Νέα ευρήματα κατά την ανασκαφή ναυαγίου φοινικικού πλοίου στην Ισπανία, του πληρέστερου αρχαίου σκάφους που βρέθηκε ποτέ στη Μεσόγειο Θάλασσα

Ανασκαφικά έργα στο φοινικικό πλοίο Mazarron II.  [Credit: Universitat de València] Η πολυαναμενόμενη έναρξη των ανασκαφικών εργασιών του να...

Ανασκαφικά έργα στο φοινικικό πλοίο Mazarron II.
 [Credit: Universitat de València]

Η πολυαναμενόμενη έναρξη των ανασκαφικών εργασιών του ναυαγίου του φοινικικού πλοίου που βρίσκεται στο Mazarrón της Μούρθια, με την ονομασία Mazarrón II - το πληρέστερο αρχαίο πλοίο που έχει βρεθεί στη Μεσόγειο - ξεκίνησε με μια σειρά νέων ανακαλύψεων που διευρύνουν τους ορίζοντες της αρχαιολογικής γνώσης σχετικά με το θαλάσσιο εμπόριο στην αρχαιότητα.

Μια εξειδικευμένη ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Βαλένθια (UV), υπό τη διεύθυνση του επικεφαλής ερευνητή Agustín Diez Castillo και με τη συνεργασία του Carlos de Juan, διευθυντή της ανασκαφής, έχει ξεκινήσει μια φιλόδοξη επιχείρηση για την ανάκτηση των λειψάνων του αρχαίου ναυαγίου. Η επέμβαση όχι μόνο υπόσχεται να ανασύρει πολύτιμα αρχαιολογικά κομμάτια, αλλά αποκαλύπτει και απροσδόκητα υλικά που παρέμεναν μέχρι σήμερα κρυμμένα κάτω από τα ιζήματα της Μεσογείου.

Η ομάδα αποτελείται από δώδεκα εμπειρογνώμονες, μεταξύ των οποίων τρεις φοιτητές του μεταπτυχιακού προγράμματος αρχαιολογίας της UV, εξειδικευμένους συντηρητές, έξι επαγγελματίες δύτες εκπαιδευμένους στην υποβρύχια αρχαιολογία και έναν εμπειρογνώμονα τεκμηρίωσης και επικοινωνίας από το Πανεπιστήμιο του Alicante. Επιπλέον, μέρος της ίδιας ομάδας έχει συμμετάσχει σε προηγούμενα επιτυχημένα έργα, όπως το φημισμένο υποβρύχιο έργο «El Sec» στη Μαγιόρκα, το οποίο παρείχε στην ομάδα σταθερή εμπειρία στον χειρισμό βυθισμένων αρχαιολογικών υλικών.

Το φοινικικό πλοίο Mazarrón II στο βυθό της θάλασσας στα ανοικτά των ακτών του Mazarrón, στη Μούρθια. [Credit: Museo Nacional de Arqueología Subacuática]

Για να διασφαλιστεί η ασφάλεια τόσο των αντικειμένων όσο και της ομάδας, ένα φράγμα από σημαδούρα εφαρμόστηκε στον καταυλισμό της βάσης για να σηματοδοτήσει την περιοχή εργασίας και να περιορίσει την πρόσβαση σε θεατές. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας επειδή τα ανακτηθέντα κομμάτια είναι εξαιρετικά εύθραυστα λόγω της παρατεταμένης έκθεσής τους στο θαλάσσιο περιβάλλον. Κατά τις πρώτες εβδομάδες του Σεπτεμβρίου, που συμπίπτουν με την τουριστική περίοδο, τα μέτρα ασφαλείας ενισχύθηκαν σημαντικά για την αποφυγή τυχόν περιστατικών.

Για τη διευκόλυνση των εργασιών, το ισπανικό Υπουργείο Πολιτισμού παρείχε μια πλατφόρμα εξοπλισμένη με προηγμένα συστήματα, όπως αεροσυμπιεστές και αντλίες νερού που επιτρέπουν την αναρρόφηση ιζημάτων κάτω από το νερό, καθώς και βαρίδια για να διασφαλιστεί ότι οι δύτες μπορούν να εργάζονται αποτελεσματικά στο σωστό βάθος.

