχνητά παραμορφωμένο κρανίο - μια πρακτική συνηθισμένη μεταξύ των ελίτ των Ούννων. Στον τάφο υπήρχαν επίσης ένα σιδερένιο μαχαίρι, ένα πήλινο αγγείο και τα λείψανα ενός σκύλου, μιας γάτας και κορακιών.

Ο Niebylski και η ομάδα του εξέτασαν τα ανθρώπινα οστά μέσω αξονικής τομογραφίας (CT) και ακτίνων Χ και πραγματοποίησαν ανάλυση ισοτόπων και αρχαίου DNA στα δείγματα. Διαπίστωσαν ότι το παιδί χωρίς τα κτερίσματα ήταν ένα αγόρι ηλικίας μεταξύ 7 και 9 ετών με καταγωγή από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Τα εξαιρετικά λεία οστά του έδειχναν ότι "το σώμα του είχε μαγειρευτεί πριν από την ταφή", σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Ιουνίου του Journal of Archaeological Science:Reports. 

Το δεύτερο παιδί ήταν επίσης ένα αγόρι μεταξύ 8 και 9 ετών, του οποίου η καταγωγή ήταν πιο κοντά σε εκείνη των νομάδων από το Καζακστάν και το Κιργιστάν, όπως αποκάλυψε η ανάλυση. Το πίσω μέρος του κρανίου του είχε χειραγωγηθεί από τη βρεφική του ηλικία ώστε να προεξέχει σε σχήμα αυγού. Τα αγόρια θάφτηκαν κάποια στιγμή μεταξύ 395 και 418 μ.Χ. 

«Έχουμε δύο αγόρια διαφορετικής γενετικής προέλευσης, Ασιάτες και Ευρωπαίους, που τοποθετήθηκαν στον ίδιο τάφο με διαφορετικές τελετουργικές ταφής», δήλωσε στο Live Science η συν-συγγραφέας Anita Szczepanek, αρχαιολόγος και ανθρωπολόγος στην Πολωνική Ακαδημία Επιστημών. «Το ευρωπαϊκό αγόρι θάφτηκε μπρούμυτα με το κεφάλι του απέναντι από το κεφάλι του αγοριού των Ούννων. Αλλά κάποια στιγμή αργότερα, [το κρανίο του ευρωπαϊκού αγοριού] μεταφέρθηκε στα πόδια του».

Χάρτης του χώρου της ανασκαφής καθώς και εικόνες της ταφής.
[Credit: Jakub Niebylski]

Το αγόρι από τους Ούννους με το παραμορφωμένο κρανίο είχε αλλοιώσεις στις κόγχες των ματιών του και πιθανώς έπασχε από αναιμία ή άλλη χρόνια ασθένεια που μπορεί να συνέβαλε στον πρόωρο θάνατό του. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ήταν ντόπιος, ενώ το ευρωπαϊκό αγόρι γεννήθηκε αλλού, πιθανότατα στη Βόρεια ή Κεντρική Ευρώπη, και αργότερα μετανάστευσε στην περιοχή. 

Και τα δύο αγόρια είχαν παρόμοια διατροφή, πλούσια σε πρωτεΐνες, σύμφωνα με την ισοτοπική ανάλυση. Η έλλειψη κτερισμάτων από το ευρωπαϊκό αγόρι υποδηλώνει ότι είχε χαμηλότερο κοινωνικό κύρος και μπορεί να υπηρετούσε το αγόρι των Ούννων ως υπηρέτης ή σύντροφος. 

«Είναι επίσης πιθανό να μην γνώριζαν ο ένας τον άλλον», δήλωσε ο Szczepanek. «Δεν ξέρουμε τι τους συνέδεε ή γιατί τοποθετήθηκαν στον ίδιο τάφο». Η έλλειψη γραπτών πηγών καθιστά δύσκολο για τους αρχαιολόγους να γνωρίζουν τις ακριβείς ταφικές πρακτικές των Ούννων, πρόσθεσε. 

[Credit: Jakub M. Niebylski]

«Αυτή είναι πιθανώς η πρώτη σημαντική εργασία σχετικά με την παρουσία των Ούννων στην Πολωνία», δήλωσε στο Live Science ο Hyun Jin Kim, καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης στην Αυστραλία, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. «Η κρανιακή παραμόρφωση ουσιαστικά σε χαρακτηρίζει ως κάποιον που είτε είναι Ούννος είτε προσπαθεί να μοιάζει με Ούννο. Το γεγονός ότι άνθρωποι που το εξασκούν αυτό βρέθηκαν στη νότια Πολωνία είναι μια ισχυρή ένδειξη της παρουσίας των Ούννων εκεί, κάτι που δεν είχαμε νωρίτερα». 

Η κρανιακή παραμόρφωση είναι μια πρακτική που υιοθέτησαν οι Ούννοι από ανθρώπους που συνάντησαν στην Κεντρική Ασία -ιδιαίτερα από τους Αλάνους, μια αρχαία ιρανική νομαδική ποιμενική φυλή- και πιθανότατα εφαρμοζόταν από την αριστοκρατία και την ελίτ, πρόσθεσε ο Kim.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Niebylski, J. M., Dobrzańska, H., Szczepanek, A., Krzewińska, M., Gan, P., Barszcz, M., … Götherström, A. (2024). Unveiling Hunnic legacy: Decoding elite presence in Poland through a unique child’s burial with modified cranium. Journal of Archaeological Science, Reports, 56(104563), 104563. doi:10.1016/j.jasrep.2024.104563

Πηγή: Live Science, Archaeology News