Μια από τις σημαντικότερες τεχνικές καινοτομίες του έργου αυτού ήταν η δημιουργία τρισδιάστατων μοντέλων των 22 κύριων κομματιών του ναυαγίου, που αποτελεί σημαντική πρόοδο στον σχεδιασμό και την εκτέλεση της ανασκαφής. Αυτό επιτρέπει στην ομάδα να προβλέψει τυχόν προκλήσεις και να σχεδιάσει ασφαλέστερες λύσεις για τον χειρισμό των πιο εύθραυστων αντικειμένων.

Ανασκαφικές εργασίες στο φοινικικό πλοίο Mazarrón ΙΙ στο βυθό της θάλασσας. [Credit: Universitat de València]

Για να συμπληρωθεί αυτή η προσέγγιση, κατασκευάστηκαν καλούπια από ρητίνη πολυαιθυλενίου για να εξασφαλιστεί η προστασία των κομματιών κατά την εξαγωγή τους και τη μετέπειτα μεταφορά τους σε εργαστήρια συντήρησης. Αρκετές εταιρείες τεχνολογίας αιχμής από την Κοινότητα της Βαλένθια συνεργάστηκαν για την ανάπτυξη αυτών των μοντέλων, παρέχοντας στο έργο την πιο προηγμένη τεχνολογία στον τομέα της αρχαιολογίας.

Αν και η περιοχή έχει ανασκαφεί στο παρελθόν, η ομάδα βρήκε υλικά που δεν είχαν καταγραφεί στο παρελθόν, γεγονός που αποτέλεσε ευχάριστη έκπληξη για τους αρχαιολόγους. Μεταξύ των πιο αξιοσημείωτων ανακαλύψεων είναι θραύσματα σχοινιών και κεραμικά κομμάτια που είχαν θαφτεί κάτω από στρώματα ιζημάτων.

Η διατήρηση τέτοιων ευαίσθητων αντικειμένων αποτελεί μοναδική ευκαιρία για τους μελετητές, καθώς θα προσφέρουν νέες πληροφορίες για τις εμπορικές πρακτικές και τη ζωή σε αυτού του είδους τα πλοία κατά την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, η κατάσταση ορισμένων από αυτά τα υλικά είναι εξαιρετική, επιτρέποντας σε βάθος μελέτες των τεχνικών ναυσιπλοΐας και εμπορίου των αρχαίων Φοινίκων.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Carlos de Juan, η ανάκτηση όλων των υλικών αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τις 6 Νοεμβρίου, αν και το χρονοδιάγραμμα των εργασιών μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τις θαλάσσιες συνθήκες, οι οποίες θα μπορούσαν να καθυστερήσουν τις εργασίες. Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η φάση, τα αντικείμενα που θα ανακτηθούν θα μεταφερθούν στο εργαστήριο ARQUAtec του Υπουργείου Πολιτισμού, όπου θα ξεκινήσει η διαδικασία συντήρησης - μια λεπτή και σχολαστική διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια.

Εκτιμάται ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον πέντε χρόνια εντατικής επεξεργασίας για να είναι το πλοίο και τα σχετικά υλικά έτοιμα για δημόσια έκθεση, καθώς η επεξεργασία του ξύλου, το οποίο ήταν βυθισμένο για αιώνες, απαιτεί σταδιακό εμποτισμό για να αποφευχθεί η φθορά μόλις βγει από το νερό.

Η έναρξη αυτού του έργου κατέστη δυνατή χάρη στη στενή συνεργασία μεταξύ διαφόρων φορέων, συμπεριλαμβανομένης της Περιφέρειας της Μούρθια, του Πανεπιστημίου της Βαλένθια και του ισπανικού Υπουργείου Πολιτισμού, ο συντονισμός των οποίων ήταν απαραίτητος για την αντιμετώπιση των πολλών προκλήσεων που θέτει μια επιχείρηση αυτού του μεγέθους και της πολυπλοκότητας. Τόσο ο Agustín Diez όσο και ο Carlos de Juan τόνισαν ότι η επιτυχία του έργου έγκειται στη διοργανική συνεργασία, ένα μοντέλο συνεργασίας που αναμφίβολα θα αποτελέσει ορόσημο στον τομέα της υποβρύχιας αρχαιολογίας στην Ισπανία.

Πηγή: LBV Magazine